Indywidualista, dziwak może szaleniec? Jaki wizerunek filozofa odkrywasz po lekturze Obrony Sokratesa?
Komentarz:
Praca wymaga od Ciebie zarówno umiejętności charakterystyki jak i argumentacji. Jest jednocześnie pytaniem o Twoje subiektywne odczucia, o to, jak postrzegasz Sokratesa jako współczesny czytelnik?
W temacie zostały zaprezentowane pewne propozycje interpretacyjne. Zauważ, że zostały dobrane według wyraźnego kryterium – akcentują odmienność, niepospolitość Sokratesa. Jednocześnie są to określenia – zwłaszcza dwa ostatnie – wyraźnie wartościujące poprzez swoje nacechowanie emocjonalne. Powinieneś w pracy odnieść się do nich, zebrać określone argumenty świadczące o nietuzinkowości filozofa przejawiającej się zarówno w wyglądzie zewnętrznym, sposobie działalności nauczycielskiej jak i poglądach. Znajdziesz ich wiele, np. abnegacja stroju, niemal skrajne ubóstwo, zaniedbywanie rodziny, nagabywanie przypadkowych przechodniów, by zmuszać ich do myślenia i szukania prawdy, ośmieszanie wysoko postawionych obywateli ateńskich, nieprzeciętna inteligencja i dowcip, konsekwencja w działaniu, wierność poglądom, gotowość pełnienia misji za wszelką cenę, ogromna siła charakteru, niezależność, bezkompromisowość, poczucie dumy i godności, itp.
- Dużo uwagi poświęć zachowaniu Sokratesa podczas rozprawy. Zastanów się, czy wygłoszenie mowy końcowej, w której filozof pouczał sędziów i drwił ze swoich oskarżycieli, nie było przejawem szaleństwa? A może to właśnie dowód niepospolitej odwagi, hartu ducha, nieprzeciętnej osobowości? Rozważ tę kwestię.
- Ukaż Sokratesa jako człowieka nie mieszczącego się w ramach swojej epoki, idącego własną drogą, nie zabiegającego o poklask. Wskaż konsekwencje takiej postawy a więc niezrozumienie, skłócenie ze światem, odtrącenie, pogarda, zawiść. Sokrates budził jedynie uznanie wśród młodych ludzi i tym faktem jeszcze bardziej pogorszył swoją sytuację, bo szacowni Ateńczycy nie mogli pogodzić się z tym, że obdarty nędzarz zyskał wśród młodzieży większy autorytet niż oni sami. Zwróć na to uwagę w pracy.
- Cytuj wypowiedzi Sokratesa z jego mowy obrończej podkreślające wymienione cechy charakteru, np.
„Przegrywam, bo za mało mam nie argumentów, tylko bezwstydu i bezczelności, i zbyt mało mi się chce mówić takie rzeczy, których wy byście słuchali najchętniej: gdybym tu płakał i jęczał, i gdybym nie wiadomo co wyprawiał, i mówił rzeczy poniżej mojej godności, jak ja uważam, takie, jakieście zwykli słyszeć od innych. Tymczasem ja ani przedtem nie uważałem robić za stosowne niczego podłego z uwagi na niebezpieczeństwo, ani mi teraz żal, żem się w ten sposób bronił; wolę zginąć po takiej obronie, niż tamtym sposobem żyć.”
- Zajrzyj również do księgi cytatów. Znajdź te, które mówią o indywidualistach. Może jakaś sentencja będzie szczególnie korespondowała z postacią Sokratesa. Przywołaj ją, by uatrakcyjnić swój wywód myślowy a także poszerzyć sobie pole do rozważań. Co sądzisz o następującej myśli Karola Irzykowskiego: Człowiekiem być to znaczy być samym pośród ludzi. Indywidualizm to dzierżawa pewnej idei.
- Sformułuj własną opinię. Zauważ, że nie musisz opowiedzieć się za którąś z wymienionych w temacie opcji. Jeśli po lekturze Obrony… masz inne spojrzenie na Sokratesa, możesz dać własną propozycję.
Zobacz: