Czym różni się język opowiadania Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka od innych znanych Ci dotychczas opowiadań?
W opowiadaniu mieszają się elementy gwarowe ze słownictwem technicznym.
Wskaż elementy stylizacji ludowej w tekście.
- Wyrazy gwarowe (najczęściej używane): ano, ino, kiedym, jeno.
- Przedmioty wiejskie: zydel, przyzba.
Przedmioty związane z cywilizacją:
- odrzutowce,
- pola startowe za stodołą,
- głowica atomowa,
- wyrzutnia,
- rakiety,
- licznik Geigera.
Zwróć uwagę na czas, w którym opowiadanie powstawało (PRL). Krótko scharakteryzuj język czasów socjalizmu.
W opowiadaniu pojawiają się wyrażenia i zwroty nawiązujące do rzeczywistości socjalistycznej, np.:
- „Wielka tama o poważnym znaczeniu gospodarczym” – poważne znaczenie gospodarcze w czasach socjalizmu miało wszystko, nawet najbardziej bezsensowne i kosztowne pomysły. Budowano tamy, które nie spełniały swojej funkcji, mieszkania, które groziły zawaleniem, mosty, które trzeba było remontować, zanim jeszcze zakończono budowę. Takie osiągnięcia nagłaśniały media, ale było to wielkie kłamstwo, co próbuje ośmieszyć Mrożek. Tama na podwórku narratora-bohatera przeszkadzała w domykaniu drzwi.
- „Kłębiły się, wrzały jurne siły wytwórcze” – młodzi w czasach socjalizmu wyrabiali ponad stuprocentowe normy. Kazano im zbudować mur o długości 100 metrów, to budowali kilka razy dłuższą zagrodę. Praca wrzała, ale jakość tej pracy odczuwamy do dziś.
- „Już się przed wsią naszą /jasna przyszłość mości; /przez szczęście społeczeństw /do szczęścia ludzkości!” – tekst przyśpiewki ma rodowód romantyczny. To Mickiewicz dużo prawił o świetlanej przyszłości narodu (Oda do młodości), ale wyjątkowego znaczenia tego typu hasła nabrały w socjalizmie. Ludzie, którym brakowało na życie, chleb, papier toaletowy, którzy żywność kupowali po okazaniu specjalnych kartek i po odstaniu kilkunastu godzin w kolejce, byli ciągle oszukiwani, że przed nimi jasna, wspaniała przyszłość, że swoim poświęceniem i pracą budują szczęście całej ludzkości. To oczywiście fałsz!
Przytocz pojęcie „nowomowa”
To inaczej – drewniany język, sposób nazywania zjawisk przez władzę totalitarną. Utarte formułki, właściwie – fikcja. Język powinien nazywać rzeczywistość, a tu ją stwarzał.
Zobacz:
Udowodnij, że Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka jest utworem groteskowym