Bohater romantyczny
Sformułowania:
• Modyfikacje i kontynuacje bohatera romantycznego w polskiej literaturze.
• Scharakteryzuj polskiego bohatera romantycznego.
• Osobowość bohatera romantycznego na wybranych przykładach.
• Kostium – gest – poza w literaturze romantycznej.
• Szaleńcy i buntownicy w literaturze romantycznej.
• Wybrane typy bohatera romantycznego w literaturze europejskiej i polskiej.
• Bohaterowie romantyczni Adama Mickiewicza.
Treści podstawowe
Przykłady bohaterów romantycznych i umiejętności dostrzeżenia różnic, pewnego rozwoju modelu, jakim jest ten typ: Oto:
Biografia bohatera romantycznego powinna przebiegać według ustalonych etapów:
- młodość i nieszczęśliwa miłość (bohater romantyczny winien być poetą)
- metamorfoza – po niewyjaśnionym samobójstwie b.r. przeistacza się w bojownika o wolność ojczyzny
- etap walki o wolność – mesjanizm, czyn dwuznaczny etycznie dla wielkiej sprawy, (często sytuacja tragizmu)
Cechy charakteru bohatera romantycznego:
wrażliwy, zbuntowany, szlachetny, samotny, dumny, niezrozumiany przez ogół, wyobcowany, odważny, zdolny do poświęceń – jest bezwzględnie jednostką wybitną, indywidualnością aktywną, spełnia społeczne i ideowe zapotrzebowania swoich czasów.
Jak uatrakcyjnić odpowiedź?
- Usytuowaniem bohatera romantycznego w szeregu postaci literackich – od rycerza średniowiecznego, poprzez sarmatę, po inteligenta i powstańców dwudziestego wieku. Czy typy te mają ze sobą cokolwiek wspólnego? W jakim stopniu inteligent współczesny lub Polak pokolenia Kolumbów jest spadkobiercą bohatera romantycznego?
- Własną opinią i umiejętnością umotywowania ocen. Czy bohater romantyczny miał rację, był silny czy słaby, miał prawo do odstępstw moralnych czy nie?
- Znajomością ujęć parodystycznych – choćby Gombrowiczowskiej wypowiedzi na temat romantyzmu w Ferdudurke (parodia i teoria Formy). Wiersze Gałczyńskiego, opowiadania i dramaty Sławomira Mrożka poddają parodii polski mit bohatera romantycznego. Z goryczą mówi o nim Ernest Bryll w wierszu Słowacki – lekcja polskiego. Warto być może sięgnąć do młodych twórców dwudziestolecia międzywojennego i zacytować Czarną wiosnę Słonimskiego:
Ojczyzna moja wolna, wolna
Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada
Inne tematy
- Poezja
Wszyscy ważni romantycy wypowiadali się z sprawie poezji. Wszystkie trzy dramaty romantyczne poświęcają jej sporo miejsca. Nie można pominąć Wielkiej Improwizacji!
- Miłość romantyczna
Warto sięgnąć do źródeł ukształtowania modelu miłości romantycznej – czyli do Cierpień młodego Wertera Goethego. I znów – wszyscy wieszczowie romantyczni wikłali się w trudne sprawy sercowe, wszyscy bohaterowie romantyczni w biografii swojej przeżywali miłość romantyczną. Taki temat wzbogacić warto przywołaniami portretów kobiecych: Maryla, Ludwika, Lotta, Laura…
Dramat romantyczny
Wymienisz tytuły i cechy typowe dla kompozycji – nie zapominaj o kompozycji otwartej, synkretyzmie i niesceniczności. Warto wspomnieć o pokrewieństwie z dramatem Szekspira i zburzeniu reguł antycznych. Jeśli ktoś powie: a przecież Dziadów część II zachowuje zasadę trzech jedności … odpowiemy: Część II tak, IV też, ale już III nie, nie mówiąc o całości – a przecież Dziady stanowią całość zespoloną osobą głównego bohatera Konrada-Gustawa.
Adam Mickiewicz
Biografia, twórczość, tematy – znaczenie dla polskiej literatury. W każdym roku można było trafić na pytanie z Mickiewicza – w tym roku: Mickiewiczowskim tym bardziej. Ale nie jest to skomplikowane zagadnienie. I wiedza o innych wieszczach też może się przydać.
Gatunki romantyczne
Ballada, dramat romantyczny, poemat epicki, poemat dygresyjny. Sprawdź, czy potrafisz zdefiniować powyższe gatunki i podać przykłady. Pamiętaj – romantycy z powodzeniem uprawiali też – gatunki tradycyjne, klasyczne: odę, sonet, epos, hymn, rapsod (przykłady, cechy).
Zobacz: