Czym jest Biblia dla podmiotu lirycznego wiersza Herberta pt. Książka?
Zbigniew Herbert
Książka
Ta książka łagodnie mnie napomina nie pozwala
Abym zbyt szybko biegł w takt toczącej się frazy
Każe wrócić do początku wciąż zaczynać od nowa
Od pół wieku tkwię po uszy w Księdze pierwszej rozdział trzeci wers VII
I słyszę głos: nigdy nie poznasz księgi dokładnie
Powtarzam literę po literze, ale mój zapał często gaśnie
Cierpliwy głos książki poucza:
Najgorszą rzeczą w sprawach ducha jest pośpiech
I jednocześnie pociesza: masz lata przed sobą
Mówi: zapomnij że czeka jeszcze ciebie dużo stronic
Tomów bez bibliotek czytaj dokładnie rozdział trzeci
W nim bowiem jest klucz i przepaść początek i koniec
Mówi: nie żałuj oczu świec inkaustu przepisuj starannie
Werset za wersetem a kopiuj ściśle jakbyś odbijał w lustrze
Słowa niezrozumiałe wyblakłe o trojakim znaczeniu
Myślę z rozpaczą że nie jestem ani dość zdolny ani dość cierpliwy
Bracia moi są bieglejsi w nauce
Słyszę ich drwiny nad głową widzę szydercze spojrzenia
O późnym zimowym świcie – kiedy zaczynam od nowa
Wskazówki interpretacyjne
- Biblia jest dla podmiotu lirycznego słowem żywym, księgą świętą, objawioną przez Boga (słyszę głos) – tak jak dla dawnych Żydów i chrześcijan;
- jest drogowskazem na ścieżce duchowego rozwoju (pośpiech jest rzeczą złą);
- jest prawdą ostateczną, odkrywaną ciągle od nowa (ostatni wers);
- uczy cierpliwości, skłania do refleksji, jest przeciwwagą dla pośpiechu i pogoni za codzienną marnością (strofa 1 i 3);
- daje nadzieję na zbawienie niezależnie od grzechów (powtarzające się słowa o zaczynaniu wszystkiego od nowa);
- czytanie Biblii i jej rozumienie jest przeżyciem indywidualnym, samotnym poszukiwaniem Prawdy i obcowaniem z Bogiem (ostatnia strofa);
- uczy, że aby poznać samego siebie i Boga, trzeba się zatrzymać wyciszyć (strofa 4);
- na koniec – wiersz zwraca uwagę na potrójną możliwość odczytania Biblii – „ słowa o trojakim znaczeniu”. Biblię można bowiem czytać dosłownie, odkrywać jej sensy symboliczne, a także eschatologiczne – mówiące o sprawach ostatecznych.
Zobacz: