Historia
- 1862 r.: Bismarck premierem rządu Prus.
- 1865 r.: zniesienie niewolnictwa w całych Stanach Zjednoczonych.
- 1866 r.: zwycięstwo Prus w wojnie z Austrią; powstanie zabajkalskie zesłańców.
- 1867 r.: przekształcenie Austrii w monarchię konstytucyjną.
- 1870 r.: wojna francusko-pruska; klęska Francji pod Sedanem;
ogłoszenie dogmatu o nieomylności papieża w sprawach wiary, zakończenie Soboru Watykańskiego I. - 1871 r.: stłumienie powstania Komuny w Paryżu; zjednoczenie Niemiec i ogłoszenie Cesarstwa Niemieckiego.
- 1877 r.: wojna rosyjsko-turecka, zwana bałkańską lub bułgarską.
- 1878 r.: pokój rosyjsko-turecki w San Stefano;
kongres berliński – przyznanie Austrii ziem Bośni i Hercegowiny. - 1881 r.: zamach na cara Aleksandra II; Aleksander III carem Rosji.
- 1882 r.: Anglia zajmuje ziemie Egiptu.
- 1893 r.: porozumienie prusko-rosyjskie.
- 1894 r.: koronacja Mikołaja II.
Literatura
- 1832-1847: Honoriusz Balzak, Komedia ludzka, w tym Ojciec Goriot w 1834 r.
- 1839 r.: Stendhal, Czerwone i czarne.
- 1857 r.: Charles Baudelaire, Kwiaty zła;
Gustaw Flaubert, Pani Bovary. - 1861 r.: Karol Dickens, Wielkie nadzieje.
- 1862 r.: Wiktor Hugo, Nędznicy.
- 1866 r.: Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
w Paryżu: opublikowanie zbioru Parnas współczesny. - 1867 r.: Henryk Ibsen, Peer Gynt.
- 1869 r.: Gustaw Flaubert, Szkoła uczuć;
Lew Tołstoj, Wojna i pokój;
Fiodor Dostojewski, Idiota. - 1871 r.: Emil Zola, początek cyklu powieściowego Rougon-Macquart.
- 1872 r.: Fiodor Dostojewski, Biesy.
- 1873 r.: Juliusz Verne, W 80 dni dookoła świata.
- 1876 r.: Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera.
- 1877 r.: Lew Tołstoj, Anna Karenina;
Emil Zola, W matni. - 1879 r.: Henryk Ibsen, Nora.
- 1880 r.: Fiodor Dostojewski, Bracia Karamazow; skupienie się wokół Zoli grupy pisarzy naturalistycznych.
- 1883 r.: Paul Verlaine, Przeklęci;
Robert Louis Stevenson, Wyspa skarbów. - 1884 r.: Henryk Ibsen, Dzika kaczka.
- 1885 r.: Emil Zola, Germinal;
Stéphane Mallarmé, Sztuka poetycka. - 1886 r.: Artur Rimbaud, Iluminacje.
- 1887 r.: August Strindberg, Ojciec.
- 1890 r.: Knut Hamsun, Głód;
Maurycy Maeterlinck, Ślepcy. - 1894 r.: Rudyard Kipling, Księga dżungli.
- 1895 r.: Joseph Conrad, Szaleństwo Almayera.
- 1897 r.: Antoni Czechow, Wujaszek Wania.
- 1898 r.: Herbert George Wells, Wojna światów.
- 1899 r.: Lew Tołstoj, Zmartwychwstanie.
- 1900 r.: Joseph Conrad, Lord Jim;
Tomasz Mann, Buddenbrookowie.
Cywilizacja, nauka, filozofia
- 1842 r.: August Comte, sześciotomowy Kurs filozofii pozytywnej.
- 1844 r.: August Comte, O duchu filozofii pozytywnej.
- 1857-1862: Henry Thomas Buckle, Historia cywilizacji w Anglii.
- 1859 r.: Karol Darwin, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego.
- 1860 r.: Herbert Spencer, dziesięciotomowy System filozofii syntetycznej – synteza pozytywistycznych nauk.
- 1862 r.: Herbert Spencer, System filozofii syntetycznej, tom pierwszy.
- 1863 r.: John Stuart Mill, Utylitaryzm;
Hipolit Taine, Historia literatury angielskiej;
Ernest Renan, Życie Jezusa – według autora tej poczytnej książki Jezus nie był Bogiem, lecz najdoskonalszym z ludzi. - 1865 r.: Hipolit Taine, Filozofia sztuki.
- 1867 r.: Karol Marks, Kapitał, tom pierwszy.
- 1869 r.: Dymitr Mendelejew, układ okresowy pierwiastków;
Fryderyk Nietzsche, Narodziny tragedii. - 1870 r.: Hipolit Taine, O inteligencji.
- 1871 r.: Karol Darwin, O pochodzeniu człowieka.
- 1872 r.: Herbert Spencer, Wstęp i pogląd ogólny na filozofię pozytywną.
- 1876 r.: Aleksander Bell wynalazł telefon.
- 1878 r.: Tomasz Edison wynalazł fonograf.
- 1879 r.: Tomasz Edison wynalazł żarówkę elektryczną.
- 1880 r.: Robert Koch odkrył prątki gruźlicy;
Emil Zola, Powieść eksperymentalna. - 1884 r.: Fryderyk Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra.
- 1885 r.: Gottlieb Daimler wynalazł silnik samochodowy.
- 1886 r.: Fryderyk Nietzsche, Poza dobrem i złem.
- 1895 r.: kinematograf braci Lumière.
- 1898 r.: wynalezienie radiotelegrafu.
Sztuka, architektura, muzyka
- • 1853+1869: przebudowa i modernizacja Paryża kierowana przez prefekta Georges’a Eugene Hausmanna.
- 1855 r.: Gustaw Courbet, ekspozycja Realizm na Wystawie Światowej w Paryżu.
- 1863 r.: Edward Manet, Śniadanie na trawie;
Jean-François Millet, Człowiek z motyką;
George Bizet, Poławiacze pereł; ukończenie pierwszej linii kolei podziemnej (metra) w Londynie. - 1865 r.: Ryszard Wagner, Tristan i Izolda.
- 1869 r.: ukończenie budowy Kanału Sueskiego.
- 1870 r.: Ryszard Wagner, Walkiria.
- 1871 r.: Giuseppe Verdi, Aida.
- 1875 r.: George Bizet, opera Carmen;
Modest Musorgski, opera Borys Godunow. - 1876 r.: Piotr Czajkowski, balet Jezioro łabędzie.
- 1878 r.: wystawa powszechna w Paryżu;
Piotr Czajkowski, Eugeniusz Oniegin. - 1887 r.: powstanie Thèâtre Libre Antoine’a w Paryżu.
- 1888 r.: Vincent van Gogh, Kwiaciarnia w nocy.
- 1889 r.: wystawa powszechna w Paryżu (wieża Eiffla).
- 1893 r.: Edward Munch, Krzyk.
- 1894 r.: Claude Debussy, Popołudnie fauna – manifest muzyki impresjonistycznej;
- Edward Munch, Melancholia.
- 1896 r.: Giacomo Puccini, Cyganeria.
- 1898 r.: Paul Cézanne, Kąpiące się.
Zobacz: