Czy środki stylistyczne są tylko w poezji?

Nie, dotyczą one również innych gatunków. Jednakże w poezji gromadzą się z wyjątkową mocą. Możesz tu posłużyć się przykładem eposu bohaterskiego.

Porównanie homeryckie – porównanie wyjątkowo rozbudowane (najczęściej o obraz przyrody).

Jako mgła, którą gór szczyty osnuje wiatr południowy,
zła dla pasterza trzód, ale złodziejom milsza od nocy,
gdy wytężone spojrzenie na rzut kamienia nie sięga –
taki do góry wzlatywał kurzawy tuman skłębiony
spod nóg idących, bo z wielkim pośpiechem szli przez równinę.

Epitet stały – określenie bohaterów, które się stale pojawia, najczęściej dotyczy ich cech szczególnych, wyglądu:

  • Zeus gromowładny
  • szybkonogi Achilles
  • sowiooka Atena

 

Co jeszcze powinieneś umieć?

Wskazać w wierszu środki stylistyczne.

  • Anafora
    Powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych zwrotek, wersów, zdań.
  • Antropomorfizacja (uosobienie)
    Rodzaj przenośni, zwierzętom, rzeczom, zjawiskom przyrody nadawane są cechy ludzkie.
  • Apostrofa
    Bezpośredni zwrot do adresata, rozbudowana apostrofa to inwokacja.
  • Epitet
    Określenie rzeczownika, najczęściej przymiotnik (wiosenne słońce) lub rzeczownik (morze łez).
  • Metafora (przenośnia)
    Niezwykłe połączenie słów, które daje nowe, niedosłowne znaczenie.
  • Metonimia
    Wyrażenie, gdzie jakiś wyraz zastępuje wyraz inny, pominięty (czytać Białoszewskiego – w znaczeniu „czytać wiersze Białoszewskiego”).
  • Oksymoron
    Połączenie dwóch przeciwstawnych wyrazów, pozornie zupełnie bez sensu, nielogiczne, w rezultacie daje nową poetycką całość (gorący lód).
  • Onomatopeja
    Słowa, układ słów, który naśladuje dźwięki, wyraz dźwiękonaśladowczy (trzask, szeleści).
  • Peryfraza
    Zastąpienie nazwy jakimś dłuższym opisem (tęcza barwny łuk na błękicie).
  • Porównanie
    Wskazanie podobieństwa między dwoma zjawiskami, najlepiej bardzo różnymi (wzrok jak ukłucia tysiąca szpilek).
  • Rym
    Powtórzenie takich samych lub podobnych układów głosek na końcu wersu lub zdania (Muzo – Matchniuzo).

 

Józef Czechowicz

Dawniej

szły lipy
gubiły kwiat
mały byłem żaglem łez nakryty
ale to się chyba nie zmieści
w rymami szytej
opowieści

szły lipy
gubiły kwiaty
uśnij nuciły sprzętów skrzypy
bębenek mój drewniany koń
w globusie zaklęty świat

epitet:

– rymami szytej opowieści
– mój drewniany koń

uosobienie:

– szły lipy
– gubiły kwiaty

metafora:

– żaglem łez nakryty
– nuciły sprzętów skrzypy
– w globusie zaklęty świat

anafora:

– szły lipy

Zobacz:

Epitety i inne środki stylistyczne