Dopełnienie

Dopełnienie jest częścią zdania, która określa orzeczenie.

Jego funkcją jest uzupełnianie (dopełnianie) treści określanych wyrazów – najczęściej czasownika, rzadziej przymiotnika lub przysłówka.
Kiedy ktoś mówi: Ola i Rafał rozmawiali wczoraj – to właściwie nie wiesz, o czym rozmawiali.
Potrzebne jest dopełnienie – ono uzupełni treść.
Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o wycieczce. (o kim? o czym? – o wycieczce).

Przykłady:

Byłam z siostrą na basenie.
Odwiedziliśmy muzeum w Krakowie.
Marek nie zapomniał o przedstawieniu.
Słyszę szum.
Wychowawczyni pochwaliła uczniów.

Uwaga! W zdaniu może być ich kilka.
– Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o klasowej wycieczce.
. (o kim? o czym? – o klasowej wycieczce).

Dopełnienie odpowiada na pytania:

• kogo? czego?
  Spotkałem koleżankę.
  Uczę się angielskiego.

• komu? czemu?
  Dałem Magdzie prezent.
  Nie podołał trudom podróży.

• kogo? co?
  Widzę go!
  Odrabiam lekcję.

• z kim? z czym?
  Poszliśmy z mamą na zakupy.
  Dzieci bawią się zapałkami.

• o kim? o czym?
  Rozmawialiśmy o filmie.
  Pomyślałem o konsekwencjach mojego zachowania.
  

Pamiętaj!
Dopełnienie odpowiada na wszystkie pytania przypadków za wyjątkiem mianownika i wołacza.

dopełnienie + orzeczenie = związek rządu

 

Dopełnieniem może być:

• Rzeczownik w różnych przypadkach (oprócz mianownika i wołacza).
  Dyskutowaliśmy o przedstawieniu.
  Piotr zapomniał książek.

• Czasownik w formie bezokolicznika.
  Krzysiek pomógł nieść zakupy.
  Chciał dokuczyć Marcie.

• Zaimek rzeczowny
  On liczył na ciebie.
  Poszedł tamtędy.

 

Rodzaje dopełnień:

Dopełnienie bliższe

Jest to takie dopełnienie, które w zdaniu przekształconym ze strony czynnej na bierną z dopełnienia staje się podmiotem.

Zdanie w stronie czynnej – Uczniowie piszą sprawdzian.
podmiot orzeczenie dopełnienie

Zdanie w stronie biernej – Sprawdzian jest pisany przez uczniów.
podmiot orzeczenie dopełnienie

Uwaga! Dopełnienie bliższe najczęściej występuje:

• w bierniku
  – robią bałagan – bałagan jest robiony
  – rysuję kota – kot jest rysowany

• w narzędniku
  – dowodził batalionem – batalion był dowodzony

 

Dopełnienie dalsze

• Zachowuje swoją formę i nie zmienia funkcji składniowej w przypadku przekształcenia zdania ze strony czynnej na bierną.
  Zdanie w stronie czynnej – Joasia i Anka kolorują obrazek kredkami.
  . podmiot orzeczenie dopełnienie bliższe dopełnienie dalsze
  
  Zdanie w stronie biernej – Obrazek jest kolorowany przez Joasię i Ankę kredkami.
  . podmiot orzeczenie dopełnienie bliższe dopełnienie dalszeZauważ, że rzeczownik kredkami w obu zdaniach pełni funkcje dopełnienia.

Zobacz:

https://aleklasa.pl/matura/c317-nauka-o-jezyku/6-czesci-mowy-a-czesci-zdania