Tag "pozytywizm w Polsce"

Realizm – charakterystyka epoki

Ramy czasowe Europa W Europie nową po romantyzmie epokę liczy się od roku 1850 i zwie się realizmem – ze względu na nurt dominujący w literaturze i sztuce. Pamiętajmy jednak, że np. Stendhal – ojciec powieści realistycznej – żył i tworzył w pierwszej połowie XIX wieku. Balzak – pisarz odpowiedzialny za ukształtowanie tego nurtu w prozie – zmarł w roku 1850. Flaubert – trzeci wielki realista – umiera w 1859 roku. Mocne podwaliny pod realizm zostały zatem złożone.

Lalka Bolesława Prusa

Lalka Bolesława Prusa to jedna z największych powieści polskiego pozytywizmu. Jej główny bohater – kupiec Stanisław Wokulski – to człowiek, którego osobowość kształtowała się w dobie romantyzmu, ale dorosłe życie upływało w czasach pozytywizmu. Epoki te były tak skrajnie różne, że trudno sobie wyobrazić, iż w jednym bohaterze mogą skupić się cechy zarówno romantyka, jak i pozytywisty. Ale tak właśnie jest w przypadku Stanisława Wokulskiego. Autor Bolesław Prus (1847-1912) – jeden z najwybitniejszych twórców polskiego pozytywizmu, dziennikarz

Kamizelka Bolesława Prusa

Kamizelka Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Akcja Kamizelki rozgrywa się w Warszawie – a była to prawdziwa stolica pozytywizmu. Wyobraź sobie dorożki stukające po brukowanych ulicach stolicy, damy spacerujące po Łazienkach, salony literackie i kawiarnie, cukiernie, w których głośno czytano kolejne odcinki powieści panów Sienkiewicza czy Prusa… Pierwsze sklepy przy Krakowskim Przedmieściu, cukiernie, kataryniarzy, pensje na które uczęszczały dziewczęta z dobrych domów i sporo biedoty. W tamtych czasach

Bolesław Prus – Lalka

Lalka Bolesława Prusa. Doktor Szuman mówił: „Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego. (…) Tacy ludzie jak on albo wszystko naginają do siebie, albo trafiwszy na wielką przeszkodę rozbijają sobie łeb o nią”. Właśnie. Co się stało z Wokulskim: nagiął czy rozbił sobie łeb? Tło epoki Lalka ukazywała się w odcinkach w warszawskim „Kurierze Codziennym” (1887-1889; wydanie książkowe: 1890) w zaborze rosyjskim w czasach popowstaniowych, a więc w okresie

Program społeczny pozytywistów

Twórcy programu pozytywistycznego bardzo wierzyli w sens jego realizacji i starali się czynem wcielać go w życie. Większość z nich brała udział w powstaniu styczniowym i na własnej skórze przekonała się o tym, że hasła romantyczne rozmijają się z rzeczywistością. Romantycy nawoływali do ofiarnej walki, ale sami mało „prochu wąchali”. Pozytywiści odwrotnie: dzielnie walczyli z bronią w ręku, ale po doświadczeniu klęski przestali namawiać do dalszej straceńczej walki i stworzyli

Lalka jako powieść realistyczna o społeczeństwie wielkomiejskim – konspekt ­wypowiedzi

W wypowiedzi na ten temat przydatne może być porównanie Lalki z Ojcem Goriot Balzaka. W obu tych utworach miasto to jeden z ważniejszych tematów. W Lalce i Ojcu Goriot Warszawa i Paryż są przedstawione przekrojowo, z dbałością o szczegóły. W obydwu też mamy do czynienia nie tylko z poszczególnymi postaciami, ale z całą społecznością miejską jako bohaterem zbiorowym. Obydwaj pisarze charakteryzują się dobrze wyrobionym zmysłem socjologicznej obserwacji, który przekłada się na drobiazgowy i wnikliwy opis stosunków społecznych w ich powieściach.

Pozytywizm w Polsce

Po czasach buntu i fantazji nastał okres, w którym głoszono ideał pracy, nauki i rozsądku. Ramy czasowe Początek – rok 1864 – klęska powstania styczniowego. Koniec – rok 1890 – umowna data początku Młodej Polski. Rok 1890 uznawany jest za początek modernizmu – debiuty młodopolskich poetów przypieczętowały zmianę ideologii. Pozytywizm trwa jeszcze jakiś czas równolegle z Młodą Polską. Fazy polskiego pozytywizmu Faza „przedpowstaniowa” – obejmuje działalność prekursorów nowego sposobu myślenia,

Pozytywizm w Polsce – datownik

Do roku 1875 Przed rokiem 1863 odchodzą wielcy romantycy, Norwid pozostaje niezrozumiany, a twórczość tak zwanych epigonów romantyzmu nie ma już wiele wspólnego z największymi dziełami poprzedniej epoki. W Wielkopolsce pojawiają się idee pracy organicznej i bogata literatura organicznikowska. Definitywnym zerwaniem z epoką wieszczów będzie powstanie styczniowe – ostatni w XIX wieku romantyczny zryw Polaków. Klęska powstania, zakończonego licznymi represjami, pokazała wyraźnie, że bezpośrednia walka z zaborcami nie ma sensu. Idee pracy organicznej i pracy u podstaw formułowane są

Autocharakterystyka pana Zagłoby.

Autocharakterystyka pana Zagłoby. Do „Potopu” Czytelników! Znacie mnie pewnie, drodzy moi. Jan Zagłoba jestem, szlachcic herbu Wczele, co każdy chyba poznać może po tej dziurze, którą w czole kula rozbójnicka mnie zrobiła. Po prawdzie gruby jestem, ale to z mego umiłowania dobrej strawy wynika. No to sami powiedzcie: „Kiedy w brzuchu pusto, w głowie groch z kapustą”. Dobrze mówię? Bielmo też na oku takie się mnie zrobiło i włos nie taki, jak za młodu. A za

Izabela Łęcka – famme fatale czy romantyczna, niedościgniona kochanka?

Izabela Łęcka – famme fatale czy romantyczna, niedościgniona kochanka? Izabela Łęcka jest raczej nielubianą postacią wśród odbiorców Lalki. Wszyscy mają jej za złe nieszczęścia Wokulskiego – a że przywiodła do zguby już i innych adoratorów – może uchodzić za kobietę fatalną. W pewnym stopniu realizuje też schemat romantycznej kochanki – pamiętamy Marylę, Ewę, Laurę, które nie przyjęły oświadczyn zakochanego w nich do szaleństwa mężczyzny. Głównym powodem była przepaść w sytuacji

Tematyka Lalki Prusa

Powieść o trzech pokoleniach idealistów. Pierwotnie powieść miała nosić tytuł Trzy pokolenia i udowodnić tym samym bankructwo ideologii romantycznej i pozytywistycznej wobec rodzącego się wieku kapitalizmu. Nowy świat nie respektował pięknej, aczkolwiek naiwnej wiary Rzeckiego w gwiazdę Napoleona. Drwił i szydził z tych, którzy, zamknięci w swoim środowisku, nie umieli dotrzymać mu kroku. Z tego też względu Lalkę określa się jako powieść „o straconych złudzeniach”. Manifestuje ona głębokie rozczarowanie pisarza

Jak kształtowała się osobowość panny Izabeli Łęckiej?

Pochodzenie Ponieważ urodziła się jako arystokratka, jest wychowywana jak przystało na arystokratkę. Spotyka się z ludźmi, których ta warstwa społeczeństwa akceptuje, i korzysta ze wszystkich jej przywilejów. Są zaś one niemałe. Dziecko zamożnego arystokratycznego rodu nie napotyka na swej drodze żadnych większych przeszkód. Ma wszystko, co najlepsze i najdroższe. Żyje w izolacji, która ma w sobie wiele z poczucia wyższości, lecz także z poczucia zagrożenia. W wieku XIX bowiem w

Jak kształtowała się osobowość Stanisława Wokulskiego?

Poznajemy go w roku 1879 jako człowieka dojrzałego – ma wówczas około czterdziestu pięciu lat. Urodzić się zatem musiał w latach trzydziestych XIX w. Jak wyglądało jego życie przez ostatnich czterdzieści lat? Młodość O pierwszych dwudziestu latach jego życia nie wiemy w zasadzie nic. Jedyne dane wyglądają tak: Wokulski jest synem wysadzonego z siodła szlachcica, który procesuje się, by odzyskać majątek. Majątek ów „stracił” jeszcze dziadek Wokulskiego, co pozwala przypuszczać,

Lalka – plan powieści

Plan powieści Powrót Wokulskiego do Warszawy z ogromnym majątkiem. Starania o Izabelę: duże datki na dobroczynność, wykupienie weksli Łęckiego itp. Kwesta w kościele i zaproszenie do hrabiny Karolowej. Wyścigi konne – przekazanie przez Wokulskiego wygranej na ręce Izabeli z przeznaczeniem na działalność charytatywną. Wizyty u Łęckich. Kupienie kamienicy Łęckich przez Wokulskiego. Wyjazd do Paryża – spotkanie z Suzinem i plany wspólnych interesów, – poznanie Geista – niedocenianego naukowca. •Załamanie psychiczne

Przedstaw wątek przygodowy Potopu Sienkiewicza

Wątek przygodowy Do Wodoktów na Żmudzi, majątku Oleńki Billewiczówny, przybywa chorąży orszański Andrzej Kmicic. Dowiedział się bowiem, że jej dziad, przyjaciel jego ojca, przeznaczył mu ją na żonę. Oleńka z niepokojem wprawdzie oczekiwała wizyty, ale jej efektem jest natychmiastowe wzajemne oczarowanie. Kompania Kmicica to oddani mu żołnierze zabijacy, słynący na całą okolicę z awantur, swawoli i pijatyk. Dowiedziawszy się o tym, Oleńka prosi narzeczonego o zmianę stylu życia, a ten

Przedstaw najważniejsze nowele pozytywizmu

A… B… C… Elizy Orzeszkowej Tadeusz Elizy Orzeszkowej Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej Dym Marii Konopnickiej Nasza szkapa Marii Konopnickiej Katarynka Bolesława Prusa Antek Bolesława Prusa Szkice węglem Henryka Sienkiewicza Janko Muzykant Henryka Sienkiewicza Latarnik Henryka Sienkiewicza   A… B… C… Elizy Orzeszkowej Ta nowelka miała być wydrukowana w Świcie w 1884 roku, ale jej publikacja została wstrzymana przez carską cenzurę. Autorka zmieniła więc realia z rosyjskich na niemieckie i wydała

Bolesław Prus

Biografia 20 VIII 1847 – właściwie Aleksander Głowacki, urodzony w Hrubieszowie, pochodził z ubogiej szlachty herbu Prus. Wcześ­nie traci rodziców, wychowuje się u krewnych w Puławach, a potem w Lublinie. W Lublinie też zaczyna uczęszczać do Szkoły Realnej. Luty 1861 – przenosi się do Siedlec, a potem do Kielc pod opiekę brata – Leona. 1863 – bierze udział w powstaniu styczniowym. Ranny, trafia do szpitala, a potem do więzienia w Lublinie. Po zwolnieniu kończy gimnazjum w Lublinie. 1866 – zdaje egzamin na

Izabela Łęcka – charakterystyka

Izabela Łęcka – charakterystyka Izabela Łęcka, obiekt dramatycznej, wszechogarniającej miłości Stanisława Wokulskiego, stała się (w odbiorze czytelników) modelowym przykładem salonowej lalki o nienagannych manierach i przy zachowaniu pozorów wrażliwości i delikatności – pustki wewnętrznej, naiwności i głupoty. Wychowana w cieplarnianych warunkach panna Izabela często nie zdaje sobie sprawy, jak godne pożałowania są niektóre jej sądy i opinie, np. na temat małżeństwa. Dwudziestopięcioletnia panna Izabela (jak na ówczesne normy już nie

Justyna Orzelska

Co o niej wiemy? Jest bohaterką powieści Elizy Orzeszkowej Nad Niemnem. To córka ciotecznej siostry Benedykta Korczyńskiego. Nie wychowywała się w szczęśliwej rodzinie. Jej ojciec porzucił żonę dla nauczycielki Francuzki. Po śmierci matki i utracie majątku Justyna zamieszkała w Korczynie razem z ojcem, zdziwaczałym muzykiem. Miała wówczas 14 lat. W wychowywaniu ubogiej krewniaczki pomagała pani Andrzejowa Korczyńska, wdowa po najstarszym bracie Benedykta. Justyna dostawała piękne suknie, książki, nuty. Wiele czasu spędzała w Osowcach – majątku pani Andrzejowej.

Wokulski – romantyk czy pozytywista? Wykaż złożoność kreacji bohatera, odwołując się do podanego fragmentu Lalki.

Wokulski – romantyk czy pozytywista? Wykaż złożoność kreacji bohatera, odwołując się do podanego fragmentu Lalki. Wróciwszy do miasta, Wokulski przede wszystkim kupił złoty medalion, umieścił w nim skrawek nowego metalu i zawiesił na szyi jak szkaplerz. Chciał przespacerować się, ale spostrzegł, że ruch uliczny męczy go; więc poszedł do siebie. „Czemu ja się wracam? – szeptał. – Dlaczego nie idę do Geista do roboty? …” Usiadł na fotelu i utonął