Plan jest to sporządzony w chronologicznym porządku spis najważniejszych wydarzeń utrzymany w jednorodnej formie – czyli albo w formie równoważników (preferowana przez polonistów!), albo w formie zdań pojedynczych.
Po co pisać plan?
- Sporządzanie planu jest bardzo przydatne, np. w celu lepszego zapamiętania treści tekstu, szybkiego przypomnienia sobie materiału przed kartkówką, sprawdzianem lub egzaminem, łatwiejszego napisania długiej formy wypowiedzi przy pisaniu streszczenia, charakterystyki postaci czy recenzji.
- Ułatwia prześledzenie konkretnego wątku (np. losów jednej postaci, wątku przygodowego czy miłosnego).
- Plan jest nieocenioną pomocą przy pisaniu streszczenia, charakterystyki postaci czy recenzji. Ułatwia prześledzenie konkretnego wątku (np. losów jednej postaci, wątku przygodowego czy miłosnego). I jest najlepszą ściągawką na klasówce. Pod jednym warunkiem – jeśli jest dobrze zrobiony!
Jak dobrze napisać plan?
- Najlepszy plan stworzysz podczas czytania książki. Na bieżąco możesz zapisywać wydarzenia. Pomocne mogą być wykresy, strzałki lub wypunktowania.
- Możesz też użyć papierowych zakładek luk kolorowych karteczek, którymi podczas czytania zaznaczysz najważniejsze fragment. Po zakończeniu lektury łatwo zestawisz te fragmenty w formie puntów.
- Przy pisaniu planu może się przydać spis rozdziałów.
- W formie punktów planu mogą wystąpić zdania pojedyncze lub równoważniki zdań. Czasem mogą to być także pojedyncze wyrazy.
Na przykład:
- Tadeusz powraca do domu. (zdanie pojedyncze)
- Powrót Tadeusza. (równoważnik zdania)
- Tadeusz w Soplicowie. (równoważnik zdania)
- Powrót. (wyraz)
Pamiętaj, aby wszystkie punkty były napisane w takiej samej formie.
Konsekwentnie też musisz używać oznaczeń punktów i podpunktów, np. cyfry jako oznaczenia punktów, litery jako oznaczenie podpunktów.
Na przykład:
1. ……………..
a) ……………
b) ……………
c) ……………
2. ………………
a) ……………
b) ……………
3. ………………
4. ………………
Plan wydarzeń czy projekt pracy?
No właśnie.
- Jeden rodzaj planu to sporządzenie spisu najważniejszych wydarzeń przedstawionych w lekturze (w takim porządku, w jakim występują w utworze, czyli najczęściej w porządku chronologicznym).
- A drugi rodzaj to plan – projekt pracy. I wtedy nie obowiązuje chronologia wydarzeń, a selekcji materiału dokonuje się ze względu na temat pracy.
Przyjrzyjmy się dwóm przykładom:
Temat pierwszy
l Sporządź plan wydarzeń Księgi I Pana Tadeusza.
To najzwyklejszy plan wydarzeń, w którym obowiązuje dokładność i prezentowanie punktów według kolejności wydarzeń Księgi I.
Na przykład:
- Przyjazd Tadeusza do Soplicowa.
- Spotkanie z nieznajomą dziewczyną.
- Przywitanie z mieszkańcami Soplicowa.
Itd.
Temat drugi
Na podstawie Księgi I Pana Tadeusza ukaż obyczaje szlacheckie.
Ta sama księga, te same wydarzenia, a plany będą zupełnie różne, bo wybierając temat drugi, musisz dokonać selekcji materiału ze względu na temat. A więc:
- Uczta w zamku Horeszków.
- Nauka Sędziego o grzeczności i wychowaniu młodzieży.
- Rozmowa na temat polowania.
- Wspomnienia Woźnego o sądach szlacheckich.
To fragmenty, w których jest mowa o obyczajach. Śmiało natomiast można pominąć wygląd postaci, spotkanie Tadeusza z Zosią, pomyłkę Tadeusza podczas uczty.
- W temacie drugim możesz zrezygnować z chronologii wydarzeń, masz prawo bardziej skupić się na jednym przykładzie, a łagodniej potraktować inny (np. więcej o wychowaniu młodzieży, mniej o sporze o Kusego i Sokoła). Ty jesteś autorem, Ty decydujesz.
Oczywiście, w trakcie pisania pracy możesz dokonać pewnych zmian w stosunku do swojego planu (np. zmienić kolejność punktów, rozwinąć jeden z punktów).
- W temacie pierwszym nie możesz sobie pozwolić na taką dowolność – w Twoim planie muszą być uwzględnione wszystkie istotne wydarzenia (istotne, czyli mające znaczenie dla całości utworu).
Plan ramowy i szczegółowy
To dwa rodzaje planu. Ramowy przedstawia najważniejsze wydarzenia w utworze. Szczegółowy, jak sama nazwa wskazuje, jest dużo dokładniejszy – większość punktów ma swoje rozwinięcie w podpunktach.
Plan ramowy
Plan ramowy – ujmuje w punktach najważniejsze wydarzenia.
Dzieje Juranda ze Spychowa – plan ramowy
1. Śmierć żony Juranda w czasie najazdu Krzyżaków na Złotoryję.
2. Powierzenie Danusi opiece księżnej Anny Danuty.
3. Odmowa zgody na ślub jedynej córki ze Zbyszkiem.
4. Wigilia w Ciechanowie.
5. Powrót do Spychowa i oczekiwanie na wieści od porywaczy.
6. Spełnienie żądań Krzyżaków.
7. Rzeź w Szczytnie.
8. Skarga Krzyżaków do księcia Janusza Mazowieckiego.
9. Pojedynek Zbyszka z Rotgierem.
10. Torturowanie Juranda.
11. Odnalezienie ojca Danusi przez Jagienkę i Hlawę.
12. Powrót do Spychowa.
13. Ułaskawienie Zygfryda de Löwe.
14. Śmierć Danusi.
15. Śmierć Juranda.
Plan szczegółowy
Plan szczegółowy – ujmuje w punktach najważniejsze wydarzenia i uszczegóławia je w formie podpunktów.
Dzieje miłości Zbyszka i Danuśki – plan szczegółowy
1. Spotkanie Zbyszka i Danuśki w gospodzie Pod Lutym Turem.
a) śpiew pięknej dwórki,
b) rozmowa z Mikołajem z Długolasu,
c) ślubowanie,
d) msza w opactwie w Tyńcu.
2. Atak na posła krzyżackiego.
a) podróż do Krakowa,
b) śniadanie u króla,
c) skarga Lichtensteina,
d) wtrącenie Zbyszka do lochu,
e) podróż Maćka do Malborka,
f) śmierć królowej Jadwigi i jej córki,
g) dzień egzekucji,
h) uratowanie skazańca przez Danusię,
i) zaręczyny młodych.
3. Rozstanie narzeczonych.
a) przybycie Juranda do Krakowa,
b) odmowa oddania ręki córki Zbyszkowi,
c) podróż do Bogdańca,
d) spotkanie z Zychem ze Zgorzelic,
e) polowanie na żubra,
f) zaproszenie sąsiadów do Zgorzelic,
g) polowanie na niedźwiedzia,
h) wyzdrowienie Maćka.
4. Wykupienie ziemi od opata i odbudowa Bogdańca.
a) polowanie na bobra,
b) przyjazd opata do Zgorzelic,
c) msza w Krześni,
d) bójka z Cztanem i Wilkiem,
e) „odzyskanie” Bogdańca,
f) gniew opata.
5. Podróż do Ciechanowa.
a) podarowanie Zbyszkowi giermka przez Jagienkę,
b) pomoc Sanderusowi,
c) popyt w Sieradzu,
d) spotkanie z Krzyżakami i panem Fulko de Lorche,
e) przybycie do Ciechanowa,
f) spotkanie z Danuśką w dworcu zimowym,
g) polowanie
h) uratowanie życia księżnej, Danuśce i panu de Lorche.
6. Pasowanie Zbyszka na rycerza.
a) choroba Zbyszka,
b) zabicie przez Danvelda pana de Fourcego,
c) przybycie służki z balsamem,
d) podarowanie Zbyszkowi ostróg i pasa rycerskiego.
7. Porwanie Danuśki.
a) otrzymanie listu „od Juranda”,
b) potajemny ślub,
c) rozstanie młodych,
d) wyjazd Zbyszka do Ciechanowa,
e) odnalezienie Juranda,
f) odkrycie prawdy o porwaniu Danuśki,
g) podróż męża i ojca do Spychowa,
h) spotkanie z wysłannikami krzyżackimi,
i) spisanie testamentu i uwolnienie więźniów.
8. Wyjazd Juranda do Szczytna.
a) upokorzenie pana ze Spychowa pod murami zamku,
b) rzeź w Szczytnie,
c) wtrącenie do lochu,
d) wyjazd Rotgiera do księcia Janusza Mazowieckiego.
9. Pojedynek Zbyszka z Rotgierem.
a) rzucenie wyzwania na sąd Boży,
b) wysłanie listów do Malborka i Szczytna,
c) walka giermków,
d) zwycięstwo Zbyszka.
10. Odnalezienie Juranda przez Jagienkę i Hlawę.
a) podróż do Szczytna,
b) rozpoznanie ojca Danuśki,
c) wyprawa do Spychowa,
d) opieka Jagienki nad Jurandem,
e) wyjazd Maćka za bratankiem.
11. Wyprawa na Żmudź.
a) spotkanie ze Zbyszkiem,
b) bitwy pod Nowym Kownem,
c) wzięcie do niewoli pana de Lorche,
d) odnalezienie Sanderusa,
e) pościg za Zygfrydem,
f) odnalezienie Danuśki.
12. Ułaskawienie Zygfryda de Löwe.
a) wyjazd Hlawy z jeńcem do Spychowa,
b) ucieczka służki zakonnej,
c) wzięcie do niewoli Maćka i Zbyszka przez Wolfganga von Baden,
d) wyjazd małżonków do Spychowa,
e) spotkanie Juranda z oprawcą,
f) ułaskawienie Krzyżaka,
g) samobójstwo Zygfryda.
13. Śmierć Danuśki.
a) podróż do granicy i przez Mazowsze,
b) ofiarność ludzi,
c) postój na łące,
d) pogrzeb Jurandówny,
e) cicha rozpacz Juranda.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/25-list-motywacyjny
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/31-dedykacja
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/32-ogloszenie
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c314-jak-napisac-to-lepiej/5-zastepniki-czyli-czym-zastapic-wyraz
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c314-jak-napisac-to-lepiej/7-wyrazy-obce-i-jak-ich-uzywac