Realizm – który znamy z prozy dziewiętnastowiecznej i który kojarzy się z wiernym odwzorowywaniem rzeczywistości, dotyczy również malarstwa.
Silny nurt w sztuce europejskiej stawiał sobie za cel pokazanie na płótnie prawdy o otaczającym artystę świecie. Nie tylko chwile niezwykłe – również codzienność. Nie tylko damy i godne postacie – także zwykłych ludzi przy pracy. Realizm miał silną pozycję, którą zachwieje dopiero wkraczający pod koniec wieku impresjonizm.
Przedstawiciele realizmu w sztuce
- Gustaw Courbet – wielki zwolennik prawdy w sztuce, miał powiedzieć „Pokażcie mi anioła, a namaluję go”. Jest autorem obrazów takich jak: Kamieniarze, Pogrzeb w Ornans, W pracowni malarza.
- Jean-François Millet – francuski malarz wsi, prawdziwości wiejskiego życia, pracy. Jego słynne dzieła to: Drwal, Zbieranie kłosów, Siewca, Człowiek z motyką itp.
Akademizm – to pojęcie ważne w sztuce XIX wieku, warto je zapamiętać. Mianem tym określa się sztukę powstającą według wymogów postawionych przez akademię sztuk (francuską w Paryżu, ale również i inne, bo było już ich w Europie wiele). Od artystów żądano przedstawiania rzeczywistości – ale nie takiej jak w realizmie: prawdziwej, faktycznej. Należało przedstawiać naturę wyidealizowaną, taką, jaką powinna być według antycznych wzorców. Uważano, że obraz posiada głównie wartości intelektualne, że należy go bardzo precyzyjnie i starannie wykończyć – i ta żmudna drobiazgowość stała się cechą typową dla akademizmu, krytykowaną przez przeciwników tego kierunku. Artyści postępujący zgodnie z wymogami akademizmu mogli wystawiać swoje prace w Salonie, który według akademików bronił Wielkiej Sztuki przed przyziemnością realizmu.
Realizm w literaturze i sztuce
Realizm – to pojęcie ogólne.
- Funkcjonuje jako nazwa epoki literackiej (II poł. XIX w).
- Ten termin stosuje się także do określenia metody twórczej w malarstwie, literaturze, słowem w sztuce europejskiej polegającej na wiernym odzwierciedleniu codziennego życia człowieka w jego środowisku.
- Realizm jest metodą „fotograficzną” – niczego nie odkształca i nie pomija szczegółów.
Realiści żądali:
- by codzienne życie uznać za temat godny sztuki, a nawet główny
- by nie upiększać świata w sztuce, by pokazywać również przeciętność i brzydotę
- by nie pomijać w sztuce tematów społecznych
Narodziny realizmu
łączą się nierozerwalnie z literaturą francuską i pierwszą połową XIX wieku. Czasy te wydały znakomitych prozaików:
- Stendhala,
- Balzaka,
- Flauberta,
potem naturalistów:
- braci Goncourt,
- Emila Zolę,
- Guy de Maupassanta.
To w pierwszej połowie stulecia powstają największe powieści, kształtuje się model prozy realistycznej, a Aleksander Dumas tworzy cykl powieści historycznych. Francja przechodzi gwałtowne przemiany – od cesarstwa do republiki. Paryż staje się niekwestionowaną stolicą Europy – stolicą kultury, mody i rozrywki. Wiek Balzaka jest wymagający: trzeba mieć dużo pieniędzy, by żyć modnie, szaleć w salonach i pokazywać się w teatrach.
Zobacz: