Stanisław Wokulski występuje w powieści jako bogaty kupiec galanteryjny. Przeszłość tej postaci wskazuje jednak, że nie zawsze pan Stanisław opływał w dostatki. Pochodził ze zubożałej szlachty i od zawsze ciężko pracował.
- Jako młody chłopak (rok 1860) pracował jako subiekt w kawiarni Hopfera, służył gościom i znosił rozmaite upokorzenia. Zdecydował się kształcić, wstąpił do Szkoły Przygotowawczej, zdał egzamin do Szkoły Głównej, co wzbudziło sensację w Warszawie: subiekt, który chce studiować – to nie mieściło się w głowie!
- W 1863 r. Wokulski przerwał naukę, by wziąć udział w powstaniu, po jego klęsce zaś znalazł się aż koło Irkucka.
- Powrócił do Warszawy (1870), został subiektem w sklepie u Mincla. Po śmierci Mincla Wokulski ożenił się z zakochaną w nim, lecz niekochaną wdową. Dzięki niemu sklep zaczął jeszcze lepiej prosperować.
- Po śmierci żony (ok. roku 1875) Wokulski zostawił sklep pod opieką Rzeckiego, sam zaś ruszył na Bałkany i tam w czasie wojny dorobił się ogromnej fortuny na dostawach wojskowych.
- Po powrocie do Warszawy stara się o rękę Izabeli Łęckiej. Z jej powodu pojedynkuje się z Krzeszowskim, uczy się dla niej angielskiego. Gdy panna pragnie uznania dla włoskiego artysty – Wokulski organizuje klakierów, kwiaty, prezenty. Sam się dziwi swojej miłosnej głupocie. Kilkakrotnie przeżywa zwątpienia (np. po koncercie, gdy ujrzał zachwyt panny Izabeli napuszonym skrzypkiem).
- Wyjeżdża Wokulski do Paryża, lecz wraca. Nie może uwolnić się od tej miłości. Wyjeżdża do Zasławka, gdzie spotyka pannę Izabelę – ta z kolei daje mu pewne nadzieje… Oczywiście w oczach panny Izabeli Wokulski był pariasem o czerwonych rękach. Jakikolwiek związek z człowiekiem tak niskiego stanu nie byłby możliwy, lecz stopniowo, w związku z fatalnym stanem finansowym Łęckich, stawał się realny. Kiedy panna Izabela zdecydowała się powiedzieć „tak”, wymyśliła sobie mit „kobiety poświęcającej swoje życie i szczęście dla dobra rodu”.
- Mimo że wątek „polowania” na pannę Łęcką był dominujący, prowadził też Wokulski inną działalność, zwłaszcza w chwilach opamiętania. Pomagał nędzarzom (rodzinie Wysockiego, Węgiełkowi), pomagał pani Stawskiej, interesował się osiągnięciami naukowymi Geista. Wbrew nadziejom i marzeniom Rzeckiego nie wiódł konspiracyjnej działalności patriotycznej, lecz widział (nawet sam odczuwał) śmieszność podziałów społecznych, ich niesprawiedliwość i złe skutki.
- Kiedy panna Izabela zgodziła się zostać jego żoną, Wokulski był szczęśliwy. Otrzeźwienie przyniosła mu podróż koleją wraz z „przyjacielem” Kaziem Starskim. Izabela rozmawiała z tym panem po angielsku – nieświadoma, że jej narzeczony nauczył się tego języka. Wokulski usłyszał najpierw parę niemiłych słów na swój temat, potem zaś wyszło na jaw, że pannę ze Starskim łączą stosunki zgoła „nadprzyjacielskie”… Na domiar złego wcześniej wśród miłosnych igraszek zgubili cenny dar Wokulskiego – metal lżejszy od powietrza. Świat zawalił się Wokulskiemu na głowę. Wysiadł z pociągu, zerwał zaręczyny. Próbował popełnić samobójstwo, lecz uratował go Wysocki. Całą historię zakończył Wokulski w sposób tajemniczy. Udał się do ruin zamku koło Zasławia i tam wysadził mury w powietrze. Czy sam również zginął – nie wiadomo.
Różne są koncepcje co do ciągu dalszego:
- Wokulski zginął – popełnił samobójstwo w ruinach zamku.
- Wokulski wyjechał do Paryża, do Geista, by zamknąć się w jego pracowni, wspierać go swoimi pieniędzmi i poświęcić życie nauce.
- Wokulski wyjechał w wielką podróż do Indii, Chin i Ameryki.
- Być może, powróci, skieruje swoje uczucia w stronę pani Stawskiej lub Wąsowskiej, być może, nie wróci nigdy. Po jego zniknięciu nawet panna Izabela zrozumiała, co straciła, pojęła teraz, że obdarzała Wokulskiego uczuciem.
Z biografii Stanisława Wokulskiego
- W młodości wątek powstańczy i zesłanie do Irkucka.
- Po powrocie do Warszawy żeni się z Minclową, a po jej śmierci dziedziczy sklep.
- W teatrze po raz pierwszy widzi Izabelę Łęcką i dla niej postanawia zdobyć majątek i pozycję w świecie.
- Podczas wojny rosyjsko-tureckiej zdobywa ogromną fortunę.
- Wraca do Warszawy i dostaje się do środowiska arystokracji; prowadzi interesy; stara się o rękę panny Izabeli; pomaga biedocie.
- Już jako narzeczony panny Łęckiej przekonuje się o jej nieszczerości i doświadcza jej zdrady.
- Próbuje popełnić samobójstwo, ale zostaje uratowany.
- Znika, dalsze losy nieznane.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/realizm-pozytywizm/c140-pozytywizm-w-polsce/stanislaw-wokulski-bohater-pozytywistyczny-czy-romantyczny
Wyjaśnij, dlaczego w odniesieniu do Lalki Bolesława Prusa mówi się o trzech pokoleniach idealistów.
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/realizm-pozytywizm/c140-pozytywizm-w-polsce/o-jakich-wartosciach-dyskutuje-w-lalce-prus
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/realizm-pozytywizm/c140-pozytywizm-w-polsce/miasto-milosc-los-trzy-przestrzenie-w-lalce