During your matura exam you may be expected to cope with tasks connected with family and social relationships. You can for example deal with a text concerning the changing role of the family, traditional and modern families, discuss problems such as family relationships, etc.

Family – rodzina, rodzinny

  • family – rodzina
  • be in the family way – (pot.) być w ciąży
  • family likeness – podobieństwo rodzinne
  • family man – domator, człowiek żonaty
  • family name – nazwisko
  • family tree – drzewo genealogiczne
  • nuclear family – najbliższa rodzina (rodzina dwupokoleniowa – rodzice i dzieci)
  • extended family – dalsza rodzina
  • family background – pochodzenie rodzinne
  • familiar – dobrze znany, znajomy
  • familiar terms – bliskie stosunki, zażyłość
  • to be familiar with sb. – być z kimś w dobrych stosunkach
  • to familiarize – zaznajamiać się (z kimś lub czymś)
    Słowo familiarize wymaga dodania syrazu oneself w odpowiedniej formie, np.
    I wanted to familiarize myself with the new flu treating methods.
    (Chciałem zaznajomić się z nowymi metodami leczenia grypy.)

Uwaga! Family to jeden z rzeczowników zbiorowych. Oznacza to, że może się on łączyć z czasownikiem zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej:

  • Their family have moved to another city. (Ich rodzina przeprowadziła się do innego miasta.)
  • This well-known family has lived here for decades. (Ta znana rodzina mieszka tu od dziesięcioleci.)

W pierwszym zdaniu rodzina traktowana jest jako zbiór jednostek, stanowiących rodzinę i dlatego orzeczenie przyjmuje tu formę liczby mnogiej (have moved).
W drugim zdaniu rodzina to niepodzielna całość, a czasownik przyjmuje formę liczby pojedynczej (has lived).

Inne rzeczowniki zbiorowe to między innymi: team (drużyna), government (rząd), police (policja), club (klub), band (zespół muzyczny), class (klasa), union (związek).

 

Family members (członkowie rodziny)

  • child / (children) – dziecko / dzieci
  • kid – dziecko
  • an only child – jedynak
  • aunt – ciotka
  • aunty – ciocia
  • brother – brat
  • brother-in-law – szwagier
  • cousin – kuzyn/kuzynka, brat cioteczny/siostra cioteczna
  • daughter – córka
  • daughter-in-law – synowa
  • ex-husband / ex-wife – były mąż/ była żona
  • father-in-law – teść
  • fiancé – narzeczony
  • fiancée – narzeczona

Uwaga! Słowo fiancé oznacza „narzeczonego”, a słowo fiancée – „narzeczoną”, np.
He was a marvelous fiancé, but a poor husband. (Był wspaniałym narzeczonym, ale marnym mężem.)
His fiancée was a professor at Harvard. (Jego narzeczona była profesorem na Harvardzie.)

  • grandchildren – wnuki
  • granddad / grandpa – dziadek
  • grandfather – dziadek
  • grandma / granny – babcia
  • grandmother – babcia
  • great-grandfather – pradziadek
  • great-grandmother – prababcia
  • half brother – brat przyrodni
  • half sister – siostra przyrodnia
  • husband – mąż
  • husband-to-be – przyszły mąż
  • in-laws – teściowie
  • mother-in-law – teściowa
  • nephew – siostrzeniec, bratanek
  • niece – siostrzenica; bratanica
  • parents – rodzice
  • relative – krewny
  • sibling – a brother or sister; brat lub siostra
  • siblings – rodzeństwo
  • sister – siostra
  • sister-in-law – szwagierka; bratowa
  • son – syn
  • son-in-law – zięć
  • spouse – małżonek
  • stepdaughter – pasierbica
  • stepfather – ojczym
  • stepmother – macocha
  • stepson – pasierb
  • uncle – wujek
  • wife – żona
  • wife-to-be – przyszła żona
  • (a relative) on one’s mother’s/ father’s side – krewny ze strony matki/ ojca
  • related by marriage – spowinowacony
  • remarry – ponownie wyjść za mąż/ ożenić się

Flesh and blood – krewni, rodzina

  • ancestor – przodek, pradziad
  • distant relative – daleki krewny
  • kin – krewni (przestarzałe)
  • broken home – rozbita rodzina
  • orphan – sierota
  • motherless/ fatherless child – półsierota
  • foster child – przybrane dziecko
  • foster parents – przybrani rodzice
  • single-parent family – rodzina, w której jest tylko jedno z rodziców
  • to adopt – adoptować
  • single – samotny/ a, niezamężna/ nieżonaty
  • bachelor – kawaler
  • unmarried woman – panna

Acquaintances (znajomi)

  • acquaintance – znajomy
  • friend – przyjaciel, kolega
  • mate – kolega (np. ze szkoły)
    Tonight I’m meeting my class mates – perhaps we’ll go to a disco.
  • colleague – kolega (z pracy, kolega po fachu)
    Uwaga! Colleague to kolega z pracy albo osoba tej samej specjalności. W odniesieniu do kolegów z klasy, współlokatorów itp. używa się rzeczownika mate. Z kolei rzeczownik friend to nie tylko odpowiednik polskiego słowa „przyjaciel”, ale również wyrazu „kolega”.
  • best friend – najlepszy przyjaciel
  • boyfriend – chłopak (sympatia)
  • girlfriend – dziewczyna (sympatia)

Family relationships (relacje rodzinne)

  • to be married to somebody – być żonatym/ zamężną z kimś
  • to be expecting a child – spodziewać się dziecka
  • to be pregnant – być w ciąży
  • to get divorced – rozwieść się
  • to get engaged – zaręczyć się
  • to get married to somebody – pobrać się, wyjść za mąż, ożenić się z kimś
  • to marry somebody – poślubić kogoś; wyjść za mąż; ożenić się
  • a married couple – małżeństwo (para ludzi)

Uwaga!
Czasownik to marry (a także be/ get married) łączy się z przyimkiem to.
W połączeniu z przyimkiem with czasownik to marry występuje w nieco innym znaczeniu. Porównaj:
She’s married to a doctor. (Ona jest zamężna z lekarzem. Jest żoną lekarza.)
She’s married with a child. (Ona jest zamężna i ma dziecko.)

Idioms with family – related words

  • generation gap – konflikt pokoleń;
  • like father, like son/ like mother, like daughter – jaki ojciec, taki syn/ jaka matka, taka córka;
  • the living image of his father – (przen.) żywy obraz swojego ojca;
  • the spitting image of his father – wykapany ojciec;
  • at your mother’s knee – kiedy byłeś małym dzieckiem;
  • the world and his wife – wszyscy:
    The world and his wife came to the party. – Wszyscy przyszli na przyjęcie.

 

Zadanie

Przeczytaj poniższy tekst. Na podstawie zawartych w nim informacji zadecyduj, które zdania podane w tabeli są zgodne z treścią tekstu (T), a które nie (F). Zaznacz znakiem X odpowiednią rubrykę w tabeli.

Families at war

Divorce is indiscriminate. It can affect anyone, at any time, breaking up what seem to be the happiest, most secure of marriages, creating havoc in the lives of men, women and children. Most of the time divorce changes home into battleground after holiday. Family Policy study Centre reveals that not less than 37% of marriages will break down after vacation.

When a couple declare war on each other, material possessions become weapons and children are enlisted as allies in a conflict. All too often as the family collapses, the emotional security of a child’s life is threatened, leaving a trail of broken relationships. The child falls into a trap of being treated as a pawn or a messenger becomes confused and suffers from divided loyalties.

All of the children suffer in the aftermath of their parents’ separation. The situation gets worst when the children’s disappointment manifests itself in anger. They struggle to suppress the feeling of bitterness in their life. In addition, they find it difficult to form a permanent relationship or find a regular job.

It takes a whale of time for children to accept divorce as a positive reality; however, it is thought that a good divorce is better than a bad marriage. When parents on war stay together for financial security and family reputation the children find themselves on an emotional rollercoaster. Dysfunctional families create more dysfunctional families and destructive behaviour repeats itself unless the pattern is broken and a healthy relationship is established.

Vocabulary

indiscriminate – masowy
havoc – zamieszanie
battleground – pole bitwy/walki
reveal – wyjawiać
declare war – wypowiedzieć wojnę
allies (ally) – sprzymierzeniec
pawn – pionek
suffers from – cierpieć z jakiegoś po wodu
aftermath – następstwa
whale of time – szmat czasu
pattern – wzór
behaviour – zachowanie

Zadanie

TRUE FALSE

Divorce affects only certain groups of society. true false
More than 37% of divorces affect after holiday. true false
Children become a party in a conflict. true false
Children always choose one parent to support. true false
Children of divorced parents have difficulties in working at one post for a long time. true false
Divorce is always bad. true false
Family reputation can be a case to avoid divorce. true false
Children of divorced parents form dysfunctional families only. true false

Odpowiedzi
1. F; 2. T; 3. T; 4. F; 5. T; 6. F; 7. T; 8. F

Spójrz – wyróżniliśmy fragmenty, na podstawie których mogłeś wywnioskować, czy zdania są prawdziwe czy fałszywe.

Divorce is indiscriminate. It can affect anyone (1), at any time, breaking up what seem to be the happiest, most secure of marriages, creating havoc in the lives of men, women and children. Most of the time divorce changes home into battleground after holiday. Family Policy study Centre reveals that not less than 37% of marriages will break down after vacation (2).

When a couple declare war on each other, material possessions become weapons and children are enlisted as allies in a conflict (3). All too often as the family collapses, the emotional security of a child’s life is threatened, leaving a trail of broken relationships. The child falls into a trap of being treated as a pawn or a messenger becomes confused and suffers from divided loyalties (4).

All of the children suffer in the aftermath of their parents’ separation. The situation gets worst when the children’s disappointment manifests itself in anger. They struggle to suppress the feeling of bitterness in their life. In addition, they find it difficult to form a permanent relationship or find a regular job (5).

It takes a whale of time for children to accept divorce as a positive reality; however, it is thought that a good divorce is better than a bad marriage (6). When parents on war stay together for financial security (7) and family reputation the children find themselves on an emotional rollercoaster. Dysfunctional families create more dysfunctional families and destructive behaviour repeats itself unless the pattern is broken and a healthy relationship is established (8).