Filozofia Fryderyka Nietzschego

Fryderyk Nietzsche był filozofem na swoje czasy zupełnie niezwykłym. Nie budował systemu mającego wyjaśnić naturę świata. Nie tworzył tajemniczo brzmiącej, półmatematycznej terminologii. Ba – on nawet nie starał się przyjmować modnej wówczas obiektywizującej, „naukowej postawy” wobec zjawisk, którymi się zajmował.

Jego filozofia jest dalece subiektywna – formułowana z punktu widzenia niezależnej jednostki – mówiącej to, co czuje – bez klasycznego, logicznego dowodzenia i zachowania tradycyjnej ciągłości wypowiedzi. Indywidualistyczne, nieskrępowane „JA” przeciwstawione zostało zniewolonemu formami ogółowi. Dzieła Nietzschego charakteryzują się bardzo literackim – poetyckim wręcz stylem. Filozof posługiwał się w nich tajemniczymi symbolami, budował kunsztowne metafory i wizyjne niemal obrazy.

Nietzsche rozpoczął działalność filozoficzną od sformułowania hasła „przewartościowania wszystkich wartości”. Obowiązującą powszechnie moralność – i jej źródło – chrześcijaństwo – uznał za niegodne człowieka. Twierdził, że podstawy etyki chrześcijańskiej – przykazania miłości wobec bliźniego i pokory – są filozofią słabości, czyniącą z niej najwyższą wartość – promującą jednostki bierne i nieprzystosowane – tym silnym zaś i twórczym wiążącą ręce.

Krytykując chrześcijaństwo, krytykował jednak przede wszystkim współczesną kulturę – obowiązującą w niej hipokryzję i społeczne zakłamanie. Żądał, by na nowo sformułować moralne prawa, by usunąć, tkwiące w mieszczańskiej moralności końca wieku elementy fałszu i dwulicowości. Przede wszystkim jednak – żądał moralnego przyzwolenia dla siły.
I tu pojawia się problem – o jaką mianowicie siłę chodziło. Często bowiem zgorszeni interpretatorzy czynią z Nietzschego prekursora totalitaryzmu i zwolennika prawa brutalnej przemocy. Tymczasem owa siła – to przede wszystkim siła ducha – kształtowana przez ludzką wolę mocy – wyróżnik jednostek wybitnych.

Zdaniem Nietzschego ludzie dzielą się na dwie podstawowe kategorie – biernych i niezdolnych do samodzielnego działania, skrępowanych przez wymogi kulturowe „niewolników” – i wolnych, samodzielnych i twórczych „panów”. W tym przeciwstawieniu mniej jednak chodzi o to, że jedni predestynowani są do władzy nad drugimi, niż o to, że jedni są niewolnikami kulturowych form – drudzy zaś buntują się przeciwko nim – i są panami samego siebie.

Nietzsche twierdził, że dążenie do duchowej wolności nie zdarza się często – jednostki zaś, które je wykazują, są istnymi „nadludźmi” – kimś zupełnie wybitnym i godnym najwyższego podziwu.

Nietzsche przyznawał więc wysoką rangę wszelkim buntownikom i kontestatorom – a także artystom – dla których owo przekraczanie przyjętych norm jest chlebem powszednim. Wolność, energia i indywidualność – to zdaniem Nietzschego najwyższe wartości, którym trzeba służyć – bez oglądania się na zgorszony tłum.

Nietzscheanizm

Poza dobrem i złem

teoria „nadczłowieka” – indywidualnej jednostki, usytuowanej poza dobrem i złem
teoria „woli mocy” – wyższość siły nad przeciętnością i słabością

Zobacz:

Najważniejsi myśliciele modernizmu i ich poglądy

NIETZSCHEANIZM

https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c165-modernizm/filozofia-modernizmu