Czy środki stylistyczne są tylko w poezji?
Nie, dotyczą one również innych gatunków. Jednakże w poezji gromadzą się z wyjątkową mocą. Możesz tu posłużyć się przykładem eposu bohaterskiego.
Porównanie homeryckie – porównanie wyjątkowo rozbudowane (najczęściej o obraz przyrody).
Jako mgła, którą gór szczyty osnuje wiatr południowy,
zła dla pasterza trzód, ale złodziejom milsza od nocy,
gdy wytężone spojrzenie na rzut kamienia nie sięga –
taki do góry wzlatywał kurzawy tuman skłębiony
spod nóg idących, bo z wielkim pośpiechem szli przez równinę.
Epitet stały – określenie bohaterów, które się stale pojawia, najczęściej dotyczy ich cech szczególnych, wyglądu:
- Zeus gromowładny
- szybkonogi Achilles
- sowiooka Atena
Co jeszcze powinieneś umieć?
Wskazać w wierszu środki stylistyczne.
- Anafora
Powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych zwrotek, wersów, zdań.
- Antropomorfizacja (uosobienie)
Rodzaj przenośni, zwierzętom, rzeczom, zjawiskom przyrody nadawane są cechy ludzkie.
- Apostrofa
Bezpośredni zwrot do adresata, rozbudowana apostrofa to inwokacja.
- Epitet
Określenie rzeczownika, najczęściej przymiotnik (wiosenne słońce) lub rzeczownik (morze łez).
- Metafora (przenośnia)
Niezwykłe połączenie słów, które daje nowe, niedosłowne znaczenie.
- Metonimia
Wyrażenie, gdzie jakiś wyraz zastępuje wyraz inny, pominięty (czytać Białoszewskiego – w znaczeniu „czytać wiersze Białoszewskiego”).
- Oksymoron
Połączenie dwóch przeciwstawnych wyrazów, pozornie zupełnie bez sensu, nielogiczne, w rezultacie daje nową poetycką całość (gorący lód).
- Onomatopeja
Słowa, układ słów, który naśladuje dźwięki, wyraz dźwiękonaśladowczy (trzask, szeleści).
- Peryfraza
Zastąpienie nazwy jakimś dłuższym opisem (tęcza – barwny łuk na błękicie).
- Porównanie
Wskazanie podobieństwa między dwoma zjawiskami, najlepiej bardzo różnymi (wzrok jak ukłucia tysiąca szpilek).
- Rym
Powtórzenie takich samych lub podobnych układów głosek na końcu wersu lub zdania (Muzo – Matchniuzo).
Józef Czechowicz
Dawniej
szły lipy
gubiły kwiat
mały byłem żaglem łez nakryty
ale to się chyba nie zmieści
w rymami szytej
opowieści
szły lipy
gubiły kwiaty
uśnij nuciły sprzętów skrzypy
bębenek mój drewniany koń
w globusie zaklęty świat
epitet:
– rymami szytej opowieści
– mój drewniany koń
uosobienie:
– szły lipy
– gubiły kwiaty
metafora:
– żaglem łez nakryty
– nuciły sprzętów skrzypy
– w globusie zaklęty świat
anafora:
– szły lipy