Istota narodu czy człowieka nie objawia się na drodze pracowitych analiz, a tylko w działaniu. Witold Gombrowicz Narody – jak różnokolorowe kule szklane w ogrodzie: każdy inaczej odbija słońce. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Głosem narodu jest harmonia ojczysta, mieczem – jedność i zgoda, celem – prawda. Cyprian Kamil Norwid Jestem z narodu, w którym od lat blisko stu, każda książka wychodzi za późno, a każdy czyn za wcześnie. Cyprian Kamil Norwid
Sprawa narodowa w twórczości polskich romantyków. Oto król tematów z literatury romantyzmu. Należy się go spodziewać zawsze i wszędzie na klasówce z romantyzmu i jako wypracowanie domowe. To temat bardzo rozległy; należy wziąć pod uwagę kilka zagadnień: ocenę narodu polskiego, stosunek do powstania listopadowego i koncepcje historiozoficzne. Zacytuj Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie. (…) Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników „podstępy” (…) (Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod) Walka o wolność gdy raz się