Mini-CV

  • 1903 – narodziny w indyjskim mieście Motihari.
  • 1922-1927 – służba w brytyjskiej Policji Imperialnej w Birmie.
  • 1936-1937 – uczestnictwo w wojnie domowej w Hiszpanii po stronie anarchistów.
  • 1941-1943 – służba w ochotniczych szeregach samoobrony. Pracuje jako korespondent BBC.
  • 1945 – pracuje jako korespondent Obserwatora na Europę Zachodnią.
  • 1950 – umiera w uniwersyteckiej klinice w Londynie.

George Orwell był pisarzem i publicystą angielskim. Urodził się w Indiach, jednak młodość i decydujące lata swego życia spędził w Europie. Orwell znany jest przede wszystkim jako autor dwóch satyr politycznych, które przyniosły mu światowy rozgłos: Folwarku zwierzęcego i Roku 1984. Obie wpisały się na stałe do klasyki światowej literatury. Pisarz niezwykle trzeźwo patrzył na otaczającą go rzeczywistość, z uwagą obserwował rozwój sytuacji międzynarodowej i znacznie wcześniej niż inni intelektualiści rozczarował się komunizmem.

Na tle epoki

George Orwell jest przedstawicielem kierunku socjologizującego w literaturze. Był czynnym twórcą swych czasów. Służył w brytyjskiej policji imperialnej w Indiach, brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii. Niezdolny do udziału w walkach zbrojnych w czasie II wojny światowej nadal służył słusznej sprawie jako korespondent BBC. W młodości po stronie rewolucjonistów, rozczarowany skutkami rewolucji październikowej i polityką Stalina, stał się programowym antykomunistą, czego wyraz dał w swych dwóch najgłośniejszych powieściach: Roku 1984 i Folwarku zwierzęcym.

Biografia

Prawdziwe nazwisko Orwella to Eric Arthur Blair. Urodził się w Indiach w mieście Motihari w 1903 roku jako syn angielskiego urzędnika kolonialnego. Matka George’a była z pochodzenia Birmanką. W roku 1907 wraz z matką i starszą siostrą opuścił Indie i wyemigrował do Anglii, by tam rozpocząć naukę w szkole św. Cypriana. W 1916 zdobył stypendium jednej z najbardziej renomowanych szkół w Anglii – Eton College. Po zakończeniu nauki, kiedy nie udało mu się uzyskać stypendium na studia uniwersyteckie, postanowił powrócić do Indii.

W latach 1922-1927 pracował jako policjant w Indyjskiej Policji Imperialnej w Birmie. Z niewiadomych przyczyn nagle porzucił to nader intratne zajęcie i w 1927 ruszył w podróż po Europie. W tym czasie rodzi się jego świadomość ideowa jako socjalisty. Postanowił doświadczyć biedy i żyć z pracy własnych rąk, co sprowadziło się do tego, że jako tramp i żebrak, nie imając się żadnego stałego zajęcia, żył na skraju nędzy i jako bezdomny bezrobotny często sypiał w przytułkach. Około 1928 roku postanowił zostać pisarzem. Zaczął jako publicysta, pisywał do New Adelphy i Parisan Review.

W 1933 wyszła jego pierwsza powieść, w której opisał przeżycia ostatnich lat jako emigranta w Paryżu i Londynie. Gdy w 1936 wybuchła w Hiszpanii wojna domowa postanowił udać się tam w roli korespondenta wojennego i podjął służbę wojskową po stronie anarchistów. Na froncie został postrzelony przez snajpera, po upadku republiki musiał ukrywać się w obawie przed represjami.

W 1937 udało mu się rannemu przedostać do Francji, a stamtąd z powrotem do Anglii. Doświadczenia wojenne sprawiły, że Orwell zaczął zdecydowanie wypowiadać się przeciwko komunizmowi. Po powrocie wstąpił do Independent Latour Party, radykalnego ugrupowania politycznego, któremu dzisiaj ideologicznie najbliżej do Partii Pracy. W 1939 roku ożenił się z Eileen O’Saughnessy.

W czasie II wojny światowej, ze względu na zły stan zdrowia (odnawiające się rany w płucach) wstąpił do ochotniczych oddziałów samoobrony. Równocześnie prowadził aktywną działalność publicystyczną. W latach 1941 – 1943 pracował w indyjskiej sekcji radia BBC, a w 1945 wyruszył w podróż po Europie Zachodniej, m.in. do Niemiec, jako korespondent Observera. W tym samym roku umarła żona Orwella, później ożenił się po raz drugi jego wybranką była Sonia Brownell. Stan jego zdrowia sukcesywnie się pogarszał. Chorował na gruźlicę i większość ostatnich lat swego życia spędził w szpitalach i sanatoriach. Tuż przed śmiercią przeprowadził się na wyspę Jura – jedną z zachodnich wysp Szkocji. Umarł w styczniu 1950 roku w klinice uniwersyteckiej w Londynie.

Najważniejsze wydarzenia

  • 1907 – Orwell opuszcza Indie by podjąć naukę w Anglii.
  • 1922 – 1927 – służba w brytyjskiej policji imperialnej w Birmie.
  • 1928 – 1929 – podróżuje po Europie, głównie do Paryża i Londynu.
  • 1933 – debiut literacki na łamach Le Monde.
  • 1936 – 1937 – uczestnictwo w wojnie domowej w Hiszpanii po stronie anarchistów.
  • 1937 – ranny powraca do Anglii.
  • 1939 – żeni się z Eileen O’Shaugnessy.
  • 1941-1943 – służba w ochotniczych szeregach samoobrony. Pracuje jako korespondent BBC.
  • 1945 – pracuje jako korespondent Obserwatora na Europę Zachodnią.
  • 1945 – śmierć żony, powtórne małżeństwo (druga żona – Sonia Brownell).
  • 1950 – umiera w uniwersyteckiej klinice w Londynie.

Twórczość

W pracy literackiej George Orwell chętnie sięgał do własnych doświadczeń, przeżyć i obserwacji. Właściwie każda z jego powieści jest po części autobiograficzna. Debiutuje jako publicysta w Le Monde w Paryżu, gdzie przebywał w latach 1928 – 1929. Wkrótce potem w 1933 wydaje swą pierwszą książkę Down and Out In Paris and London, w której nawiązuje do własnych przeżyć, kiedy to po powrocie do Europy, mieszkając to w Paryżu, to w Londynie, imał się różnych mało płatnych zajęć. Tę właśnie pracę po raz pierwszy podpisuje swoim pseudonimem George Orwell (Orwell to nazwa jednej z rzek we wschodniej Anglii, zaś do imienia Georege przekonał go fakt, iż jest to imię typowo brytyjskie i chrześcijańskie). Wkrótce potem wychodzi pierwsza powieść pisarza Burmese Days (1934) w której opisuje swoje doświadczenia ze służby w policji imperialnej. W tamtym czasie publikuje jeszcze dwie pozycje: Clerguman’s daughter (1935) i Vivat Aspidistra (1936), w których opisuje środowisko literackie Londynu. Jednak Orwell to przede wszystkim specjalista od reportażu.

W 1937 publikuje The Road of Wigan Pain, wstrząsającą relację z podróży po dotkniętej bezrobociem Anglii. W 1936 wyrusza do Hiszpanii, by wziąć udział w wojnie cywilnej po stronie republikańskiej, z relacji z tej wojny powstała Homage to Katalonia (1938). W młodości lewicujący pisarz z biegiem lat zdaje się coraz bardziej odchodzić od komunizmu, a dochodzi wręcz do radykalnego sprzeciwu wobec niego, czego świadectwem są dwie najważniejsze powieści autora Rok 1984 i Folwark zwierzęcy, którymi zdobył sobie światowy rozgłos. Przez całe życie pisze również eseje i zbiory recenzji książek. Jego wypowiedzi urozmaicone pod względem formy i tematyki koncentrują się na zagadnieniach z zakresu życia społecznego, politycznego i kulturalnego. W czasie wojny współpracuje z lewicowymi pismami: Tribune i Parisan Review.

 

Najważniejsze dzieła

Folwark zwierzęcy

Powieść-parabola wydana po raz pierwszy w Anglii w 1945 roku. Jest to na pozór zabawna i dynamicznie opowiedziana historia, której bohaterami są zwierzęta z folwarku pana Jonesa. Zwierzęta zawiązują spisek, by obalić rządy niesprawiedliwego gospodarza i postanawiają same kierować folwarkiem. To pierwsza warstwa powieści. Pod spodem zaś kryje się wnikliwa analiza metod dochodzenia do władzy i sposobów jej sprawowania w państwie totalitarnym. Wiadomo, że wzorem jaki posłużył Orwellowi w budowaniu świata powieści była Rosja Radziecka, zaś główne ostrze krytyki skierowane zostało ku Stalinowi i jego polityce (Napoleon). Powieść Orwella natychmiast zyskała międzynarodowy rozgłos, a pisarz stał się sławny właściwie w przeciągu jednej nocy. Jednak wartość tej powieści polega nie tylko na tym, iż pokazuje metody zdobywania i korumpowania się władzy w państwie totalitarnym, ale przede wszystkim na odsłonięciu metod manipulowania społeczeństwem w państwie opartym na demagogii i zastraszaniu. Powieść Orwella jednoznacznie ostrzega przed wszelkiego rodzaju zniewoleniem ukutym na pożytek władzy.

Rok 1984

Powieść opublikowana została w 1949 roku. Orwell napisał ją rok wcześniej w 1948, zaś data w tytule wynika z przestawienia cyfr: 48 – 84. Powieść przedstawia wizję rzeczywistości odległą o trzydzieści lat od momentu jej napisania. Podobnie jak przy Folwarku…, tematem, który zajmuje pisarza najbardziej, jest charakterystyka systemu totalitarnego. O ile Folwark… zajmuje się raczej analizą dochodzenia do władzy, o tyle Rok 1984 jest pełną charakterystyką takiego systemu. Przez postać Winstona Smitha Orwell pokazuje życie człowieka całkowicie zdominowanego przez system. Świat powieści jest światem terroru, jaki nad mieszkańcami miasta sprawuje Partia i Wielki Brat. Są oni monitorowani, prześladowani, ścigani, do tego stopnia, że nie zachowają nawet życia intymnego, które również będzie podporządkowane służbie systemowi. W Roku 1984 pisarz po raz pierwszy wprowadza termin nowomowy na określenie zmanipulowanego na użytek władzy języka, który w głównej mierze służy do ukrywania prawdy. Termin nowomowa odegra znaczącą rolę również w polskiej rzeczywistości czasów komunizmu.

Zapamiętaj utwory

  • Down and Out In Paris and London – powieść autobiograficzna ukazująca dramatyczne przeżycia autora po powrocie do Europy.
  • Burmese Days – powieść na motywach autobiograficznych nawiązująca do obserwacji pracy policji kolonialnej w Birmie.
  • Rok 1984 – powieść antyutopijna obnażająca mechanizmy funkcjonowania władzy totalitarnej.
  • Folwark zwierzęcy – powieść-parabola ukazująca mechanizmy rodzenia się i umacniania władzy oraz metody manipulowania społecznością w państwie totalitarnym.

Miejsca

  • Motihari (Indie) – tu rodzi się i spędza najwcześniejsze dzieciństwo.
  • Birma (Indie) – kolonialne miasto brytyjskie, gdzie Orwell podejmuje służbę w brytyjskiej policji imperialnej.
  • Paryż (Francja) – pierwszy z przystanków w podróży po Europie; tu debiutuje, ale też cierpi skrajną biedę. Jako bezrobotny mieszka w przytułku dla bezdomnych.
  • Londyn (Anglia) – druga ojczyzna Orwella. Tu pracuje i spędza większość swojego życia, tutaj również umiera na gruźlicę w styczniu 1950 roku.

Ludzie

  • Richard Walmsley Blair – ojciec pisarza, urzędnik kolonialny na służbie państwowej w Motihari (Indie);
  • Ida Mabel Limousin – matka pisarza z pochodzenia Birmanka;
  • Eileen O’Saughnessy – pierwsza żona pisarza;
  • Sonia Brownell – druga żona pisarza.

Zajęcia

Orwell trudnił się w życiu wieloma profesjami. W latach 1922 – 1927 pracował jako policjant w służbie brytyjskiej policji imperialnej. Potem długi czas był bezrobotny: w Paryżu i Londynie doświadczył skrajnej nędzy, imając się przeróżnych zajęć, m.in. jako zbieracz chmielu, pomywacz i korepetytor. Większość życia pracował czynnie jako publicysta. Współpracował z czasopismami: Le Monde, Tribune, The Observer, New Adelphi i Parisan Review. W czasie II wojny światowej pracował jako korespondent w sekcji indyjskiej BBC.

Jego 5 minut

Prawdziwy sukces przynosi mu dopiero opublikowanie Folwarku zwierzęcego (1945). Właściwie staje się sławny z dnia na dzień. Wtedy to dostrzeżono go jako wnikliwego obserwatora i analityka społecznego. Kolejne pasmo sukcesu przyniosło mu ukazanie się Roku 1984. Oba dzieła na stałe wpisały się do kanonu literatury europejskiej. Na nowo odkryto Orwella w latach 60. i 70. XX wieku, kiedy to na Zachodzie w pełni dostrzeżono trafność jego wizji i postanowiono użyć osoby pisarza w walce ideologicznej z komunizmem.

Zobacz:

Folwark zwierzęcy George’a Orwella

Przedstaw treść i tematykę utworu George’a Orwella pt. Folwark zwierzęcy

Na czym polega paraboliczność Folwarku zwierzęcego George’a Orwella?