Ten utwór to poetycki manifest Verlaine’a – zawierający jego wizję poezji – reprezentatywny też dla całego nurtu literackiego określanego mianem symbolizmu, zawierający prócz tego elementy właściwe impresjonizmowi – co bardzo dobrze ilustruje tezę o wzajemnym przenikaniu się obydwu stylów. Poeta zawarł w nim swoją koncepcję twórczości opartej na zasadzie analogii, operującej nastrojem i niedosłownością, muzycznej, delikatnej i ulotnej.
„Nade wszystko muzyki!” – tak się zaczyna – później zaś poeta tłumaczy, jak osiągnąć ten cel – zaleca stosowanie wiersza nieparzystego, łączenie „wyrazów niedbale dobranych” i powiązanie „Wyrazistego z Niezdecydowanym”. Dążenie do muzyczności wiersza było także jednym z podstawowych założeń ówczesnej poetyki – wzajemne przenikanie się słowa i muzyki, by potęgować nastrojowość utworu – celem zarówno poetów – Paula Verlaine’a, Stéphane’a Mallarmégo, w Polsce Kazimierza Przerwy-Tetmajera, jak i kompozytorów – Claude’a Debussy’ego, czy w Polsce – Mieczysława Karłowicza.
Dalszą cześć wiersza zaczyna kolejne „radykalne żądanie”
nade wszystko chcemy odcienia,
Odcienia, nie kolorów tęczy
To z kolei postulat bliski impresjonizmowi – Verlaine formułuje swą wizję poezji operującej subtelną grą barw, niedosłownej. „Zakazuje” stosowania puenty i jasnego, bezpośredniego wypowiadania dookreślonych tez i gotowych formuł. Poezja ma być delikatną grą z czytelnikiem, opierać się na aluzji i sugestii, nie zaś na dopowiedzianych „kolorach tęczy”. To, co dosłowne zwie Verlaine z pogardą – „literaturą” – przeciwstawiając ją prawdziwej i czystej poezji.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c165-modernizm/wyobraznia-i-poetyka-modernizmu-manifesty
Z czym kojarzy się wiersz Verlaine’a pt. Zmierzch mistyczny?