Wina i kara
Dobra wola człowieka, jego zmysł moralny oraz sumienie stanowią wprawdzie niezbędne warunki do tego, by w człowieku powstało uczucie odpowiedzialności, ale nie są to jeszcze warunki dostateczne owego przeżycia. Do tego, by poczucie odpowiedzialności rozwinęło się, człowiek musi mieć świadomość (przekonanie), że w konkretnej sytuacji, w jakiej się znalazł, nie tylko wiedział, co należy zrobić, lecz rzeczywiście mógł coś zrobić. Jeśli ktoś nie zna się na chorobach, nie można od niego wymagać, by leczył ludzi.(…) Odpowiedzialność to nic innego jak przekonanie, że się jest rzeczywistym sprawcą aktu moralnego i jego skutków. Gdzie jest odpowiedzialność, ale brakuje sił, tam odpowiedzialność rodzi szczególny rodzaj cierpienia zwanego „moralną bezsilnością”. Świadomość bezsilności moralnej świadczy o wielkości i zarazem kruchości człowieka – owej pełnej tajemnic istoty, która „rozmyślaniem swoim nie może ani łokcia dodać do swego wzrostu”, której jednak marzy się świat bez płaczu, bólów i bez umierania.
Józef Tischner, Pole odpowiedzialności (fragmenty)
Zadanie 1
Jakie warunki muszą zaistnieć, aby w człowieku powstało uczucie odpowiedzialności?
A. Człowiek musi być wychowany w cieplarnianych warunkach.
B. Człowiek musi wykazać się dobrą wolą, zmysłem moralnym oraz sumieniem.
C. Człowiek musi być wyjątkowo sumienny.
D. Człowiek musi wykazać się sprytem, sumiennością i potrzebą wolności.
Zadanie 2
Od czego uzależniony jest rozwój poczucia odpowiedzialności?
A. Od świadomości, że sytuacja, w jakiej się człowiek znalazł, nigdy już się nie powtórzy.
B. Od świadomości, że nie można polegać na innych ludziach.
C. Od świadomości, że w konkretnej sytuacji trzeba wiedzieć, jak się zachować.
D. Od świadomości, że bywają sytuacje, w których nic nie można zrobić.
Zadanie 3
Co znaczą słowa: człowiek to istota, która „rozmyślaniem swoim nie może ani łokcia dodać do swego wzrostu”.
A. Oznacza to, że człowiek jest skazany na swój wzrost.
B. Oznacza, że ludzie niscy są z reguły bezsilni.
C. Oznacza, ze jedynie wysoki wzrost gwarantuje sukces życiowy.
D. Oznacza, że człowiek często znajduje się w sytuacjach, na które nic nie może poradzić.
Zadanie 4
Kiedy możemy mówić o zjawisku „moralnej bezsilności”?
A. Kiedy pojawia się cierpienie wynikające z braku sił przy jednoczesnym poczuciu odpowiedzialności.
B. Kiedy człowiek nie wie, na czym polega odpowiedzialność.
C. Kiedy człowiek nieodpowiedzialny spotyka się z osobą odpowiedzialną.
D. Kiedy pojawia się cierpienie wynikające z braku odpowiedzialności przy jednoczesnym poczuciu siły.
Zadanie 5
Wskaż właściwą definicję dla słowa „odpowiedzialność”.
A. Przekonanie, że jest się sprawcą aktu moralnego i jego skutków.
B. Przekonanie o własnej winie.
C. Przekonanie o własnej niewinności.
D. Przekonanie, że jest się człowiekiem podległym innym ludziom.
Zadanie 6
Co można określić mianem aktu moralnego
A. Zrobienie prania.
B. Odrobienie lekcji.
C. Ofiarowanie komuś pomocy.
D. Odebranie telefonu.
Zadanie 7
Podaj imię cesarza rzymskiego, odpowiedzialnego za pożar Rzymu.
Zadanie 8
Które przysłowie mówi o słusznej karze, jaka spotyka winowajców?
A. Uderz w stół, a nożyce się odezwą.
B. Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka.
C. Nie od razu Kraków zbudowano.
D. Słowo się rzekło, kobyłka u płota.
Zobacz: