Paradoks – zaskakujące, szokujące odbiorcę sformułowanie, sprzeczne z ogólnie uznanymi twierdzeniami, ujawnia nieoczekiwaną prawdę filozoficzną lub moralną.
Paralelizm składniowy – jest to powtarzanie zdań o identycznej budowie składniowej, typowe na przykład w wersetach biblijnych czy w marinistycznych wierszach Morsztyna.
Personifikacja (uosobienie) – rodzaj metafory, szczególny rodzaj animizacji. Jest to przedstawienie rzeczy, zjawisk przyrody, stanów abstrakcyjnych jako działających i czujących postaci ludzkich. Na przykład
Perswazja – działanie impresywne, odwołujące się przede wszystkim do uczuć słuchaczy, mające najczęściej na celu przekonanie ich do stanowiska autora i narzucenie im poglądów autora.
Peryfraza (omówienie) – to rodzaj metafory polegający na zastąpieniu słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność lub cechę przez charakterystykę pośrednią, lub metaforę. Na przykład „przybytek wiedzy” zamiast „szkoła”.
Piosenka – gatunek w poezji niepoddany rygorom i konwencjom. Składa się najczęściej ze strofek, może zawierać refren. Gwarantuje ściślejszy i bardziej bezpośredni kontakt z odbiorcą niż wiersz. Jest wygodna dla prezentowania bardzo różnorodnej tematyki – piosenki Edwarda Stachury.
Podmiot liryczny czynności twórczych – termin ten wprowadził Janusz Sławiński, oznacza on nadawcę, autora, postać nadrzędną w stosunku do podmiotu literackiego, to on decyduje o całości dzieła i jego kształcie.
Poemat – zwykle dłuższy, wierszowany utwór poetycki o charakterze epickim lub epicko-lirycznym. Nowoczesny poemat (np. Spadanie Tadeusza Różewicza) może być pisany wierszem białym, bezrymowym, zawierać odniesienia do filozofii czy polityki.
Przemilczenie – jest to pozostawienie fragmentu tekstu jako „pustego miejsca”, którego sensu czytelnik powinien się domyślić na podstawie kontekstu. Techniką tą posługiwał się m.in. Norwid.
Przerzutnia – rozbicie całości składniowej lub znaczeniowej wersu, przerzucenie jego części do wersu następnego.