Izabela Łęcka – famme fatale czy romantyczna, niedościgniona kochanka?
Izabela Łęcka jest raczej nielubianą postacią wśród odbiorców Lalki. Wszyscy mają jej za złe nieszczęścia Wokulskiego – a że przywiodła do zguby już i innych adoratorów – może uchodzić za kobietę fatalną.
W pewnym stopniu realizuje też schemat romantycznej kochanki – pamiętamy Marylę, Ewę, Laurę, które nie przyjęły oświadczyn zakochanego w nich do szaleństwa mężczyzny. Głównym powodem była przepaść w sytuacji społecznej, majątkowej kochanków – tak więc panna arystokratka wychodziła za mąż za podstarzałego księcia, a kochanek szalał z rozpaczy i próbował odebrać sobie życie. Trochę się zgadza: różnica społeczna, panna arystokratka i fakt, że Izabela Łęcka po odejściu będzie musiała wydać się za jakiś tytuł z majątkiem i sześćdziesiątką na karku (choć to tylko moje przypuszczenie).
Nie zgadza się natomiast to, że Izabela Łęcka była bliska przełamania schematu – w końcu przecież przyjęła oświadczyny Stanisława Wokulskiego. I – o paradoksie! – jest to jej pierwszy niemoralny czyn w trakcie powieści. Dopóki odrzucała awanse Wokulskiego była, moim zdaniem – usprawiedliwiona, bo go po prostu nie kochała. Jest tu o wiele lepsza od naszych aniołów – romantycznych oblubienic, które swojego adoratora kochały, ale mimo to sprzedawały się za lepszą partię, i godziły się potulnie z wolą rodziny.
Izabela nie była potulna – była na pewno próżna, rozpieszczona i zarozumiała, drażniło ją też pochodzenie Wokulskiego – ale jakim cudem mogło jej się podobać, że jest kupcem? Jest też prawdą, że Wokulski zupełnie nie umiał z nią postępować – a gdyby umiał, i gdyby panna pokochała go naprawdę – za nic miałaby konwenanse, bo jak już stwierdziliśmy, potulna nie była.
Bronię Izabeli Łęckiej, bo nie wiem dlaczego wszyscy mają jej za złe, że nie zakochała się na śmierć w Wokulskim, gdy tylko go ujrzała. Wokulski – człek zacny, prawy, hojny i zakochany, ale to jeszcze nie powód, żeby go pokochać. Dlatego uważam za pierwszy fałszywy krok zgodę na ślub, za drugi – zdradę z Kaziem Starskim, bo ich rozmowa w pociągu jest wyjątkowo niesmaczna i trudno znaleźć tu usprawiedliwienie. Jest to zresztą konsekwencją pierwszego fałszu – jedno wystąpienie przeciw etyce pociąga za sobą następne. Ale Izabela ponosi za nie surową karę, o czym się z reguły zapomina. Zostaje porzucona, sama i co najgorsze – dzieje się to w momencie, w którym nagle zdaje sobie sprawę, że jednak pokochała Stacha Wokulskiego.
Zobacz:
Anioł czy femme fatale – obraz kobiety w literaturze polskiej
Literackie portrety kobiet. Omów ich typy i funkcje na wybranych przykładach.