Głośna powieść Remarque’a jest opisem I wojny światowej, relacją z pierwszej ręki, wypowiedzianą przez Niemca – Paula Bäumera, który wraz z kolegami z klasy wyrusza na wojnę. Czytelnikiem wstrząsa postępująca animalizacja żołnierzy, drastyczne opisy szpitali i pobojowisk, cierpienia i śmierci. Opisy są konkretne i nie oszczędzają czytelnika, „ludzie wojny” wspólnie załatwiają sprawy fizjologiczne, „targują się” o buty kolegi, który jest konający, są nieczuli na śmierć, odrąbane członki ciała, wgniecione w ziemię trupy lub zawieszone na drzewach, wyrzucone z ubrań zwłoki ludzkie. Bohaterom wojny odebrano nie tylko wrażliwość na ból i śmierć, ale także młodość i człowieczeństwo, gdyż nigdy już nie będą oni normalnymi ludźmi. Powieść jest żarliwym protestem przeciw wojnie i oskarżeniem jej, tym bardziej że wykazuje, iż nie jest ważne, po której stronie znajduje się człowiek walczący. Zło wojny jest obosieczne. Ironię i gorycz zawarł Remarque w zakończeniu swojej powieści. Oto pod koniec wojny, w spokojny, cichy dzień, główny bohater Paul Bäumer, który na tej wojnie widział wszystko, został zabity. Lecz nikt tego nie zauważył – dzień był tak spokojny, że w gazetach napisano: „na Zachodzie bez zmian”. Trudno przejmować się jednym ludzkim życiem.
Zobacz:
Najważniejsze powieści awangardy prozatorskiej dwudziestolecia międzywojennego.
Tabela lektur dwudziestolecia międzywojennego
Wymień te utwory literackie epoki, które prezentują postawę twórców wobec wojny.