Czym jest dla bohatera ojczyzna? Jaki jest jego stosunek do synczyzny?
Słowo ojczyzna symbolizuje to, co w narodzie polskim najpiękniejsze i najbardziej godne czci: waleczność obywateli, ich oddanie sprawie polskiej, solidarność rodaków w nieszczęściu, martyrologia narodowa, symbole niepodległościowe i religijne… Wszystko to, co piękne i cenne, jednak na co dzień dość męczące. Wybór Formy dobrego patrioty wymaga wielu wyrzeczeń i samodyscypliny. Ojczyzna wiąże się także z tradycją patriarchatu – hołduje mu na pewno Tomasz Kobrzycki, wzorowy ojciec i opiekun, obrońca niewinności swojego dziecka.
Stosunek bohatera do ojczyzny zmienia się: gdy oburzeni jego brakiem patriotyzmu rodacy odpływają, by być jak najbliżej ojczystego kraju, a bohater zostaje w Argentynie, mówi do siebie: „A płyńcież Wy, płyńcież Rodacy do Narodu swego! Płyńcież do narodu waszego świętego chyba Przeklętego! (…) Płyńcie do Stwora tego świętego Ciemnego, co od wieków zdycha, a zdechnąć nie może”. Gdy poznaje Kobrzyckich, jest wzruszony Ojcem i Synem.
Jednak coraz bardziej zaczyna mu się podobać idea synczyzny – kojarzącej się z młodszym pokoleniem, większą swobodą obyczajów i radością życia. Zwolennikiem synczyzny, którą można chyba utożsamiać z radosną anarchią, jest Gonzalo. Pyta bohatera: „A po co tobie Polakiem być?! (…) Nie obrzydłaż tobie polskość twoja? Nie dość tobie Męki? Nie dość odwiecznego Umęczenia, Udręczenia?”. Albo: „A po co tobie Ojczyzna? Najlepsza Synczyzna, Synczyzną ty Ojczyznę zastąp”.
W scenie finałowej triumfuje synczyzna: gargantuiczny śmiech Ignasia oczyszcza atmosferę – pozwala uniknąć synobójstwa albo ojcobójstwa.
Jakie, według Ciebie, jest przesłanie Trans-Atlantyku?
- Nie zatracaj się w żadnej idei, choćby nawet najpiękniejszej i ważnej.
- Bądź kosmopolitą, a nie ksenofobem. Ceń swój naród, ale nie bezkrytycznie.
Przywołaj Trans-Atlantyk przy omawianiu tematów, takich jak:
- Polacy w krzywym zwierciadle,
- ojczyzna – różne jej rozumienia,
- tradycja,
- dziedzictwo sarmatyzmu,
- mity narodowe,
- pisarz,
- emigracja.
Zobacz: