Wymień „reduty oświecenia” – najważniejsze instytucje kulturalne, stowarzyszenia i szkoły.
Zacznij:
Ważne instytucje związane ze szkolnictwem to Collegium Nobilium, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. Ważne czasopisma to Monitor i Zabawy Przyjemne i Pożyteczne. Duże znaczenie miały także Biblioteka Załuskich oraz Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Rozwiń:
- Collegium Nobilium to elitarna szkoła pijarska, założona przez Stanisława Konarskiego. Wprowadzono tam zasady nowoczesnej pedagogiki i zniesiono karę chłosty. Szkoła Rycerska powstała z inicjatywy króla; jej absolwentami byli np. Tadeusz Kościuszko, Julian Ursyn Niemcewicz.
- Komisja Edukacji Narodowej powstała w 1773 r., cel to próba reformy wszystkich rodzajów szkół – począwszy od parafialnych, a skończywszy na wyższych – ograniczono wpływ łaciny, postulowano wprowadzenie języka polskiego jako języka wykładów i obowiązkowej nauki gramatyki, wprowadzono etykę oraz przedmioty matematyczne i przyrodnicze.
- Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych na zlecenie KEN zajmowało się opracowywaniem podręczników i programów szkolnych.
- Monitor ukazywał się w latach 1765-1785 w Warszawie. Utworzony na wzór angielskiego Spectatora, za cel przyjmował walkę o czystość języka i kształtowanie postaw obywatelskich. Zabawy Przyjemne i Pożyteczne (1770-1777) to pierwszy polski tygodnik literacki.
- Biblioteka Załuskich, założona przez braci Andrzeja i Józefa, to jedna z pierwszych na świecie dużych bibliotek publicznych.
Zakończ:
Zauważ, jak wiele z tych inicjatyw powstało za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Możesz wspomnieć także o obiadach czwartkowych.
Zobacz:
Zaprezentuj instytucje życia publicznego W Polsce w okresie oświecenia.