Zastanawiasz się, gdzie zgłosić nękanie dziecka w szkole? To trudna sytuacja, ale masz konkretne narzędzia. Jeśli przemoc ma znamiona przestępstwa (np. groźby czy cybernękanie), niezwłocznie powiadom policję z dowodami. W szkole zgłoś problem pisemnie nauczycielowi lub dyrekcji, dokumentując każdy krok. Gdy placówka nie reaguje, skontaktuj się z kuratorium oświaty. Jako rodzic dbaj o emocje dziecka i zbieraj dowody. Sprawcy poniosą konsekwencje – od szkolnych kar po odpowiedzialność karną. Szkoła ma obowiązek chronić uczniów, a ty możesz działać!

Poradnik przygotowany we współpracy z redakcją portalu Infantylny.

Kiedy i jak powiadomić policję?

Gdy nękanie dziecka w szkole przybiera formę czynu karalnego, takiego jak groźby, znęcanie się czy cyberprzemoc, niezwłoczne zgłoszenie sprawy na policję lub do prokuratury jest konieczne. Rodzice powinni przygotować pisemne zawiadomienie, zawierające szczegółowy opis zdarzeń z datami, danymi sprawcy oraz listę świadków. Kluczowe jest dołączenie dowodów: zrzutów ekranu z wiadomości, nagrań, zdjęć obrażeń czy dokumentacji medycznej. Policja po przyjęciu zgłoszenia wszczyna postępowanie, przesłuchuje strony i zabezpiecza dowody, a w przypadku potwierdzenia przestępstwa sprawa trafia do sądu rodzinnego (dla nieletnich) lub karnego (dla pełnoletnich).

Należy pamiętać, że zgłoszenie można złożyć w każdej jednostce policji, a ofiara ma prawo do ochrony (np. zakazu zbliżania się sprawcy). W przypadku cyberprzemocy warto zabezpieczyć dowody przed ich usunięciem – np. wykonując notarialny zapis strony internetowej. Rodzice mogą liczyć na wsparcie organizacji takich jak Niebieska Linia (800 120 002) przy przygotowaniu dokumentacji.

Jak skutecznie zgłosić problem w szkole?

Pierwszym krokiem jest zgłoszenie problemu wychowawcy klasy poprzez pisemne pismo z opisem incydentów, datami i ewentualnymi świadkami. Jeśli reakcja jest niewystarczająca, należy eskalować sprawę do dyrektora szkoły, ponownie w formie pisemnej z potwierdzeniem odbioru. Dokumentacja jest kluczowa: prowadź dziennik zdarzeń, zbieraj wiadomości, zdjęcia lub nagrania, które potwierdzą narastający problem. Szkoła ma obowiązek wdrożyć procedury antyprzemocowe: przeprowadzić rozmowy z uczniami, objąć ofiarę opieką psychologa, a sprawców ukarać zgodnie ze statutem.

Warto zaangażować pedagoga szkolnego w monitorowanie sytuacji. Jeśli szkoła bagatelizuje problem, poproś o pisemne uzasadnienie braku działań – to przyda się przy skardze do kuratorium. Pamiętaj, że ustne zgłoszenia bywają ignorowane; tylko dokumentacja daje podstawy do interwencji. W przypadku cyberprzemocy wymagaj od szkoły usunięcia szkodliwych treści i zabezpieczenia dowodów.

Gdy szkoła nie reaguje zgłoś do kuratorium

Gdy dyrekcja szkoły nie podejmuje działań mimo pisemnych zgłoszeń, rodzice mają prawo złożyć skargę do kuratorium oświaty. Należy przygotować pismo z załącznikami: kopiami wcześniejszych zgłoszeń do szkoły, opisem zdarzeń, dowodami (np. dziennikiem zdarzeń) oraz odpowiedzią dyrektora (lub informacją o jej braku). Kuratorium ma obowiązek przeprowadzić kontrolę w szkole w ciągu miesiąca, sprawdzając m.in. przestrzeganie statutu, praw ucznia i procedur antyprzemocowych.

Wizytatorzy przeprowadzają wywiady z nauczycielami, uczniami i rodzicami, po czym wydają szkole obowiązkowe zalecenia (np. szkolenia kadry, wdrożenie programu przeciwdziałania przemocy). Jeśli kuratorium stwierdzi zaniedbania, dyrektor może zostać ukarany. Przed złożeniem skargi warto skonsultować się telefonicznie z kuratorium, by upewnić się, czy sprawa mieści się w ich kompetencjach. W razie potrzeby możesz równolegle zgłosić sprawę na policję.

Co możesz zrobić jako rodzic?

Rodzice odgrywają kluczową rolę w ochronie dziecka: powinni regularnie rozmawiać z nim o sytuacji w szkole, zapewniając wsparcie emocjonalne i wyjaśniając, że nękanie nie jest jego winą. Warto nauczyć dziecko dokumentowania incydentów – np. zapisywania dat, robienia zdjęć obrażeń czy zrzutów ekranu. Gdy problem wystąpi, natychmiast skontaktuj się ze szkołą, ale też zadbaj o pomoc psychologiczną (np. przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną).

Współpraca ze szkołą jest niezbędna: uczestnicz w spotkaniach z wychowawcą, domagaj się konkretnych rozwiązań (np. zmiany planu lekcji dziecka), a jeśli to konieczne – zgłoś sprawę do rzecznika praw ucznia. Pamiętaj o numerach alarmowych:

  • Policyjny telefon zaufania dla dzieci: 116 111
  • Telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka: 800 12 12 12
  • Niebieska Linia: 800 12 00 02

Jakie konsekwencje grożą sprawcom?

Sprawcy nękania w szkole, w zależności od wieku i skali czynu, mogą ponieść różne konsekwencje.

  • Uczniowie poniżej 13. roku życia podlegają głównie środkom wychowawczym: rozmowom z psychologiem, nadzorowi kuratora czy skierowaniu do ośrodka socjoterapii.
  • Młodzież w wieku 13–17 lat odpowiada na mocy Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich – sąd rodzinny może zarządzić nadzór kuratora, terapię, a w drastycznych przypadkach umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym.

Pełnoletni sprawcy (oraz nieletni w przypadku ciężkich przestępstw) podlegają Kodeksowi karnemu. Za stalking (art. 190a) grozi kara do 3 lat więzienia, za znęcanie się (art. 207) – do 5 lat, a za groźby karalne (art. 190) – do 2 lat. Szkoła dodatkowo może zastosować sankcje statutowe: upomnienie, nagany, a nawet przeniesienie do innej placówki. W przypadku cyberprzemocy sprawcom grozi także odpowiedzialność za pomówienie (art. 212 KK) lub naruszenie wizerunku (art. 191a KK).

Obowiązki szkoły w ochronie uczniów

Szkoła ma prawny obowiązek przeciwdziałać nękaniu: stworzyć program prewencyjny (np. warsztaty antydyskryminacyjne), wprowadzić monitoring przestrzeni wspólnych oraz wyznaczyć koordynatora ds. bezpieczeństwa. Po zgłoszeniu przemocy dyrekcja musi niezwłocznie podjąć działania: zabezpieczyć dowody, powiadomić rodziców wszystkich stron, zapewnić ofierze opiekę psychologa i fizyczne bezpieczeństwo (np. zmianę sali).

Statut szkoły powinien jasno określać procedury interwencyjne i kary dla sprawców. Jeśli dojdzie do cyberprzemocy, placówka musi współpracować z dostawcami usług internetowych w usuwaniu szkodliwych treści. Zgodnie z rozporządzeniem MEN, szkoła jest zobowiązana do współpracy z policją i sądem rodzinnym – np. poprzez przekazywanie dokumentacji z prowadzonego dochodzenia. Zaniedbanie tych obowiązków może skutkować karami finansowymi lub odwołaniem dyrektora.

Jak pomóc dziecku po doświadczeniu nękania?

Wsparcie emocjonalne jest kluczowe: zapewnij dziecko, że nie jest samo i że jego uczucia (strach, wstyd) są normalne. Unikaj bagatelizowania problemu („nie przejmuj się”) czy obwiniania („dlaczego nie oddałeś?”). Zachęć do rozmowy z zaufanym nauczycielem lub psychologiem szkolnym. Jeśli dziecko boi się chodzić do szkoły, poproś dyrekcję o czasowe zdalne nauczanie.

Długofalowo warto skorzystać z terapii w poradni psychologiczno-pedagogicznej, która pomoże odbudować pewność siebie. W przypadku traumy lub myśli samobójczych niezbędna jest interwencja psychiatry. Rodzic może też ubiegać się o zadośćuczynienie od sprawcy lub jego rodziców na drodze cywilnej. Pamiętaj, że proces zdrowienia bywa długi – obserwuj dziecko, by w porę wychwycić niepokojące sygnały, takie jak wycofanie czy zaburzenia snu.