Która z postaci w filmie „Pan Tadeusz” podobała Ci się najbardziej?
Pisząc charakterystykę postaci, zwróćcie uwagę na jej:
- wygląd zewnętrzny,
- usposobienie,
- charakter,
- uzdolnienia,
- osobowość.
Wybierz taką postać, o której masz sporo do powiedzenia. Musisz przecież jakoś uzasadnić swój wybór. Jak pisać o ulubionej postaci? W formie charakterystyki.
Charakterystyka to…
wymienianie cech (najlepiej w określonym porządku): wyliczanie i potwierdzanie ich przykładami.
Przykłady na pewno znajdziesz, jeśli dobrze znasz film i postać.
Uwaga!
Nie myl charakterystyki z opowiadaniem. Nie masz opowiadać o wszystkich czynach bohatera, pisać jego życiorysu. Wybierasz tylko niektóre przykłady jego zachowań, potwierdzające zalety czy wady, które mu przypisujesz.
Cechy wybranej postaci podawaj w określonym porządku – wypracowanie, w którym mieszasz uwagi na temat wyglądu bohatera z zaletami jego charakteru, bardzo istotne rysy charakteru z tymi drugorzędnymi lub zupełnie nieistotnymi, sprawia wrażenie chaotycznego.
Uwaga!
Piszesz o bohaterze filmowym, musisz więc znać nie tylko nazwisko bohatera, ale i aktora, który go gra. Nie pomyl jednak cech aktora z cechami bohatera!
- Wymień tylko te cechy bohatera, które udało się aktorowi oddać dzięki grze aktorskiej: mimice, gestykulacji, barwie głosu, kostiumowi, niektórym cechom wyglądu zewnętrznego. Praca ma odpowiadać na pytanie, jakiego Tadeusza stworzył Michał Żebrowski czy jak sprawdziła się Grażyna Szapołowska w roli Telimeny. Konieczna jest dokładna znajomość książkowych pierwowzorów.
- W tym momencie nie ma dla Ciebie znaczenia życie prywatne i usposobienie aktora, który zagrał filmowego bohatera – nie ma np. znaczenia, czy Daniel Olbrychski jest w życiu prywatnym równie porywczy jak Gerwazy i to, czy filmowy ksiądz Robak – Bogusław Linda wziął ostatnio ślub. Nieważne, jaki Grażyna Szapołowska ma naprawdę kolor włosów i czy lubi nosić spodnie – ważne, jak wyglądała jako Telimena…
W charakterystyce oceniasz postać
Masz prawo ujawniać swoje sympatie i antypatie. Masz prawo być subiektywny.
Jest tylko jeden warunek – musisz swoje sądy uzasadniać. W przeciwnym wypadku charakterystyka zamieniłaby się w zbiór nieprzekonujących pochlebstw (lub negatywna – niepochlebnych epitetów).
Zaczynamy na przykład tak…
- Gdy oglądałam wraz z klasą film pod tytułem „Pan Tadeusz”, doceniłam grę wielu aktorów. Występowali między innymi: Michał Żebrowski – Pan Tadeusz, Alicja Bachleda-Curuś – Zosia, Bogusław Linda – ksiądz Robak oraz Daniel Olbrychski – Gerwazy. Zagrali także inni, równie dobrzy artyści.
Najbardziej podobał mi się w swojej roli Bogusław Linda.
- Muszę przyznać, że wychodząc z kina po obejrzeniu „Pana Tadeusza” w reżyserii Andrzeja Wajdy, byłem… zdziwiony? zdumiony? oszołomiony? a może zachwycony? Powodem ekscytacji i zachwytu obrazem Wajdy nie była ani fabuła, ani przepiękne zdjęcia. Poszedłem obejrzeć „Pana Tadeusza” po raz drugi. Podczas seansu zrozumiałem, iż byłem zachwycony kreacją bohaterów. Postacią, która wywarła na mnie największe wrażenie, zarówno podczas lektury, jak i oglądania filmu, był Jacek Soplica. Osobę tę wyjątkowo trudno ocenić i zanalizować jej postępowanie…
- Kiedy przeczytałem „Pana Tadeusza”, najciekawszą postacią wydał mi się Jacek Soplica. Bogusław Linda, który grał Soplicę w filmie Andrzeja Wajdy, nie zawiódł moich wyobrażeń i nadziei związanych z tym bohaterem.
- „Pan Tadeusz” to wielkie dokonanie artystyczne. Bardzo mi się podobał. W moim przekonaniu najbliższa literackiemu pierwowzorowi jest postać Jacka Soplicy, którą zagrał Bogusław Linda. W tym bohaterze urzekło mnie wszystko: jego charakter, czyny i… wygląd.
- W filmie „Pan Tadeusz” Andrzeja Wajdy jedną z ciekawszych ról zagrała Alicja Bachleda-Curuś, która wcieliła się w Zosię. Młodej artystce, w sumie niewiele starszej ode mnie, bardzo udał się debiut aktorski…
Przydatne sformułowania:
- Bohater, postać, osoba, dziewczyna, dziewczę (Zosia), młodzieniec (Tadeusz), zawadiaka, awanturnik (Jacek Soplica)
- Debiutantka, młoda aktorka, pojawiająca się po raz pierwszy na ekranie, odtwórczyni roli (Zosi)
- Tytułowy bohater, główny bohater, odtwórca głównej roli, w głównej roli zobaczyliśmy, mieliśmy okazję zobaczyć…
- … gra, występuje, wciela się w rolę (Zosi, Telimeny, Gerwazego), pojawia się na ekranie (w filmie) w roli… (Gerwazego, Zosi, Telimeny)
- Kreacja aktorska, rola, filmowe wcielenie (Grażyny Szapołowskiej, Bogusława Lindy)
- Zwróciłam uwagę na… (Żebrowskiego, Szapołowską, Bachledę-Curuś), najlepiej zagrał…, moją uwagę przykuł…, zachwycił mnie swą rolą… (Olbrychski, Kolberger, Żebrowski), przekonała mnie kreacja… (Lindy, Bachledy-Curuś), podobał mi się filmowy (Gerwazy, ksiądz Robak, Sędzia), wzbudził mój podziw…, urzekł mnie, oczarował, zachwycił…, spodobał się publiczności
Co dalej?
Charakteryzujemy, czyli wyliczamy cechy: wyglądu, zachowania, charakteru bohatera, w tym wypadku także elementy gry aktorskiej, które je oddają.
Uzasadniamy je. Możemy poprzeć swoje sądy opinią autorytetów. Ponieważ piszemy o filmowych postaciach, możemy powołać się na autorytety w dziedzinie filmu, czyli krytyków filmowych, recenzentów fachowych czasopism lub… wypowiedzi samych aktorów lub reżysera potwierdzające wybór tego, a nie innego artysty do danej roli.
Jak to robimy? Na przykład tak…
- Wygląd Alicji Bachledy-Curuś wprawdzie nie w pełni odpowiadał Mickiewiczowskiemu opisowi: Zosia kojarzy nam się zwykle z niebieskooką Słowianką, a Alicja ma brązowe oczy. Jednak ogólne wrażenie jest zgodne z książkową charakterystyką: świeża, młoda, urocza, trochę naiwna dziewczyna.
Trudno ocenić, czy aktorka tak świetnie gra dziewczęcość i naiwność, czy też bezwolnie poddaje się na ekranie manipulacjom reżysera i innych aktorów, tak jak Zosia poddawała się manipulacjom ciotki, Sędziego, Tadeusza…
Jest też szczera. Wzruszające są sceny, gdy próbuje otwarcie, niczego nie koloryzując, wyspowiadać się ze swych uczuć Tadeuszowi. W końcowych scenach ujawnia nie tylko skromność i podporządkowanie przyszłemu mężowi, ale i postępowość, i patriotyzm. Podczas zaręczyn, które splatają się z uroczystością powitania wojsk napoleońskich na Litwie, proponuje Tadeuszowi uczynienie „włościan wolnymi”, oddanie im ziemi, czyli zniesienie poddaństwa i pańszczyzny.
- Filmowa Telimena jest, podobnie jak ta z Mickiewiczowskiego poematu, dojrzałą, piękną, elegancką kobietą, podkreślającą swą urodę wytwornymi strojami i… pretensjonalnym zachowaniem. Lubi zwracać na siebie uwagę. Spóźnia się na ucztę w zamku, stroi się bardziej niż to jest przyjęte w domu Sędziego. Lubi intrygować swym wyglądem, strojem, zachowaniem. Nic dziwnego, że podoba się mężczyznom: Hrabiemu, Rejentowi czy nawet rosyjskim oficerom. Uwodzi nawet sympatię swej podopiecznej – młodziutkiego Tadeusza.
Myślę, że wybór aktorki do tej roli był wprost idealny. Grażyna Szapołowska ma w swym repertuarze wiele ról pięknych kobiet i nikt chyba nie ma wątpliwości, że świetnie nadaje się do roli uwodzicielki. Znakomicie prezentuje się w kostiumie Telimeny.
Ciotka Zosi z „Pana Tadeusza” chce sprawiać wrażenie kobiety światowej. Dlatego chętnie prowadzi uczone rozmowy z Hrabią, w których odwołuje się np. do zachodniego malarstwa. Czasami w tym zachwycie wydaje się płytka i pusta, jakby rozmowy o malarstwie miały jedynie uczynić ją w oczach pożądanego mężczyzny bardziej interesującą.
Jej charakter można stawiać pod znakiem zapytania: uwodzi młodszego od siebie chłopca, przeznaczonego dla swej siostrzenicy Zosi, raczej nie jest patriotką. Zdolna do romantycznych uczuć, nocnych schadzek (np. z Tadeuszem), sentymentalnych rozmów z Hrabią okazuje się jednak kobietą niebywale praktyczną, a nawet wyrachowaną. Jej romantyczne porywy mają swe granice: ostatecznie wychodzi za człowieka, który wcale nie odpowiada głoszonym przez nią poglądom na życie, niezbyt oryginalnego i nieromantycznego, bardziej interesującego się psami myśliwskimi niż sztuką – Rejenta.
Mistrzowsko zagrane zostają w filmie jej niezwykle konkretne rozmowy z Tadeuszem i Hrabią, którzy prócz miłych słów i romantycznych porywów nie są w stanie zaproponować jej wiele. A Telimena chce męskiej opieki, materialnego zabezpieczenia. Jednym słowem – chce małżeństwa…
- Ksiądz Robak (Jacek Soplica) to urodziwy szlachcic, kryjący się w ramach pokuty za grzeszne życie za zakonnym kapturem. Ucharakteryzowany Linda jest w tej roli znakomity. Dojrzały już aktor, atrakcyjny mężczyzna w mnisim przebraniu.
Mickiewicz opisuje pełne kontrastów zachowanie Robaka-Soplicy. Z jednej strony zakonnik, z drugiej żołnierskie maniery, pewna twardość, żołnierski chód, któż mógł to lepiej zagrać niż kojarzony z filmami akcji, z rolami twardzieli – Bogusław Linda?
Ksiądz Robak, złamany życiem, nieszczęśliwą miłością, zdradą i utratą dobrego imienia, niegdyś porywczy, dziś pokorny, zawsze odważny, to postać chyba najbardziej interesująca w książce i filmie. Wbrew tytułowi, główny bohater Mickiewiczowskiej epopei.
W jego postępowaniu ujawnia się miłość do ojczyzny i… spora doza rozsądku oraz pokory: pokutuje za dawny grzech, czyni wszystko, by uświadomić okoliczną szlachtę, i właściwie pokierować jej zmiennymi nastrojami. Umie powściągać własną dumę : wszak jest tylko skromnym zakonnikiem, choć kiedyś miał ambicję, by być przywódcą szlachty i mężem córki Stolnika.
Umie troszczyć się o najbliższych, czuwa nad Tadeuszem, a gdy ten jest bezpośrednio zagrożony, ratuje mu życie podczas polowania. Linda świetnie zagrał tę męską miłość, pełną powściągliwości, ale gdy trzeba – zdolną do czynu.
Jak kończymy?
Podsumowaniem i oceną postaci. Szukamy uogólniających określeń, pozwalających stworzyć obraz, podsumować bohatera, podkreślić jego najważniejsze cechy. Ujawniamy nasze zdanie dotyczące np. gry aktorskiej.
Możemy użyć sformułowań:
- Według mnie…
- Moim zdaniem…
- Uważam, że…, sądzę, że…
- Odnoszę wrażenie, że…
- Bogusław Linda stworzył pamiętną kreację aktorską. Mimo wcześniejszych wątpliwości trudno mi wyobrazić sobie bardziej przekonującego Jacka Soplicę. Ta bogata, dynamiczna postać przechodzi wielką duchową przemianę. Jest pełna kontrastów. Któż lepiej zagrałby zabijakę-mnicha, warchoła i patriotę, ambitnego szlachcica i pokornego zakonnika, romantycznego kochanka i żołnierza? Chyba nikt…
- Andrzej Seweryn w roli Sędziego po raz kolejny pokazał, co potrafi. Udało mu się oddać wszystkie detale tej roli – jest patriotą, ale także upartym polskim szlachciurą. Niby światły obywatel, ale czasem ujawnia cechy ciasnego umysłu. Gdyby nie brat, może nie wytrwałby na właściwej drodze. Andrzej Seweryn zagrał go świetnie. Stworzył pamiętną kreację aktorską. Mogłaby to być rola jego życia, gdyby nie to, że stworzył wiele innych ciekawych aktorskich kreacji…
- Na długo zapamiętamy rolę Telimeny z filmu Andrzeja Wajdy. Szapołowska słodka i wyrachowana, piękna i dojrzała, swawolna i rozsądna – oto obraz, jaki pewnie pozostanie nam w pamięci dzięki świetnej grze tej aktorki i idealnemu dopasowaniu odtwórczyni roli do literackiego pierwowzoru.
Niektórzy wprawdzie zarzucali Andrzejowi Wajdzie, że wbrew wieszczowi uczynił z Telimeny feministkę. Ja jednak nie odniosłam takiego wrażenia.
Użyj sformułowań:
- Stworzył pamiętną kreację aktorską…
- To mogłaby być rola jego życia…
- Pokazał, co potrafi…
- Idealnie wcielił się w postać (rolę)
- Świetnie, znakomicie, doskonale zagrał…
- Na długo zapamiętamy tę rolę (kreację aktorską)
Zobacz:
Zosia i Telimena – charakterystyka porównawcza bohaterek Pana Tadeusza.