Wstęp wypracowania to pierwsze spotkanie z Tobą i pierwsze wrażenie, które może zdecydować o ocenie całości pracy. Dlatego dobry wstęp to połowa sukcesu.
1.
- Stefan Żeromski napisał: „Jeśli jest coś dobrego na świecie – to przyjaźń”. Zgadzam się w pełni z jego zdaniem. Dlaczego? Ponieważ przyjaciel to drugi człowiek, na którego zawsze można liczyć.
Postaram się to udowodnić na podstawie lektur i własnych przemyśleń.
Zaczynamy intelektualnie – krótkim cytatem myśli Stefana Żeromskiego. Cytat, choć jednozdaniowy, niezwykle cenny w pracy na temat roli przyjaźni w życiu człowieka. Ale właśnie taki cytat w dalszej części wypracowania wymaga solidnego rozwinięcia, dlatego nie możemy pisać o roli przyjaźni, omawiając krótko dwa czy trzy przykłady (broń Boże, nie opowiadamy całej lektury!). To, jakie lektury wybierzemy, zależy od nas. Gdyby jednak nasze przykłady mówiły o przyjaźniach ludzi z różnych kultur, byłby to dodatkowy walor pracy. Własne przemyślenia powinniśmy umieścić raczej w zakończeniu pracy.
Podsumujmy:
Ten krótki wstęp daje wiele informacji osobie sprawdzającej:
- umiemy odpowiednio wprowadzić cytat,
- zgadzamy się ze słowami Żeromskiego, to znaczy, że w dalszej części wypracowania będziemy potwierdzali tę tezę,
- potwierdzamy, opierając się głównie na lekturach.
Oczywiście można nie zgodzić się ze słowami pisarza, ale wtedy w rozwinięciu pracy musimy to udowodnić, najlepiej szukając przykładów w lekturach.
2.
- „Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie” stwierdził Adam Mickiewicz w bajce „Przyjaciele”. W dzisiejszych czasach wszyscy chcemy osiągnąć sukces, bogactwo, sławę. Zależy nam na dostatnim i wygodnym życiu. Dlatego coraz częściej w pogoni za tymi dobrami zapominamy o rzeczach niematerialnych – zapominamy o przyjaźni.
A prawdziwą przyjaźń poznajemy i doceniamy dopiero wtedy, gdy mamy kłopoty i potrzebujemy pomocy. Wtedy przekonujemy się, kto naprawdę jest naszym przyjacielem.
Ten wstęp również rozpoczynamy od cytatu, ale innego niż poprzedni. Pozwoli nam także zbudować inaczej pracę. Nie musimy opierać się wyłącznie na lekturach, możemy o nich napisać lub nie. Mamy możliwość przywołać przykłady z filmów, sztuk teatralnych, z własnego życia. Z tym ostatnim lepiej ostrożnie – nie opowiadajmy w wypracowaniu wszystkich historii, kiedy zawiedli nas przyjaciele. To może znudzić. Jeden, góra dwa takie przykłady i też raczej pod koniec pracy.
Podsumujmy:
- odwołujemy się do filmów, przedstawień teatralnych, przykładów z życia, dopiero na tej podstawie snujemy własne refleksje,
- zaznaczyliśmy we wstępie, że zauważamy pogoń za dobrami materialnymi, można to rozwinąć, podając odpowiednie przykłady,
- pilnujemy się, aby z pracy nie uczynić „smutnego pamiętnika”.
3.
- Dlaczego ludzie tak bardzo zabiegają o to, by mieć przyjaciół? I co takiego cennego jest w przyjaźni, że człowiek bez przyjaciół czuje się samotny i opuszczony? A może są tacy ludzie, którzy ich nie potrzebują?
Same pytania. I uwaga na początku, decydując się na taki wstęp, nie przesadzajmy z liczbą pytań. Jeśli będzie ich za dużo, sami później zapomnimy, o co pytaliśmy na początku – mogą nas posądzić o chaos już na wstępie pracy.
Na pytania postawione na początku odpowiedzi muszą znaleźć się w rozwinięciu pracy. Są jednak i pytania retoryczne, na które nie da się odpowiedzieć. Jeśli zdecydujemy się je zadać, byłoby dobrze na końcu zaznaczyć, że na pewne pytania nie można odpowiedzieć.
Taki wstęp daje nam dużą swobodę w podawaniu przykładów. Nie mogą to być jednak wyłącznie historie Waszego życia.
Podsumujmy:
- uwaga na liczbę pytań we wstępie,
- nie bójcie się pytań retorycznych,
- na większość pytań musicie odpowiedzieć.
4.
- Oglądam serial „Przyjaciele” i przyznaję – bardzo mi się podoba. Jego bohaterowie naprawdę przyjaźnią się ze sobą. Czasami się kłócą, trochę złośliwie komentują swoje postępowanie, ale każdy z nich może liczyć na drugiego. W moim życiu też są tacy przyjaciele. Często żartujemy z siebie, kłócimy się, ale w trudnych chwilach zawsze jesteśmy przy sobie.
Stosujemy chwyt kompozycyjny – budujemy wstęp z dwóch części: zaczynamy od małego, ale niezbyt osobistego wyznania. Piszemy też, dlaczego ten serial oglądamy z przyjemnością. Tu oczywiście można podać tytuł filmu czy książki, do których często wracamy, a które opowiadają o przyjaźni. Ale błędem będzie podanie samego tytułu, chociaż bez króciutkiego uzasadnienia – „dlaczego?”.
Druga część: odwołujemy się do własnych doświadczeń, przy okazji podkreślając, że mamy przyjaciół, z którymi nie tylko bawimy się i żartujemy, ale możemy liczyć na nich w trudnych sytuacjach.
Podobnego chwytu możemy użyć w rozwinięciu pracy – na początku omówić filmy i książki (niekoniecznie te z kanonu lektur szkolnych), a potem możemy spróbować ułożyć własną definicję przyjaźni.
Podsumujmy:
- wstęp zbudowany z dwóch części,
- podobnie możemy zbudować resztę pracy.
5.
- Od dwóch lat przyjaźnię się z tą samą osobą. Rozumiemy się bez słów. Śmieszą nas te same filmy, interesują te same książki, wzruszają te same wiersze. Darzymy się zaufaniem i nie mamy przed sobą tajemnic. Nie wiem, jak można żyć bez przyjaźni?
W tym wstępie nasze wyznanie jest bardziej osobiste. Podkreślamy, dlaczego przyjaźnimy się z tą, a nie inną osobą, a na koniec stawiamy pytanie retoryczne: jak można żyć bez przyjaźni?
Po takim wstępie, w dalszej części pracy opisujemy, czym według nas jest przyjaźń i dlaczego tak bardzo nam na niej zależy. Możemy podać przykład, w którym udowodnimy, że ktoś, kto nie ma przyjaciół, wiele traci w życiu.
Podsumujmy:
- wstęp jest dość osobistym wyznaniem,
- tu także krótko piszemy, dlaczego przyjaźnimy się z tą osobą,
- uwaga, aby przez przypadek nie wyszła nam charakterystyka naszego przyjaciela.
6.
- „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego” to główne hasło powieści Dumasa „Trzej muszkieterowie”.
Bohaterowie tejże powieści są ze sobą na dobre i złe. Razem walczą, razem się bawią i pomagają sobie. Dlaczego? Bo przyjaźń właśnie na tym polega. A w literaturze wiele jest podobnych przykładów przyjaźni.
Wstęp rozpoczynamy od hasła, które spotkaliśmy na kartach powieści Dumasa. Dalej wyjaśniamy krótko, co ono znaczy, a w ostatnim zdaniu informujemy, że w dalszej części pracy postaramy się pokazać przykłady, w których bohaterowie kierują się podobnymi zasadami.
Po takim wstępie, w rozwinięciu unikajmy raczej osobistych wyznań na temat przyjaźni. Jak rozumiemy hasło Dumasa i czym jest przyjaźń dla nas, możemy umieścić w zakończeniu.
Podsumujmy:
- We wstępie odwołujemy się do literatury, dlatego w całej pracy pokażmy przykłady przyjaźni znane nam z lektur.
7.
- W mojej klasie jest 30 osób. Czy to znaczy, że wszyscy są moimi przyjaciółmi? Czy wszystkim mogę zaufać i liczyć na nich? Nie. Bo przyjaźnią obdarzamy tylko osoby wybrane. Ktoś powiedział kiedyś: „Kto jest przyjacielem wszystkich, ten nie jest przyjacielem nikogo”.
To trudny rodzaj wstępu, ale naprawdę robi dobre wrażenie. Mamy tu i osobiste wyznanie, i pytania, i cytat. W rozwinięciu pracy powinniśmy pilnować się, ponieważ bardzo łatwo możemy się pogubić w przytaczanych argumentach.
Pracę możemy oprzeć na własnych refleksjach, ale i na przemyśleniach dotyczących przeczytanych lektur i obejrzanych filmów. Dobrze, jeśli uda się zebrać tyle argumentów, by poprzeć przytoczony cytat albo się z nim nie zgodzić.
Podsumujmy:
- Wstęp zawiera wyznanie, pytania i cytat.
- Uwaga! Nie naróbmy bałaganu w rozwinięciu!
Zobacz:
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/praca-domowa-jezyk-polski/rola-przyjazni-w-zyciu-czlowieka-moje-refleksje-i-przemyslenia
https://aleklasa.pl/liceum/c238-sztuka-pisania/c243-sztuka-pisania-teoria/wstepy-przyklady-2