1 Wyjaśnij co znaczy i z jaką wiąże się epoką:

  • racjonalizm
  • krytycyzm
  • sentymentalizm
  • humanizm
  • mistycyzm
  • teocentryzm
  • sarmatyzm

2 Kim byli:

  • Roland
  • Don Kichot

3 Kto to napisał

  • Świętoszek
  • Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki
  • Podróże Guliwera
  • Kandyd
  • Nowa Heloiza
  • Laura i Filon
  • Powrót posła
  • O skutecznym rad sposobie

4. Jakie epoki tak scharakteryzujesz:

  • Epoka reform, prób naprawy kraju, wiary w naukę i siłę ludzkiego rozumu.
  • Epoka wojen, dysharmonii, przepychy w sztuce.
  • Epoka wskrzeszenia ideałów starożytnych.
  • Epoka światła.

5. Kto to powiedział:

  • Świat poprawiać zuchwałe rzemiosło.
  • Prawdziwa cnota krytyk się nie boi.
  • Nie zgadzam się z tobą ale zawsze będę bronił twego prawa do własnych poglądów.

6. Nipu i Eldorado to przykłady utopii. Wyjaśnij jak to rozumiesz i skąd znasz te nazwy.

7. Jakim gatunkiem była Monachomachia?

8. Kiedy przypadły i czym się charakteryzowały czasy stanisławowskie?

7. Czy postawę romantyczną skojarzysz jako bliższa sentymentalizmowi czy empiryzmowi?

8. Dlaczego romantycy będą walczyć o wolność ojczyzny? Podaj jakie wydarzenia historyczne określił tę sytuację.

Przypominajka:

  • Racjonalizm – postawa człowieka uznającego rozumu i przesłanki naukowe za jedynie słuszne dla poznania i oceny świata.
  • Krytycyzm – postawa myślicieli oświecenia – krytyczna wobec autorytetów i instytucji nawet takich jak kościół czy władza królewska
  • Sentymentalizm – postawa czułego serca, wrażliwości, postulat bliskości człowiek a z naturą. Głosi go Jan Jakub Rousseau
  • Humanizm – postawa epoki renesansu – ideologia według której to człowiek jest centrum zainteresowania sztuki i nauki.
  • Mistycyzm – postawa charakterystyczna dla epok uduchowionych, pokładających wiarę w religii – jak średniowiecze czy barok. Oznacza kontakt z Bogiem, pozamaterialną sferą życia, wiarę w duchowość wszelkich zjawisk, ich niewidzialną ale istniejącą i ważną duchową postać.
  • Teocentryzm – idea średniowiecza, Bóg w centrum zainteresowań człowieka, głównym tematem sztuki i dociekań filozofii, myśl religijna motywem przewodnim życia.
  • Sarmatyzm – typowo polska, charakterystyczna dla wieku XVII i XVIII postawa a nawet formacja kulturowa polskiej szlachty. Główne jej cechy to duma narodowa, tradycjonalizm, religijność, nieufność wobec zagranicznych wzorców. Bardzo skrytykowana w dobie oświecenia

2.

  • Don Kichot – tytułowy bohater powieści Cervantesa, pisarza z XVII wieku. To także wzór rycerza – ale obłąkanego Don Kichot dostał pomieszania rozumu od nadmiaru lektury romansów rycerskich – wydaje mu się ze jest rycerzem i wyrusza walczyć ze złem świata, czyli z wiatrakami . Wędrówka Don Kichota jest jednak nie tylko krytyką romansów czy parodią rycerstwa, lecz satyrą istniejącego świata.
  • Roland – rycerz średniowieczny, bohater eposu rycerskiego z cyklu karolińskiego, wzór parenetyczny – czyli ideał rycerza. Jego cechy to honor, waleczność , wierność, królowi, bogu, ojczyźnie. Należał do rycerzy Króla Karola, walczył z Saracenami, zginą bo honor nie pozwala mu wezwać pomocy.

3.

  • Świętoszek – Molier
  • Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – Ignacy Krasicki
  • Podróże Guliwera – Jonathan Swift
  • Kandyd – Wolter
  • Nowa Heloiza – Jan Jakub Rousseau
  • Laura i Filon – Franciszek Karpiński
  • Powrót posła – Julian Ursyn Niemcewicz
  • O skutecznym rad sposobie – Stanisław Konarski

4.

  • oświecenie
  • barok
  • renesans
  • oświecenie

5.

  • Krasicki
  • Krasicki
  • Wolter

6. Nipu i Eldorado to nieistniejące krainy – idealne, będące według ich autorów wzorem państw, dlatego utopijne, nierealne. Nipu pochodzi z powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki , Eldorado – z Kandyda Woltera. Są to państwa do których trafiają bohaterowie: Mikołaj i Kandyd, by zaznać życia w szczęśliwej, sprawiedliwej krainie.

7. Monachomachia to przykład poematu heroikomicznego. To gatunek oparty na komizmie wynikającym z zestawienia cech poematu wysokiego, eposu z niskim, satyryczny, Opisuje wojnę mnichów, pełnym patosu tonem scenę…. rzucania kuflami i butami.

8. Czasy stanisławowskie to najdojrzalszy okres polskiego oświecenia – są to czasy panowania króla Stanisława Augusta, ostatniego króla Polski. Zakończyły się klęską, bo zaborami, ale były to też czasy rozkwitu kultury i sztuki, reform politycznych i prób ocalenia ojczyzny. Król dał się poznać jako mecenas artystów – za jego czasów odbywały się słynne obiady czwartkowe, zaczął działać pierwszy teatr narodowy, rozwinęła się prasa i czytelnictwo. Wówczas obradował Sejm Wielki. Czasy stanisławowskei trwały od roku 1764 do 1795.

9, Romantyzm bliższy jest sentymentalizmowi, który docenia człowieka jako wrażliwą jednostkę, za istotę wartości przyjmuje serce, uczucie i postuluje życie w bliskości z natura.
Empiryzm to postawa poznawcza oparta o doświadczenie i badanie, taką zaś romantycy odrzucali.

10. Postawy romantyków zdominuje walka o odzyskanie wolności, bo w XVIII wieku Polska utraciła suwerenność i zniknęła z mapy Europy. Pod zaborami będzie znajdować się ponad sto lat. Wydarzenia historyczne, które o tym decydują to rozbiory Polski; I w 1772, II w 1793, III w 1795. Ostatni oznaczał koniec panowania króla Stanisława Augusta i koniec państwowości do roku 1918.