Środki poetyckie TEST
1. Przy porównaniu napisz P, przy epitecie E
a) ciemnozielonym, świeżym sianie ………
b) Z otworu czarnej strzechy ………
c) złote, migocące pręgi ………
d) Tyś jak lód ………
e) Wieją, wieją proporce (…) jak namioty ruchome wojsk ………
f) srebrnotęczowy sznur ………
2. Oceń typ porównania i wyjaśnij kontekst kulturowy, jakiego używa poeta. Do jakiego żeglarza czyni aluzję?
Jak żeglarz, w archipelag gdy wpłynie zawiły
I wiatr światło mu gasi, i już nie ma siły
a tu burza się sroży i skał różnych tyle
z jednej strony Syreny, z drugiej strony Scylle
(…)
a nagle gwiazda wzejdzie na niebios równinie
i żeglarz krzyknie „Gwiazdo” i w gwiazdę popłynie
znowu wesół i pełen wesołej odwagi
bo gwiazda łódź prowadzi przez archipelagi
Tak świeciła twarz Niobe
(K. J. Gałczyński)
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
3. Znajdź porównania. Wskaż 2 przedmioty, do których poeta porównuje chmury:
(…)
każda chmura inna: na przykład jesienna
Pełźnie jak żółw leniwa, ulewą brzemienna,
I z nieba aż do ziemi spuszcza żółte smugi
Jak rozwite warkocze, to są deszczu strugi;
Chmura z gradem, jak balon szybko z wiatrem leci,
Krągła, ciemnobłękitna, w środku żółto świeci.
(Adam Mickiewicz)
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
4. Wskaż w powyższym fragmencie epitety określające kształt lub barwę.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
5. Podmiot liryczny wypowiada się w 3 osobie. Jak określisz tę sytuację?
a) liryka pośrednia – opis
b) liryka pośrednia – wyraz uczuć
c) liryka bezpośrednia – inwokacja
Odp. …………
6. Wskaż epitety. Który uznasz za stały, homerycki:
Powiem ci więc słowo szczere, albowiem tego żądasz. Ja nie z własnej woli, to Zeus kazał
mi tu przyjść. Któż by z ochotą przebiegał te gorzkie wody bez kresu? (…) Lecz któryż
bóg może obejść lub odwrócić wolę Zeusa Egidodzierżcy?
Homer, Odyseja
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
7. W wersie utworu Herberta:
Nigdy nie mogłem myśleć o twoich dłoniach bez uśmiechu i teraz kiedy leżą na kamieniu
jak strącone gniazda.
Podkreślony fragment jest:
a) porównaniem
b) epitetem
c) metaforą
d) uosobieniem
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
8. „Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie” – tak zaczyna się fraszka Jana Kochanowskiego Na lipę. Słowa lipy nazwiesz:
a) personifikacją
b) epitetem
c) alegorią
d) porównaniem
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
9. Na czym polega metafora w tym fragmencie Pana Tadeusza?
Nad Soplicowem słońce wzeszło, i już padło
Na strzechy, i przez szpary w stodołę się wkradło.
a) Mamy do czynienia z nagromadzeniem epitetów, nie metaforą.
b) Poeta dokonał tu personifikacji słońca: „wkradło się”.
c) Nie ma tu metafory – wszystko ma znaczenie własne.
d) Mamy do czynienia z alegorią słońca.
10. Określenie „najwierniejsza żona literatury”, traktujące o Penelopie, żonie Odyseusza,
jest:
a) peryfrazą
b) alegorią
c) symbolem
d) niczym z powyższych sformułowań
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
11. Wskaż i wyjaśnij metaforę:
Aha, więc to są Himalaje
Góry w biegu na Księżyc
Wisława Szymborska Z nieodbytej wyprawy
a) Himalaje …………………………………………………………………………………………………………..
b) Himalaje …………………………………………………………………………………………………………..
c) Himalaje …………………………………………………………………………………………………………..
d) Bieg na Księżyc ………………………………………………………………………………………………..
12. Śmierć przedstawiana jako kościotrup z kosą to:
a) alegoria
b) symbol
c) zwykła metafora
d) porównanie
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
13. Do każdego określenia dopasuj nazwę:
a) żywy trup ………………………………………………………………
b) liście wzięły się za ręce …………………………………………….
c) mgła wisiała jak strzecha …………………………………………
d) odkarmić bochnem trwóg …………………………………………
e) czytać Mickiewicza …………………………………………………
A. personifikacja; B. oksymoron, C. metafora, D. porównanie, E. metonimia
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
14. „Litwo, ojczyzno moja, Ty jesteś jak zdrowie”, „Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje” – przytoczone fragmenty poezji są przykładami zastosowania:
A. pytań retorycznych
B. anafor
C. apostrof
D. oksymoronów
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
15. Apostrofa to środek stylistyczny:
A. fonetyczny
B. składniowy
C. słowotwórczy
Odp. ………..
16. Do każdego z rzeczowników dopisz po jednym epitecie, wybranym spośród podanych: surowy, dobroduszny, ciepły, wysmukły, interesujący, wiosenny, cichy.
A. wygląd …………………………………………………………………………………………………………
B. uśmiech ……………………………………………………………………………………………………….
C. książka …………………………………………………………………………………………………………
D. wiatr ……………………………………………………………………………………………………………
E. śmiech …………………………………………………………………………………………………………
F. jajko …………………………………………………………………………………………………………….
17. Uzupełnij brakujące części porównań:
…………………………………………………………………………………………………………….. jak wilk
……………………………………………………………………………………………………. jak w psiarni
……………………………………………………………………………………………………… jak mrówka
………………………………………………………………………………………………………….. jak pień
…………………………………………………………………………………………………………… jak rydz
…………………………………………………………………………………………………….. jak Salomon
………………………………………………………………………………………………………… jak słońce
………………………………………………………………………………………………………………. jak lis
głupi jak ……………………………………………………………………………………………………………
cicho jak …………………………………………………………………………………………………………..
18. Powiedzenie: „siedzieć jak na tureckim kazaniu”, to przykład:
A. anafory
B. przerzutni
C. parafrazy
D. porównania
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
19. Dopisz peryfrazy do wyrazów:
– słońce ……………………………………………………………………………………………………………..
– telewizor ………………………………………………………………………………………………………….
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
20. We fragmencie Pana Tadeusza: „Tam plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu, wysmukły bób obraca na nią tysiąc oczu” występują:
a) przenośnia, animizacja, epitet
b) przenośnia i animizacja
c) animizacja , oksymoron, metafora
d) porównanie i personifikacja
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
21. Dopasuj środki stylistyczne do odpowiedniego typu:
A. fonetyczne środki stylistyczne – ………………………………………………………………………..
B. słowotwórcze środki stylistyczne – ……………………………………………………………………
C. składniowe środki stylistyczne– ………………………………………………………………………..
a) apostrofa; b) zdrobnienia, neologizmy; c) onomatopeja
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
22. Przeczytaj wiersz
szły lipy
gubiły kwiat
mały byłem żaglem łez nakryty
ale to się chyba nie zmieści
w rymami szytej
opowieści
szły lipy
gubiły kwiaty
uśnij nuciły sprzętów skrzypy
bębenek mój drewniany koń
w globusie zaklęty świat
Józef Czechowicz – Dawniej
Wypisz:
A. epitety:………………………………………………………………………………………………………………….
B. uosobienia: …………………………………………………………………………………………………………..
C. metafory ………………………………………………………………………………………………………………
D. anafory ………………………………………………………………………………………………………………..
23. Przeczytaj wiersz i nazwij środek poetycki, jaki poeta zastosował.
Rozmawiałem z maszyną
To cudownie czytać kiedy maszyna się przedstawia
opisuje swój wiek
swoje wykształcenie (…)
Ma pewne kłopoty z nadmiarem czasu
żyje szybciej ode mnie
odpowiada mi na białej kartce
prosi o zadawanie pytań
mruga porozumiewawczo
(Marian Grześczak, Gęste światło)
………………………………………………………………….
Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;
Raczysz błogosławieństwo dać do końca swoje!
(Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie)
24. Utwór rozpoczyna się:
A. epitetem,
B. apostrofą,
C. przenośnią,
D. porównaniem.
25. Wypisz z tekstu metaforyczne określenie nadziei.
Kocham cię życie
Uparcie i skrycie
Och życie kocham cię kocham cię
Kocham cię nad życie
W każdą pogodę
Potrafią dostrzec oczy moje młode
Niebezpieczną twą urodę
Kocham cię życie
Poznawać pragnę cię pragnę cię
Pragnę cię w zachwycie
Choć barwy ściemniasz
Wierzę w światełko które rozprasza mrok
Wierzę w niezmienność
Nadziei nadziei
W światełko na mierzei
Co drogę wskaże we mgle
Nie zdradzi mnie
Nie opuści mnie
(fragment)
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
26. Który z fragmentów nie zawiera wyrażenia metaforycznego (przenośnego)?
A. Współczesny człowiek pławi się w informacji.
B. Dzięki tej zdolności łatwiej znosi hałas.
C. Zdolność wyłączania uwagi wówczas, gdy atakują go informacje.
D. Nauczył się wybierać z potoku informacji tylko niektóre treści.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
27. Kto został w przenośni nazwany kochanym drzewem (w wierszu)?
Jest listopad czarny, trochę złoty,
Mokre lustro trzyma w ręku ziemia.
W oknie domu płacze żal tęsknoty;
Nie ma listów! Listonosza nie ma!
Już nie przyjdzie ni we dnie, ni w nocy?
Złote płatki zawiały mu oczy,
wiatr mu torbę otworzył przemocą,
list za listem po drodze się toczy!
Listonosza zasypały liście,
Serc i trąbek złocista ulewa!
Ach i przepadł w zamęcie i świście
List, liść biały z kochanego drzewa!…
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Listopad i listonosz
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
28. W kontekście fragmentu opowiadania Marka Hłaski List wyjaśnij przenośne znaczenie zdania Życie ma tutaj jedną twarz.
Dom, w którym zamieszkiwałem śmiesznie mały pokój, był jednym ze starych domów na przedmieściach naszego miasta. Był to dom o poczerniałych ścianach, wytartych schodach i zielonym od wilgoci podwórku. Na dachu tego domu kilku wyrostków założyło hodowlę gołębi; mniejsi chłopcy biegali po podwórku, bawiąc się, odkąd pamiętam, w tę samą zabawę – złodzieja i policjantów; dziewczynki skakały przez sznurek oraz grały w niebo i piekło; latem w słońcu śpią tłuste
koty; zawsze pachnie kapusta i mokra bielizna (…). Życie ma tutaj jedną twarz.
Środki poetyckie TEST – odpowiedzi
1.
ciemnozielonym, świeżym sianie E
Z otworu czarnej strzechy E
złote, migocące pręgi E
Tyś jak lód P
Wieją, wieją proporce (…) jak namioty ruchome wojsk. P
srebrnotęczowy sznur E
2.
Typ porównania – porównanie homeryckie.
Żeglarz – i jego losy są aluzją do Odyseusza, który wytrzymał śpiew syren i przepłynął pomiędzy Scyllą a Charybdą. Niobe – to postać mitologiczna, matka bolejąca nad stratą dzieci.
3. żółw, balon;
4. Porównania zostały wytłuszczone,
5. a),
6. Epitet stały: Zeus Egidodzierżca,
7. a);
8. a),
9. b),
10. a),
11.
a) Himalaje = góry w biegu na Księżyc. Metafora oddaje wielkość najwyższych gór świata, nadając im ruch, bieg ku Księżycowi. Jest to też animizacja.
b) Himalaje = góry w biegu. Chodzi o dynamizację krajobrazu.
c) Himalaje = alegoria potęgi przyrody.
d) Bieg na Księżyc = chodzi o wyzwanie stawiane człowiekowi, zdobywanie szczytów najwyższych gór lub podróż na Księżyc.
12. a);
13. a) – oksymoron; b) personifikacja; c) porównanie; d) metafora; e) metonimia;
14. C;
15. B – składniowy;
16. A. wygląd dobroduszny, B. uśmiech ciepły, C. książka interesująca, D. wiatr wiosenny, E. śmiech cichy, F. jajko surowe;
17. głodny jak wilk, zimno jak w psiarni, pracowity jak mrówka, głuchy jak pień, zdrowy jak rydz, mądry jak Salomon, jasne jak słońce, chytry jak lis, głupi jak but, cicho jak makiem zasiał;
18. D. porównania;
19.
słońce – gwiazda ogrzewająca Ziemię,
telewizor – szklany ekran,
okno na świat;
20. a) bób obraca tysiąc oczu (przenośnia i animizacja), zielony warkocz (epitet), warkocz marchwi (przenośnia);
21. A. c), B. b), C. a)
22.
epitety: rymami szytej opowieści, mój drewniany koń
uosobienia: szły lipy, gubiły kwiaty
metafory: żaglem łez nakryty, nuciły sprzętów skrzypy, w globusie zaklęty świat
anafora: szły lipy
23. Personifikacja (uosobienie);
24. B.;
25. Metaforyczne określenie nadziei to „światełko”, a dokładnie „światełko na mierzei, co drogę wskaże we mgle” i „światełko, które rozprasza mrok”.
26. B.;
27. Kochanym drzewem został nazwany nadawca listów, ukochana osoba.
28. Życie w tym miejscu ma jedną twarz, czyli wygląda wciąż tak samo, jest monotonne, nieurozmaicone i nieciekawe. Mieszkańcy tego domu wciąż powtarzają błahe, nużące i nieciekawe czynności.
Zobacz: