Campo di Fiori
Wymowę Campo di Fiori podpowiada sam poeta. Zestawia on dwa place, dwa społeczeństwa i dwa wydarzenia historyczne.
- Pierwsze to spalenie na stosie Giordana Bruno w 1600 r. na Campo di Fiori. Kiedy spłonął stos, życie znów zajęło plac – handel, zakupy, kosze oliwek i cytryn – zwyczajne, tętniące życie.
- Drugie podobne, choć dużo późniejsze wydarzenie to rok 1943 – powstanie w getcie Warszawy, salwy za murem a tuż obok, na placu warszawskim w piękną warszawską niedzielę „bawił się tłum przy dźwiękach melodii…”.
Poeta podejrzewa, że możemy wyczytać z utworu morał o odwiecznej obojętności tłumu na śmierć, o tym, że gdy jedni giną lub cierpią, życie i tak trwa dalej… Lecz to nie tylko to. Utwór jest refleksją poety nad samotnością ginących, nad tym, że tracą oni wspólne słowo z tłumem, dla którego walczą, lecz stają się zarzewiem, które w każdej chwili może wywołać pożar.
W Warszawie
Wiersz z 1945 jest okrzykiem goryczy.
- To zwrot do zrozpaczonego poety siedzącego na gruzach Warszawy. Jest zarzutem: przecież, poeto, odrzuciłeś romantyczne cierpienie, nie chciałeś być narodową płaczką żałobną – dlaczego więc płaczesz dziś na gruzach Warszawy?
- W drugiej części utworu znajdujemy odpowiedź: los zmusił poetę do złamania postanowienia. Poeta odpowiada w pierwszej osobie – „ciemna miłość” i „płacz Antygony” są nie do wytrzymania. Chciało się pisać o festynach i radości, lecz czy można w kraju, w którym „noga potrąca o kości najbliższych”? Dwa ocalone wyrazy: prawda i sprawiedliwość – to obietnica, nawet może przysięga złożona tym, którzy odeszli tak jak Baczyński. Jest to postawa optymistyczna, która jest decyzją, że poeta nie powinien unikać roli świadka swojej epoki, że musi w niej uczestniczyć i dochować wierności tym, którzy zginęli.
Motywy poezji Czesława Miłosza
•“Wielki powrót” do skarbów tradycji ludzkości.
• Temat etyczny – wierności kodeksowi moralnemu.
• Temat poety – obrońcy moralności, obarczonego misją walki ze złem.
• Człowiek wobec historii.
• Człowiek wobec natury, piękna przyrody.
• Mit utraconej Arkadii dzieciństwa.
Zobacz: