Recenzja – to gatunek dziennikarski, znany przede wszystkim z prasy i Internetu, ale też radia czy telewizji. Pisanie recenzji uczy krytycznego odbioru dzieła, własnego spojrzenia, znajdowania argumentów na poparcie własnych tez.

Typy recenzji:

  • informacyjna – nastawiona na informacje, fakty, opisy, streszczenia;
  • krytyczna – nastawiona na ocenę dzieła lub wydarzenia;
  • felietonowa i eseistyczna – daje autorowi dużo więcej swobody, podkreśla „ja” autorskie, pozwala na dygresje niezwiązane z głównym tematem.

 

Recenzja powinna zawierać

  • Elementy informacyjne:

    • tytuł, nazwisko autora (reżysera, scenarzysty, pisarza), aktorów, kompozytora, scenografa, operatora zdjęć itp.;
    • streszczenie fabuły;
    • informację o miejscu, gdzie odbywała się projekcja, wystawa lub koncert.

  • Elementy oceniające – twoje zdanie na temat recenzowanego dzieła:

    • informację o tym, co ci się podoba, a co nie – i dlaczego;
    • informację o tym, jakie dostrzegasz elementy nowatorskie, innowacyjne, oryginalne – a co powiela powtarzane wcześniej schematy;
    • informację o tym, jakie masz zdanie o konkretnych elementach dzieła (grze aktorskiej, sposobie prowadzenia akcji, stylu, temacie) – i jak oceniasz całość.

 

Czego w recenzji nie powinno zabraknąć?

  • Zdań wartościujących (Nie było dobrym pomysłem obsadzenie w roli głównej…, Po trzymającym w napięciu spektaklu zakończenie wydało się nijakie i nużące).
    Masz prawo do własnego zdania, ale uważaj – jeśli napiszesz, że Andrzej Stasiuk to grafoman, Jerzy Duda-Gracz nie potrafi malować, a Andrzej Wajda kręcić filmów – narazisz się na śmieszność.
  • Argumentów potwierdzających własne zdanie.
  • Podkreśleń, że to subiektywna ocena piszącego
    • Moim zdaniem…;
    • Uważam, że…;
    • Można się ze mną nie zgadzać, ale sądzę, iż…;
    • Nie potrafię się przekonać do…
  • Szerszego spojrzenia na omawiane dzieło – umiejscowienia go w kontekście całego dorobku reżysera, malarza czy pisarza, konkretnego nurtu, dzieł o podobnej tematyce, podobnym stylu, atmosferze epoki, w jakiej powstał itp.
  • Odwołań do ocen innych recenzentów i krytyków.

Przygotowując recenzję przedstawienia obejrzanego w telewizji, zwróć uwagę na kilka istotnych różnic między tego rodzaju przedstawieniem a sztuką odgrywaną w teatrze!

  • Zauważ kilka przełomowych rozwiązań: rejestrowanie przedstawień na taśmie umożliwiające powtórki spektakli, potem montaż i realizacja w kolorze, wyjścia w plener i tzw. dokrętki filmowe. Technika telewizyjna daje reżyserowi naprawdę duże możliwości, ale niebezpiecznie zbliża teatr do filmu, co zarzucano od początku.
  • Specyfikę teatru telewizyjnego uchwycić można dzięki tradycyjnym, ale zależnym od nowoczesnego medium środkom teatralnym. Ze względu na płaskość i ramy ekranu łatwiej realizuje się kameralną klasykę dramaturgiczną. Oczywiście otwarte przestrzenie są możliwe do zaprezentowania, bo kamera swobodnie przenosi obraz, pojawiają się dokrętki filmowe, plener, bujna przyroda, zabytkowe budowle. Jednak najbardziej typowe dla telewizyjnego widowiska jest nasilenie zbliżeń i półzbliżeń, częste portrety, dokładne studiowanie twarzy. Wytwarza się atmosfera intymności, widzowi wydaje się, że aktor mówi wprost do niego. Pełny jest tylko kontakt wzrokowy i słuchowy – podstawowe cechy widowiska, ale nie ma wspólnoty przeżyć, jak w trakcie teatru żywego planu. Dla wielu aktorów to odczuwalny brak szczególnego napięcia wewnętrznego, natchnienia, które osiąga się, czując oddech publiczności. Aktorstwo w spektaklach telewizyjnych wymaga doskonałej techniki, umiejętności pokazania bogactwa stanów psychicznych, perfekcyjnej mimiki – znaczących poruszeń brwiami, policzkami, ustami. Według Hanuszkiewicza: „Autentycznym bohaterem spektaklu telewizyjnego jest twarz człowieka, w niej, w jej oczach, zmarszczkach, oddechu skupia się cały wyraz”.
    Bardzo istotny jest gest, raczej drobny, a nie szeroki, bo nie tylko uzupełnia, ale też znaczy. Najważniejsza jest oczywiście semantyka słowa, niezależnego od kamery, choć wspomagając się techniką, można wykorzystać niuanse fonetyczne, szept, nawet czytelne poruszanie ustami. W telewizji nie nadużywa się charakteryzacji, bo aktor maksymalnie pokazuje swoją twarz. Oczy oddają uczucia, potok myśli, pustkę, stosunek do innych postaci i wypowiedzi, pomagają w monologu wewnętrznym. Tak aktor porozumiewa się z niewidzialną publicznością.
    Zbliżenie wymaga też troski o detal przy tworzeniu kostiumów. Wszelkie klamry, guziki, rękawy stanowią wyzwanie i pole do popisu dla kostiumologa. Rekwizyty, czyli przedmioty, które w danej scenie tracą swe podstawowe znaczenie, przez zbliżenie kamery skupiają uwagę – dołączają do najważniejszych znaków. Ograniczoną rolę pełnią światło i muzyka. Wpływają na nastrój, ale raczej są stonowane, jedynie uzupełniają widowisko, inaczej niż na „żywej scenie”.

Zobacz:

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/12-recenzja

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c313-jak-napisac-wypracowanie/czy-mnie-sie-podoba-slownictwo-do-recenzji

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/14-recenzja-ksiazki-filmu-spektaklu-teatralnego-wystawy-plastycznej-koncertu

Recenzja powieści

Sposób na recenzję

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/recenzja-2