Wolność jest istotną wartością w życiu człowieka. Napisz rozprawkę, w której ustosunkujesz się do powyższej tezy. W uzasadnieniu swego stanowiska wykorzystaj przykłady z literatury, historii lub sztuki.
Nikt nie lubi być ograniczany. Nie lubimy zakazów, kategorycznych nakazów. Chcemy być wolni, mieć możliwość decydowania o swoim życiu, nawet w najzwyklejszych, codziennych sytuacjach. Wolność, swoboda działania to najważniejsze wartości w życiu człowieka. Niepodległość, suwerenność – to podstawa istnienia i funkcjonowania społeczeństw. Dlatego właśnie wolność uważa się za podstawę demokracji – najdoskonalszego z ustrojów. Demokracja narodziła się w starożytnych Atenach i do dziś jej założenia są aktualne.
Równie istotna jak niepodległość państwa jest wolność każdego człowieka. Prawo do głoszenia swoich poglądów, wolność wyznania, przekonań politycznych. Oczywiście, wolność ta nie może być manifestowana w sposób, który by był szkodliwy dla innych ludzi. Głośne wykrzykiwanie obraźliwych haseł nie jest manifestacją wolności słowa, ale przejawem wulgarności i złego wychowania. Agresja wobec innych ludzi to nie dowód swobody obywatelskiej, ale zachowanie niebezpieczne i niepożądane w społeczeństwie.
O wolności marzył mitologiczny Dedal, dlatego podjął niebezpieczne wyzwanie i w ryzykowny sposób spróbował tę wolność odzyskać. Udało mu się, choć zapłacił najwyższą cenę – stracił ukochanego syna. Stał się symbolem ojcowskiej tragedii, ale także człowieka, który nade wszystko kochał wolność. O wolność walczyło wielu bohaterów literackich – członkowie Szarych Szeregów z Kamieni na szaniec, powstańcy z Pamiętnika z powstania warszawskiego i Ziela na kraterze. Historycy uważają, że zryw powstania warszawskiego był pozbawiony szans powodzenia, że poświęcenie młodych harcerzy nie miało sensu, nie przyniosło niczego dobrego. Czy warszawscy powstańcy też tak uważali? Raczej nie. Dla nich liczyła się wolność, walka o każdy metr ulicy, każdy dom i plac. Woleli zginąć z karabinem czy butelką benzyny w ręce niż biernie przyjmować niewolę. Oni również stali się symbolem walki o wolność.
Wartość wolności poznaje się wtedy, gdy jej brakuje. Naród polski bardzo wysoko ceni wolność, ponieważ w swojej historii niejednokrotnie poczuł smak niewoli – w czasie zaborów czy II wojny światowej i tuż po niej. Dlatego dziś, kiedy na szczęście możemy w pełni cieszyć się polityczną niepodległością, warto sięgać po utwory literackie, które dowodzą, jak ważna jest wolność w życiu każdego człowieka i narodu.
Wyjaśniamy temat
Zbyt trudny nie jest. Teza nie wzbudza chyba wątpliwości. Dobrze jednak przed przystąpieniem do pisania zastanowić się, co rozumiemy pod pojęciem wolności.
Wolność to:
- możliwość decydowania o sobie, swoim losie;
- prawo do podejmowania niczym nieskrępowanych decyzji (jedynymi ograniczeniami są zasady i prawa obowiązujące w danym społeczeństwie);
- brak zależności od innych ludzi;
- swoboda poruszania się, przemieszczania;
- możliwość głoszenia własnych poglądów bez ryzyka kary;
- dostęp do wolnych mediów (prasa, telewizja, radio); wolnych, czyli także nieograniczonych;
- to także przynależność do społeczeństwa, które nie jest zależne od innego państwa (wolność narodu).
Szukamy argumentów:
W historii:
- Demokracja ateńska – w starożytnych Atenach zrodziła się idea demokracji, wzór państwa opartego na wolności i równości wszystkich obywateli. Obywatele decydują o wyborze władzy, mają wpływ na losy państwa, głosy wszystkich liczą się jednakowo. Współcześnie także korzystamy ze wzoru ateńskiej demokracji – w Polsce (i w wielu krajach, nie tylko europejskich) mamy niezawisłe sądy, identyczne prawo dla wszystkich obywateli, wolne media, parlament wybrany przez wszystkich obywateli w równych wyborach.
- Zburzenie Bastylii – Bastylia to twierdza w Paryżu zbudowana w XIV wieku, przekształcona na więzienie w czasach Ludwika XIV. Jako symbol ucisku zdobyta przez lud Paryża 14 lipca 1789, co dało początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
- Czas zaborów – przez ponad sto lat Polska nie była krajem niepodległym. W tym czasie Polacy niejednokrotnie podejmowali próby odzyskania wolności. Powstanie listopadowe, styczniowe, wielkopolskie zakończyły się tragicznie, pochłonęły mnóstwo ofiar, ale dowiodły, że duch wolności w narodzie nie zginął.
I współcześnie:
- Ukraina – jesienią cały świat obserwował przełom na Ukrainie. Jej obywatele zażądali powtórzenia sfałszowanych wyborów prezydenckich. Upór i dążenie do wolności obywateli przyniosły pożądany efekt – prezydentem został Wiktor Juszczenko, pierwszy prezydent wybrany w wolnych, równych wyborach.
- Amnesty International – to bardzo znana międzynarodowa organizacja walcząca o prawa skazańców, zwłaszcza więźniów politycznych prześladowanych za swoje poglądy.
W literaturze:
- Mit o Dedalu i Ikarze – Dedal chciał opuścić Kretę, na której przebywał nie z własnej woli. Marzył o powrocie do rodzinnych Aten, ale nie pozwalał mu na to władca Krety. Dedal skonstruował skrzydła dla siebie i swojego syna. Podczas lotu Ikar uniósł się zbyt wysoko, promienie słoneczne roztopiły wosk i chłopiec wpadł do morza. Tragedia Ikara to cena, jaką Dedal zapłacił za swoje marzenia o wolności. Ikar też reprezentuje marzenie o wolności – buntuje się przeciwko ograniczeniom ludzkiego ciała. Wznosi się wysoko, bo chce poczuć się wolny jak ptak, w pełni swobodny.
- Bohaterowie Kamieni na szaniec, Pamiętnika z powstania warszawskiego, Ziela na kraterze
– młodzi powstańcy, członkowie Szarych Szeregów. W czasie II wojny światowej walczyli o wolność okupowanej ojczyzny.
- Zwierzęta z Folwarku zwierzęcego – bohaterowie opowieści George’a Orwella są wymyśleni, ale ideały, o które walczą, i reżim, przeciwko któremu się buntują, jest jak najbardziej prawdziwy. Folwark zwierzęcy to groteskowy, lecz przerażający obraz funkcjonowania systemu totalitarnego.
W sztuce:
- Obraz Eugčne Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady – najsłynniejszy obraz przedstawiający upostaciowaną wolność. Została przedstawiona jako zwyczajna kobieta, jej strój jest niedbały. Jest natchniona, prowadzi naród na śmierć, do walki w imię wolności.
Eugčne Delacroix Wolność prowadząca lud na barykadyEugčne Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady
Eugčne Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady
Zobacz: