1. Dziady drezdeńskie to określenie na:
a) II część Dziadów,
b) III część Dziadów
c) cały cykl
d) nie ma takiego określenia
1. Odpowiedź: b)
Komentarz
III część Dziadów napisał Mickiewicz po upadku powstania listopadowego, gdy przebywał w Dreźnie – i stąd określenie tej części: Dziady drezdeńskie, w odróżnieniu od napisanych wcześniej części II i IV zwanych dziadami wileńsko-kowieńskimi. III część miała być między innymi próbą rehabilitacji pisarza za to, że nie wziął udziału w powstaniu.
2. Na czym polega synkretyzm rodzajowy i gatunkowy Dziadów?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Odpowiedź: Synkretyzm rodzajowy i gatunkowy polega na łączeniu różnych gatunków i rodzajów literackich.
Komentarz
To charakterystyczna cecha literatury romantycznej. Ulubione formy literackie romantyków mają niejasno określony status rodzajowy i gatunkowy: pojawiają się cechy zarówno liryki i epiki, jak i dramatu, a w ich obrębie pieśni, opowiadania itp.
3. Kto wypowiada słynną diagnozę narodu polskiego:
Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.
a) Konrad
b) narrator
c) Wysocki
d) ksiądz Piotr
3. Odpowiedź: c)
Komentarz
Uwaga: to jeden z najważniejszych cytatów z tego dzieła! To słynna diagnoza polskiego społeczeństwa, wypowiada ją w salonie warszawskim przedstawiciel patriotycznej części społeczeństwa – Piotr Wysocki.
4. Co oznaczają łacińskie słowa: “Gustavus obiit – hic natus est Conradus.”?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Odpowiedź: Zmarł Gustaw – narodził się Konrad
Komentarz
Te słowa świadczą o ciągłości całego cyklu Dziadów, o tym, że Gustaw i Konrad to jeden główny bohater całego cyklu, który przechodzi wewnętrzną przemianę – z kochanka w bojownika sprawy narodowej.
5. Prowidencjalizm to:
a) postawa ofiarowania samego siebie, poświęcenia się jednostki dla dobra ludzkości w imię miłości do niej
b) pogląd, który zakłada, że świat w swoim kształcie został przez Boga wcześniej zaplanowany, a jego scenariusz misternie obmyślany
c) postawa związana z dążeniem do nieśmiertelności, pokonaniem barier czasu i poznaniem zagadki istnienia, niezgodą na przemijanie
5. Odpowiedź: b)
Komentarz
Prowidencjalizm to pogląd, który zakłada, że świat w swoim kształcie został przez Boga wcześniej zaplanowany, a jego scenariusz misternie obmyślany. Tylko Bóg bowiem, a nie człowiek, potrafi ogarnąć całość ziemskich spraw i nadać im odpowiedni bieg. Nawet jeśli człowiek nie potrafi pojąć świata skażonego cierpieniem, powinien zaufać Boskiej opatrzności, wierzyć, że w tej niedoskonałości kryje się jakiś głębszy zamysł. Swój plan dotyczący losów Polski odsłania Bóg przed księdzem Piotrem.
6. Komu Bóg ukazuje przyszłość narodu polskiego w III części Dziadów?
a) Ewie
b) Nowosilcowowi
c) księdzu Piotrowi
d) Konradowi
6. Odpowiedź: c)
Komentarz
Konrad jako pyszny i zbuntowany śmiertelnik nie dostępuje zaszczytu rozmowy z Bogiem, wizja przyszłości narodu polskiego zostaje ukazana pokornemu bernardynowi. Warto pamiętać, że Nowosilcow i Ewa również mają widzenia, ale już innej treści.
7. Do czego odnosi się tytuł dramatu Mickiewicza: Dziady?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Odpowiedź: To nazwa obrzędu ludowego.
Komentarz
Ten ludowy obrzęd miał jeszcze źródło w czasach pogańskich i był obchodzony przez prosty lud na terenach Litwy, Prus i Kurlandii. Obrzęd dziadów był odprawiany w kaplicach lub pustych domach sąsiadujących z cmentarzem. Zgromadzeni ludzie uczestniczyli w wywoływaniu duchów, które zapraszali na ucztę. Dziady odprawiane były potajemnie, bo Kościół potępiał ten obrzęd, widząc w nim przejaw zabobonu i niepotrzebnego zbytku.
8. Za programowy utwór Mickiewicza uznaje się:
a) Dziady
b) Romantyczność
c) Odę do młodość
d) Lilie
8. Odpowiedź: b)
Komentarz
To bardzo podstawowe pytanie i musisz znać na nie odpowiedź. Uwaga na Odę do młodości, często to właśnie o niej myślicie, jak o wierszu programowym. Ale zawiera ona jeszcze wiele cech klasycznych, oświeceniowych. W Romantyczności natomiast mamy do czynienia z przedstawieniem światopoglądu romantycznego, który zrywa z oświeceniowym racjonalizmem i zwraca się ku intuicji, ludowości, fantastyce i niezwykłości.
9. Czternaście wersów o określonym układzie rymów zazwyczaj podzielonych na dwie części, ośmio- i sześciowersową, z których pierwsza miała przeważnie charakter opisowy, druga – refleksyjny to charakterystyczne cechy:
a) ballady
b) ody
c) sonetu
9. Odpowiedź: c)
Komentarz
To cechy, oczywiście, sonetu. Rygorystyczny i uporządkowany charakter sonetu sprawia, że według wielu jest to najtrudniejszy do realizacji gatunek liryczny. Nie jest on typowym i ulubionym gatunkiem romantycznym, ale warto o nim pamiętać ze względu na Sonety krymskie Mickiewicza.
10. Który z utworów Mickiewicza Julian Przyboś nazwał wierszem-płaczem?
a) Romantyczność
b) Polały się łzy…
c) Niepewność
d) Reduta Ordona
Odpowiedź: b)
Komentarz
To jeden z tzw. liryków lozańskich, późnych utworów Mickiewicza napisanych podczas pobytu poety w Szwajcarii. Stanowi on swojego rodzaju rozrachunek z przeszłością, wyraża żal za utraconym dzieciństwem.
11. Kto kryje się pod postacią Starca w Romantyczności?
a) ojciec Zygmunta Krasińskiego
b) Jan Śniadecki
c) Kazimierz Brodziński
d) bohater starej legendy litewskiej
11. Odpowiedź: b)
Komentarz
Jan Śniadecki to przeciwnik romantycznych prądów w literaturze, scjentysta i racjonalista, przedstawiciel klasyków w słynnym sporze młodych romantyków z przedstawicielami starszego pokolenia, autor krytycznej rozprawy O pismach klasycznych i romantycznych.
12. Utwory: Snuć miłość…, Nad wodą wielką i czystą…, Gdy tu mój trup… i Polały się łzy… zostały napisane w:
a) Paryżu
b) Warszawie
c) Wilnie
d) Lozannie
12. Odpowiedź: d)
Komentarz
Te cztery utwory składają się na cykl tzw. liryków lozańskich, napisanych przez poetę w Szwajcarii, w Lozannie. Mickiewicz w roku akademickim 1839/1840 wykładał na tamtejszym uniwersytecie literaturę łacińską.
13. W jakich organizacjach zrzeszeni byli filomaci i filareci?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. Odpowiedź: filomaci i filareci to członkowie Towarzystwa Miłośników Nauki i Towarzystwa Miłośników Cnoty.
Komentarz
Adam Mickiewicz był członkiem i współzałożycielem obu tych tajnych organizacji. Za tę działalność, która nie spodobała się rosyjskim zaborcom, został poeta aresztowany i przebywał w przerobionym na więzienie wileńskim klasztorze Bazylianów (echa tych wydarzeń odnajdujemy w Dziadach), a później został skazany na wygnanie w głąb Rosji.
14. Jak nazywała się młodzieńcza, niespełniona miłość Mickiewicza?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
14. Odpowiedź: Maryla Wereszczakówna
Komentarz
Maryla Wereszczakówna była ukochaną Mickiewicza, która wyszła za mąż za hrabiego Puttkamera. Niektórzy jednak twierdzą, że aż tak bardzo nasz poeta za Marylą nie szalał, a tylko mocno koloryzował swoje uczucie na potrzeby romantycznej biografii, w której niespełniona miłość była po prostu niezbędna.
15. Podaj pełny tytuł epopei Adama Mickiewicza.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
15. Odpowiedź: Pan Tadeusz, czyli Ostatni Zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem.
Komentarz
Tak brzmi pełny tytuł naszej narodowej epopei pisanej i wydanej na emigracji. Warto nauczyć się go po prostu na pamięć, bo możecie być o niego pytani przy różnych okazjach. Wstyd nie wiedzieć!
16. Co oznacza czarna polewka?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
16. Odpowiedź: Czarna polewka stanowi symbol odmowy oddania ręki córki.
Komentarz
To zwyczaj staropolski obecny i ważny w Panu Tadeuszu. Jacek Soplica, zakochany do szaleństwa w Ewie Horeszkównie, otrzymuje od jej ojca czarną polewkę. Ta sytuacja staje się przyczyną ważnych wydarzeń w epopei: rozżalony Jacek strzela do Stolnika, potem przyjmuje imię Księdza Robaka…
17. W jakiej porze roku rozgrywa się akcja Pana Tadeusza?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
17. Odpowiedź: Nie da się jej jednoznacznie określić, ale jest to z pewnością czas największej płodności przyrody.
Komentarz
Warto wiedzieć o tej nieścisłości autora. W Soplicowie w tym samym czasie kwitną wiosenne fiołki, odbywa się polowanie (organizuje się je jesienią), dojrzewają ogórki, zbierane są grzyby… Czy Adam Mickiewicz nie dopracował dzieła w szczegółach? Czy był aż tak nieuważny? To nie pomyłka, ale dążenie autora, aby Soplicowo jawiło się czytelnikowi jako arkadia, kraina pełna obfitości, wszelkich dóbr i bogactw przyrody.
18. Tadeusz jest dla Sędziego:
a) młodszym bratem
b) siostrzeńcem
c) bankiem
d) młodszym kuzynem
18. Odpowiedź: c.
Komentarz
Bratanek to syn brata. Koneksje rodzinne są dość ważne w tym utworze. Sędzia jest bratem Jacka Soplicy, czyli Księdza Robaka i opiekuje się synem tegoż, czyli Tadeuszem.
19. Pan Tadeusz rozpoczyna się:
a) inwokacją
b) anaforą
c) prośbą o natchnienie
d) informacjami o genezie tego poematu
19. Odpowiedź: a)
Komentarz
Inwokacja to jedna z konstytutywnych cech epopei: rozpoczęcie utworu bezpośrednim zwrotem do kogoś (czegoś): Litwo! Ojczyzno moja! Przy okazji, warto pamiętać, że informacje o genezie poematu Mickiewicz umieścił w Epilogu.
20. Z jakimi wydarzeniami historycznymi należy kojarzyć Pana Tadeusza?
a) z powstaniem listopadowym
b) z powstaniem kościuszkowskim
c) z kampanią napoleońską
d) z obradami Sejmu Wielkiego
20. Odpowiedź: b)
Komentarz
Warto pamiętać o tym, że w utworze Mickiewicz odnosi się do wolnościowych nadziei Polaków związanych z Napoleonem. Ksiądz Robak jest emisariuszem, organizującym powstanie na Litwie, które miało wybuchnąć w chwili wkroczenia tam Napoleona.
21. W jaki sposób czytelnik Pana Tadeusza dowiaduje się, kim naprawdę jest Ksiądz Robak?
a) narrator wyjaśnia tę kwestię już na początku utworu
b) Jacek Soplica ujawnia się w czasie przedśmiertnej spowiedzi
c) podczas pogrzebu Księdza Robaka jego tajemnicę wyjaśnia Sędzia
d) Tadeusz rozpoznaje w Księdzu Robaku swojego ojca
21. Odpowiedź: b)
Komentarz
Tadeusz nie mógł rozpoznać ojca, bo był zupełnie mały, gdy ojciec oddał go pod opiekę Sędziego. Tajemnicę Księdza Robaka wyjawia on sam podczas przedśmiertnej spowiedzi. Taka spowiedź jest ważnym rysem biografii romantycznego bohatera. Stykamy się z nią również np. w Giaurze Byrona.
Zobacz: