Pamiętnik
Pamiętnik nie jest trudny! Na pewno dużo łatwiejszy od rozprawki czy reportażu. Dużo bardziej swobodny niż protokół czy sprawozdanie. Dlaczego? Bo to Ty decydujesz, jakie sekrety powierzysz pamiętnikowi, o czym chcesz pisać.
Czym się różnią?
- PAMIĘTNIK
Zapisujesz w nim najważniejsze wspomnienia, swoje przemyślenia. Narracja jest pierwszoosobowa. Może być pisany na bieżąco (wówczas bardziej przypomina dziennik) lub z perspektywy czasu (np. kiedy dorosły człowiek opisuje swoje dzieciństwo). Nie musi opisywać każdego dnia. Mogą w nim pojawić się przerwy nawet kilkutygodniowe czy kilkumiesięczne. Dobrze, jeśli wyjaśniona jest przyczyna przerwy w pisaniu, np.: Kilka tygodni spędziłam u babci na wsi. Byłam tak zajęta, że nie zdążyłam niczego zapisać. Pora to odrobić.
- DZIENNIK
Wymaga skrupulatnego wypełniania, pisany jest z dnia na dzień. W dzienniku nie można sobie pozwolić na długie przerwy. Jak sama nazwa wskazuje, dziennik piszemy codziennie. Uważa się też, że dziennik jest bardziej intymny od pamiętnika, tzn. jego celem nie jest pokazywanie go komuś, a jedynie przelanie na papier własnych myśli.
- DZIENNIK PODRÓŻY
Podobnie jak w normalnym dzienniku tu też najważniejsza jest skrupulatność. I coś jeszcze. Dokładne przedstawianie miejsc – etapów podróży. Wszyscy wielcy podróżnicy-odkrywcy pisali dzienniki podróży. Po to, aby ci, którzy zdecydują się podróżować tym samym szlakiem, mogli uniknąć niebezpieczeństw, byli przygotowani na różne niespodzianki.
Kto jest autorem pamiętnika?
Ktoś, kto przeżył coś ciekawego lub widział jakieś interesujące zdarzenia, a potem to opisuje. Dlatego narracja prowadzona jest w pierwszej osobie (ja piszę). To najbardziej osobista forma wypowiedzi. Dlatego ma najmniej reguł. W pamiętniku można naprawdę wiele – powtarzać, używać potocznego słownictwa, cytować, malować itp.
Jak pisać pamiętnik?
- Relacjonuj, opowiadaj o wydarzeniach z przeszłości.
- Oceniaj, komentuj czyjeś postępowanie, swoje zachowanie, wydarzenia.
- Możesz robić wędrówki w przyszłość, zastanawiać się, snuć plany, łączyć je z wydarzeniami, które już miały miejsce.
Dobry pamiętnik
- Nie jest pisany równolegle z wydarzeniami, tylko już po wydarzeniach.
- Ma pierwszoosobowego narratora.
- Opisuje wydarzenia, których narrator (autor) był świadkiem lub uczestnikiem.
- Może zawierać czyjeś wypowiedzi.
Po co pisze się pamiętnik lub dziennik?
- Ażeby móc się wygadać, wyżalić, zapisać swoje przemyślenia na różne tematy. Po to, aby na kartkach pamiętnika powzdychać do chłopaka, który wcale nie zwraca uwagi na cichą wielbicielkę. Albo by pomarudzić na znienawidzoną nauczycielkę. Pamiętnik cierpliwie zniesie wszystkie obelgi. A co najważniejsze… dotrzyma tajemnicy. Oczywiście, jeśli będzie dobrze ukryty przed wścibskimi oczami.
- Pisze się też po to, żeby ci, którzy kiedyś przeczytają pamiętnik, poznali szczegóły z życia piszącego.
Jak napisać pamiętnik w imieniu bohatera literackiego?
Muszą w nim zawierać się wszystkie istotne elementy biografii bohatera. Musi zostać ujawniony stosunek bohatera do innych książkowych postaci lub wydarzeń. Zwróć także uwagę na słownictwo. W jaki sposób wyrażał się wybrany przez Ciebie bohater? Z jakiej epoki pochodził? Czym się interesował? A czego na pewno jeszcze nie znał lub nie wiedział? Nie można przecież w pamiętniku Jacka Soplicy napisać: Cały wieczór oglądałem telewizję…
I jeszcze jedno. Jeżeli chcesz napisać fragmenty pamiętnika, który przypadkowo znalazłeś (np. na strychu u babci albo w starym zamczysku), możesz zaznaczać urywki nieczytelne. To sprawi, że Twój pamiętnik będzie bardziej wiarygodny.
Jak to zrobić?
Można tak:
Cały dzień spędziłem na spacerach wokół zamku. Musiałem tyle rzeczy przemyśleć. Chociażby to, co zrobić z tym feralnym znaleziskiem, które (…) widoczne. Czyżbym się mylił w ocenie Telimeny?
albo tak:
Cały dzień spędziłem na spacerach wokół zamku. Musiałem tyle rzeczy przemyśleć. Chociażby to, co zrobić z tym feralnym znaleziskiem, które (tu nieczytelny fragment) widoczne. Czyżbym się mylił w ocenie Telimeny?
Pozwól sobie na oryginalność!
- Wtrącaj zabawne powiedzonka, nie sil się na literacki styl.
- Używaj zdań krótkich. Albo nawet równoważników zdania. Od czasu do czasu wtrąć wykrzyknienie, np. Ufff!, A feee! Brrr!
- Nie żałuj znaków interpunkcyjnych, które będą oddawały twoje emocje (wykrzykniki, wielokropki, pytajniki).
- Cytuj rozmowy, opisuj wygląd ludzi i miejsc, pisz o swoich wrażeniach.
- Pamiętaj! W pamiętniku najważniejszy jest narrator – jego odczucia, poglądy, plany.
Pamiętaj o dacie
Nad każdym zapisem w dzienniku czy pamiętniku umieszczasz datę, np. 14 listopada. Możesz też dodać słowo „wieczór”, „ranek”, „środek nocy”.
Pamiętnik i dziennik na egzaminie. Takie tematy mogą się pojawić:
- Z wizytą na Marsie. Kartka z pamiętnika.
- Wciel się w postać dowolnego bohatera literackiego i napisz w jego imieniu pamiętnik.
- Napisz dziennik w imieniu archeologa badającego ruiny w starożytnej Grecji.
- Wyobraź sobie, że podjąłeś ważną decyzję. Przedstaw to w formie pamiętnika.
- Opisz w pamiętniku swój wyjątkowy dzień.
- Napisz fragment dziennika podróży.
- Wyobraź sobie, że znalazłeś pamiętnik pisany przez XVII-wiecznego szlachcica. Przedstaw fragmenty pamiętnika.
Spójrz na przykład!
Pamiętnik Dominiki
5 lipca, poniedziałek
W sobotę oczywiście pokłóciłam się z Jankiem. Poszło o to, co zawsze, czyli o to, że on nigdy o niczym nie pamięta. Były urodziny Madzi, mojej psiapsióły. Janek miał kupić prezent, ale oczywiście przyszedł bez niczego, bo – cytuję: „W sklepach nic nie było”. Jak ja poszłam, to od razu w osiedlowym zobaczyłam fajny T-shirt.
Tak się cieszę na ten obóz, naprawdę musimy już z Jankiem od siebie odpocząć!
7 lipca, środa
Wysłałam Jankowi SMS-a, ale mnie zignorował. Jak tak chce, to dobrze. Nie będę mu się narzucać. Jest tu jeden chłopak, Alek. Grubszy od Janka i podobny trochę do Magdy psa, jamnika, z twarzy, ale lepszy psopodobny Alek niż Janek.
9 lipca, piątek
Jak graliśmy w podchody, to Alek też robił podchody. Pytał, czy mam chłopaka, jakiej muzy słucham i takie tam. Tak z bliska trochę traci na podobieństwie do jamnika. Nasza drużyna przegrała, bo się zagapiliśmy, zbierając jagody (to było jedno z zadań) i wlazłam w kolczaste krzaki, więc teraz wyglądam jak poduszeczka na igły. Alek bardzo mi współczuł i na ognisku dziś gadał tylko ze mną.
16 lipca, piątek
Nie miałam dużo czasu, żeby pisać, bo wszystko szybko się dzieje. W sobotę na dyskotece Alek mnie pocałował. Czuję się tak, jakbym zdradziła Janka. Ale wtedy wydawało mi się, że wszystko OK, skoro on o mnie zapomniał. A wczoraj dzwonił Janek. Strasznie mnie przepraszał, ale skroili go z telefonu i nie mógł do mnie pisać.
Zobacz:
Jak wprowadzić nową myśl, wniosek, argument? (zdania wzorcowe)
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c314-jak-napisac-to-lepiej/30-zdania-wzorcowe-jak-zachowac-spojnosc-miedzy-czesciami-pracy