- Mianem nurtu jakobińskiego określamy tę poezję oświeceniową, która była odpowiedzią na wydarzenia we Francji, echem rewolucji francuskiej w polskiej literaturze. Dlatego ten nurt nazywa się także rewolucyjnym. Nazwa pochodzi od jakobinów – klubu rewolucyjnego o radykalnych i krwawych poglądach, zbierającego się na zebrania w paryskim klasztorze św. Jakuba. W Polsce przedstawicielem tego nurtu był Jakub Jasiński.
- Istota polskiego jakobinizmu związana była z ideą obrony ruchu reformatorskiego, z tym że okazała się bardzo radykalna, a wrogów reformy postrzegała w warstwach rządzących krajem. Stąd bierze się nienawiść jakobinów do magnaterii, do króla, w którym widziano zdrajcę, do wszelkich ruchów kolaborujących z Rosją, dostrzeganie prawdziwego patriotyzmu w warstwach plebejskich i w drobnej szlachcie. Pojawił się ten ruch już w ostatnich latach Sejmu Czteroletniego, lecz rozwinął się po abdykacji Stanisława Augusta i w czasie insurekcji kościuszkowskiej.
Do najważniejszych działaczy ruchu należeli:
- Jakub Jasiński,
- Alojzy Jan Orchowski,
- Jan Dembowski.
Trzeba dodać, że polskie stronnictwo patriotyczne nie popierało jakobinów, wręcz patrzyło wrogo na ich radykalne zamierzenia. Zresztą ruch nie zyskał pozytywnych opinii również wśród historyków, jego członków raczej potępiano jako intrygantów politycznych, a nawet karierowiczów. W literaturze nurt nie zaznaczył specjalnie swojej obecności – oprócz wyżej wymienionego wiersza Jasińskiego krążyły po Warszawie utwory anonimowej poezji politycznej wymierzone głównie przeciw Stanisławowi Augustowi.
Zobacz:
Wymień i scharakteryzuj twórczość pisarzy doby Sejmu Wielkiego
Publicystyka oświecenia w trosce o losy ojczyzny