Sarmata o sobie i inni o Sarmacie – podaj przykłady
Zacznij:
Sarmata o sobie – to Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, typowego Sarmaty o typowym życiorysie – hulaszcza i wojenno-żołnierska młodość i wiek dojrzały spędzony na gospodarowaniu w majątku. O Sarmatach (z pozycji świadka, obserwatora, komentatora) dużo pisał zaś Wacław Potocki.
Rozwiń:
- Pasek (Pamiętniki) gawędziarskim stylem opowiada o swoim życiu, a przy okazji prezentuje samego siebie. Może wydawać się sympatyczny – znakomity gawędziarz, wesołek, pełen wigoru. Ukazuje jednak mimochodem najgorsze wady stanu szlacheckiego (choć wcale nie ma takiego zamiaru): tępotę i zacofanie przy pozorach ogłady, ograniczającej się często do znajomości łacińskich sentencji, okrucieństwo, warcholstwo, pieniactwo, wyrachowanie.
- W Pospolitym ruszeniu z kolei Wacław Potocki piętnuje stosunek szlachty do walki, jej opieszałość i gnuśność, kompletny brak ducha bojowego. Zbytki polskie to plastycznie ukazana miłość Polaków do drogich strojów, wystawnego stylu życia, ich rozrzutność i życie ponad stan. Tak żyją także ci, którzy teoretycznie nie mogą sobie na to pozwolić. Ci sami ludzie zaczynają liczyć się z każdym groszem, gdy trzeba wydać go nie na siebie, lecz np. na potrzeby państwa.
Zakończ:
Swoistym podsumowaniem tego smutnego obrazu jest Nierządem Polska stoi Wacława Potockiego , którego tematem jest anarchia panująca w Polsce.
Najważniejsze teksty:
- Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska
- Nierządem Polska stoi, Zbytki polskie Wacława Potockiego
Ważne pojęcia:
Gawęda szlachecka – cechuje ją styl zbliżony do mowy codziennej, języka mówionego – barwna narracja, liczne dygresje i powtórzenia, kierowanie się wprost do odbiorcy.
Zobacz: