- Żywot człowieka poczciwego Mikołaja Reja, który propaguje model życia harmonijnego, uporządkowanego, w zgodzie z naturą. Znajdziemy w jego koncepcji elementy epikureizmu i stoicyzmu. Antyczny umiar oraz korzystanie z dóbr natury to też ideały renesansowe.
- Pieśni i fraszki Jana Kochanowskiego. Pieśni refleksyjne, w których chwali dzieło stworzenia Boskiego (podobnie jak w Psalmach), urodę świata, swojego domostwa – jest to renesansowa afirmacja życia, miłości, także poezji. Cnota i rozum to wartości, którym hołduje.
Przywołuje hasła epikurejskie (korzystaj z chwili, chwytaj dzień!) i stoickie – wołaniem o spokój, o dobrą sławę i męstwo, równowagę ducha. Jan z Czarnolasu widzi szczęście człowieka w harmonii życia, w korzystaniu z rozumu – ale i w przyjemności, póki czas po temu, bo nieśmiertelna jest tylko sława poety.
O kruchości życia i wizji Boga jako wielkiego Architekta znajdujemy niejedno słowo we fraszkach. Myśl Kochanowskiego jest bowiem dziękczynieniem wobec Boga, ale też wizją człowieka godnego, korzystającego ze swego czasu.
- Treny Jana Kochanowskiego – obrazują załamanie tej harmonijnej i pełnej ufności filozofii renesansowego twórcy po śmierci Urszulki. Kryzys, a nawet zwątpienie w Boga ustępują jednak pocieszeniu i ponownemu zaufaniu.
- Sonety Sępa–Szarzyńskiego – to zmierzch renesansowej ideologii, a zapowiedź baroku. Człowiek jeszcze jest w centrum uwagi, jeszcze pełen godności i heroizmu walczy, ale już „kruchość żywota”, śmierć i szatan zaczynają przesłaniać słoneczny horyzont myśli renesansowej.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c160-renesans/renesans-w-polsce