Ludowość to typowa cecha literatury romantyzmu i dowodów na jej realizację w literaturze jest mnóstwo. Ustalmy, na czym ten zabieg polega.
Ludowość jest to:
- zwrot do motywów ludowych – treść utworów romantycznych często była zaczerpnięta z podań i opowiadań ludu, bohaterami także czyniono wieśniaków;
- wykorzystywanie ludowych gatunków literackich – tu przykładem gatunku w prostej linii wywodzącego się z twórczości ludowej jest ballada;
- ukazywanie świata przez pryzmat spojrzenia ludowego – wg kryteriów moralności ludowej – werdykty w II cz. Dziadów.
Przykładów utworów, które treść swą zaczerpnęły z motywów ludowych jest sporo.
- Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zbiór na wskroś ludowy, często także lud bywa tu bohaterem, a nawet stroną w dyskusji (Romantyczność).
- Doskonałą realizacją ludowości są Dziady Adama Mickiewicza – zwłaszcza Część II obrazująca stary, ludowy obrządek przywoływania w Zaduszki widm zmarłych.
- Mickiewiczowskie Goplany i Świtezianki także mają „ludowe” pochodzenie, nawet Grażyna oparta jest na motywach ludowych podań.
- Tak samo jest z Balladyną Juliusza Słowackiego, który ubrał w poetycką szatę stare ludowe podanie, uczynił tak również w przypadku utworu pt. Lilla Weneda.
- Jeśli chodzi o werdykty moralne i zasób ocen poczynionych z punktu widzenia moralności ludowej, to świetnym przykładem jest ballada Mickiewicza Rybka i Dziady Część II.
- Nie zawsze zgadzamy się dziś z głoszonymi tam werdyktami. Dyskusyjna wydaje nam się także ludowa pewność, że zbrodnia nie wykryta przez ludzi, zostanie ukarana przez siły wyższe, tak jak ma to miejsce w Rybce lub w Balladynie Juliusza Słowackiego.
Sposoby poetów romantycznych na uzyskanie klimatu ludowości w swoich utworach.
- Na bohaterów wybierali postacie wywodzące się z gminu, prostych ludzi (Karusia, wieśniacy, wiejskie dziewczyny w balladach Mickiewicza, lud zgromadzony na obrzędzie dziadów).
- Poeci romantyczni przyjmowali ludowy kodeks moralny – każda zbrodnia z czasem musiała wyjść na jaw, każde zło zawsze musiało być ukarane (ballady i Dziady Mickiewicza, Balladyna Słowackiego).
- Romantycy wprowadzili do języka poetyckiego gminne słownictwo: elementy gwary, prowincjonalizmy (np.: duby – brednie, ziołka – kwiatki, najrańsza – najwcześniejsza, gęszcza – gęstwina, gąszcz).
Zapamiętaj!
Kontynuatorzy motywu chłopskiego w polskiej literaturze:
- Władysław Reymont – Chłopi;
- Stanisław Wyspiański – Wesele;
- Jan Kasprowicz – W chałupie;
- Wiesław Myśliwski – Pałac;
- Julian Kawalec – Tańczący jastrząb;
- Edward Redliński – Konopielka;
Parodystyczne ujęcie widzenia wsi i motywów wiejskich:
- • Witold Gombrowicz – Ferdydurke,
- • Edward Redliński – Konopielka, Awans.
Zobacz:
Pokaż, w jaki sposób Adam Mickiewicz wykorzystuje wzorce ludowe na przykładzie wybranej ballady.
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/romantyzm/c138-synteza-reomantyzmu/synteza-jakie-motywy-tematyczne-najczesciej-podejmowali-tworcy-polskiego-romantyzmu
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/romantyzm/c138-synteza-reomantyzmu/jakie-tematy-poruszala-romantyczna-literatura
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c163-romantzym/najwazniejsze-tematy-literatury-romantycznej
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/modernizm-mloda-polska-c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/c424-mloda-polska-2/motyw-wsi