Co to takiego?
Krótkie przedstawienie najważniejszych zagadnień utworu.
Nie martw się!
Jeżeli książka, którą mamy streścić, przedstawia wiele wydarzeń, jest obszerna, po prostu ją odchudzamy. Możemy opowiedzieć np. wydarzenia dotyczące jednej głównej postaci.
To nie plan
To przecież w planie przedstawia się krótko najważniejsze wydarzenia utworu – pomyślisz. Owszem, ale w planie wypunktowujesz te fakty. W streszczeniu natomiast nie ma punktów. Jedno zdanie wynika z drugiego. To takie miniopowiadanie, w którym pomija się poboczne (mniej ważne) wydarzenia. Przedstawia się natomiast te najważniejsze.
Skojarz!
Skoro i w planie, i w streszczeniu pojawiają się najważniejsze wydarzenia utworu, te dwie formy muszą mieć ze sobą wiele wspólnego. Faktycznie tak jest.
Plan może być pierwszym krokiem do napisania streszczenia. Wystarczy rozwinąć punkty planu – połączyć zgrabnie zdania, tak by tworzyły małe opowiadanie.
7 razy NIE, czyli – jak napisać streszczenie?
- Nie pisz „od siebie” – nie przedstawiaj swojego sądu. Przedstaw tylko treść, nie swoje zdanie.
Ważne!
W streszczeniu wystrzegaj się wstawek w stylu: „A mnie się wydaje…”, „sądzę, że…”, „uważam, iż…” itp.„
- Nie lej wody. W każdym zdaniu streszczenia powinna znaleźć się ważna informacja o treści utworu.
Ważne!
Najlepsze do tego będą krótkie, pojedyncze zdania.
- Nie bój się, że Twoje streszczenie będzie miało za mało ozdobników.
Ważne!
Wybieraj proste wyrazy, których znaczenie znasz na pewno.
- Nie cytuj fragmentów książki.
Ważne!
Streszczenie nie musi być długie, po co więc cytować?
- Nie powtarzaj dialogów czy opisów. A już na pewno nie komentuj, czy np. jakiś fragment najbardziej Ci się spodobał.
Ważne!
Jeśli skupisz się na swojej ocenie, nauczyciel może pomyśleć, że nie znasz treści, nie przeczytałeś utworu.
- Nie trzymaj się sztywno kolejności wydarzeń zaproponowanej przez autora. W utworach ktoś np. wspomina – i wtedy przedstawiane są wydarzenia z przeszłości. Albo nagle akcja wybiega w przód.
Ważne!
Zmień kolejność wydarzeń. Po to, by przedstawić je po kolei, tak jak rzeczywiście następowały po sobie, a nie jak zostały przedstawione w książce.
- W streszczeniu nie pisz punktów (to zarezerwowane dla planu!). Ale też nie pisz jednym ciągiem.
Ważne!
Stosuj akapity (wcięcia w tekście). To pomoże zaznaczyć Ci np. nowe wydarzenie.
Cechy streszczenia
Wiesz już, jakie nie powinno być streszczenie. A jakie powinno być, by było dobre?
Powinno:
- zgadzać się z treścią utworu (zapomnij o zmyślaniu),
- być skrótowe,
- być konkretne,
- być zwięzłe,
- być napisane prostym językiem,
- być bez komentarzy (obiektywne),
- przedstawiać wydarzenia po kolei (chronologicznie).
Podsumujmy!
- Streszczenie zawiera najważniejsze wydarzenia utworu.
- By napisać streszczenie, wystarczy właściwie tylko znać utwór – przeczytać go wcześniej.
- Nie wyliczamy tych wydarzeń, jak w planie. Opowiadamy je.
- Streszczenie jest ładnym rozwinięciem punktów z planu wydarzeń.
- Pomiń: opisy, charakterystykę, dialogi, cytaty, własne opinie o bohaterach i wydarzeniach.
Zadanie
Napisz streszczenie baśni Jana Chrystiana Andersena Brzydkie kaczątko.
Najpierw przygotowanie
- Wypunktuj najważniejsze wydarzenia. Możesz to robić w czasie czytania baśni lub po lekturze. To nie musi być taki plan na szóstkę. Po prostu rób wypunktowania najważniejszych wydarzeń– tak dla siebie.
- Uporządkuj teraz troszkę te zapiski. Poukładaj je chronologicznie. Już wiesz, co to znaczy – poukładaj wydarzenia po kolei, tak jak następowały po sobie.
- Zrób brudnopis – zapisz pierwszą, roboczą wersję Twojego streszczenia.
- Rzuć na to teraz okiem. Może zaplątały się jakieś Twoje komentarze, opinie, dialogi, cytaty? Wyrzuć je.
- Skróć zdania. Zrezygnuj z długich, ozdobnych zdań. Niech będą treściwe, zwięzłe.
Teraz plan
Plan jest naprawdę pomocny, zobacz!
- Narodziny brzydkiego, wielkiego pisklęcia w gnieździe kaczki.
- Problemy brzydkiego kaczątka z dokuczliwym rodzeństwem.
- Ucieczka brzydkiego kaczątka na wielkie bagno.
- Pobyt u starej kobiety.
- Spotkanie z pięknymi łabędziami.
- Uratowanie przymarzniętego ptaka przez człowieka ze wsi.
- Niespodziewana zmiana – przeobrażenie brzydkiego kaczątka w pięknego łabędzia.
- Radosne powitania dzieci i szczęście pięknego ptaka.
Przykładowe streszczenie
W gnieździe kaczki wykluły się pisklęta. To było latem. Tylko jedno jajko nie chciało pęknąć. Kaczka uznała je za indycze, bo było większe od innych. W końcu i to jajo pękło. Wyszło z niego szare, wielkie, brzydkie pisklę. Wszyscy mu dokuczali, a najbardziej rodzeństwo. Brzydkie kaczątko bardzo martwiło się swoim wyglądem. Było mu też przykro z powodu złego traktowania przez rodzeństwo. Kaczątko uciekło na bagno. Tam było bardzo niebezpiecznie. Udało się mu jednak przeżyć polowanie na dzikie kaczki.
Na bagnach mieszkała staruszka. Miała nędzną chatkę, a w niej kota i kwokę. Kaczątko zbliżyło się wieczorem do tego domu. Stara kobieta była prawie ślepa. Myślała, że przyszła do niej tłusta kaczka. Posadziła brzydkie kaczątko na jajkach, by je wysiadywało.
Kaczątko znów uciekło. Wędrowało po wodzie aż do jesieni. Wtedy zobaczyło stado wspaniałych, pięknych ptaków – łabędzi.
Przyszła zima. Kaczątko przymarzło do lodu. Uratował je człowiek ze wsi. Zabrał do siebie. Ale i tu nie pomieszkało długo, zostało wypędzone.
Przyszła wiosna. Kaczątko dokonało dużego odkrycia – potrafiło latać. Znów spotkało znajome łabędzie. Bało się jednak ich. Gdy spojrzało w taflę wody, okazało się, że jest do nich bardzo podobne. Brzydkie kaczątko zamieniło się w pięknego łabędzia. Dzieci witały głośno i radośnie ślicznego ptaka. A młody łabędź był naprawdę szczęśliwy.
Zobacz: