W której epoce literackiej szczególnie często pojawia się motyw pielgrzyma? Wskaż trzech literackich pielgrzymów tej epoki, a następnie określ przyczyny ich podróżowania (pielgrzymowania).
- Określ epokę na samym początku wypowiedzi.
Motyw pielgrzyma był szczególnie często eksploatowany przez twórców polskiego romantyzmu.
- Wskaż wyjątkowość motywu pielgrzyma w polskim romantyzmie.
Polscy romantycy nie zawsze pisali o pielgrzymach jako osobach podróżujących do miejsca kultu, odbywających pielgrzymkę (dziś tego słowa używamy w takim znaczeniu). Pielgrzymami byli raczej wygnańcy, emigranci, wędrowcy i tułacze. Wynikało to zarówno z sytuacji politycznej kraju (Polska znajdowała się wówczas pod zaborami, wiele osób, w tym poetów, musiało wyemigrować), jak i szczególnego zamiłowania romantyków do odbywania podróży (w tym egzotycznych wypraw na Wschód).
- Teraz podaj trzy utwory, w których pojawiają się pielgrzymi. Najlepiej, by były to utwory różnych twórców.
Postać pielgrzyma pojawia się m.in. w:- Sonetach krymskich Adama Mickiewicza – np. w wierszu Pielgrzym,
- Hymnie Smutno mi, Boże Juliusza Słowackiego
- wierszu Cypriana Kamila Norwida Pielgrzym.
Omów krótko, kim są pielgrzymi w tych wierszach i w jakiej znajdują się sytuacji. Podaj powody ich podróży.
- Pielgrzym w sonecie Adama Mickiewicza to zesłaniec, tęskniący za ojczyzną i ukochaną kobietą. Ma cechy charakterystyczne dla bohatera romantycznego – jest samotny, wrażliwy. Podróżuje po Krymie, ale najchętniej wróciłby do swojej ojczyzny. Nie jest jedynie turystą, a raczej filozofem rozmyślającym o przemijaniu i historii.
- W hymnie Juliusza Słowackiego pielgrzymem jest mówiący w wierszu. Stał się on pielgrzymem wówczas, gdy musiał opuścić ojczyznę. Podobnie jak w sonecie Mickiewicza, w uczuciach pielgrzyma dominuje smutek i tęsknota za rodzinnym domem, którego tułacz prawie nie znał. Ponadto pielgrzym wie, że jego wędrówka nie ma konkretnego celu. Nie będzie mu dane wrócić do kraju, nie zna też miejsca, w którym umrze.
- Inny obraz pielgrzyma wyłania się z wiersza Cypriana Kamila Norwida. Mówiący w wierszu to podróżnik, którego wędrówka trwa w „nieba łonie”. Nie ma dla niego znaczenia fizyczny brak domu. Ważne, że schronienie ma dusza pielgrzyma. Tułacz jest dumny ze swego życia, a jego wędrówka ma charakter bardziej duchowy niż fizyczny. Pielgrzymuje, aby rozwijać i budować swe życie duchowe.
Pamiętaj! Wszystkie trzy wiersze poeci pisali, będąc na emigracji.
Zobacz:
Topos pielgrzyma w literaturze – od romantyzmu do współczesności
Zaprezentuj topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantyzmu
Jakie romantyczne utwory podejmują temat piękna ziemi ojczystej i tęsknoty emigrantów?
Topos pielgrzyma w literaturze – od romantyzmu do współczesności