Oświeceniowe idee wspierać miało wiele instytucji publicznych, których powstawanie popierali światli obywatele włącznie z samym królem. Najważniejsze związane są z edukacją.

  • To czas powstania pierwszego, jak byśmy dziś powiedzieli, ministerstwa oświaty – Komisji Edukacji Narodowej. Miała ona zająć się wykorzystaniem olbrzymiego majątku skasowanego zakonu jezuitów dla stworzenia nowatorskiego systemu szkolnictwa, w którym kształcić się będą obywatele nowoczesnego społeczeństwa, zyskując wiedzę o naturze świata.
  • Powszechny dostęp do edukacji zapewnić miały
    • na nowo opracowane podręczniki (ich koncepcją i wydawaniem zajęło się Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, pokazujące oświeconą wiedzę o świecie;
    • nowoczesne szkoły (Collegium Nobilium, Szkoła Rycerska)
    • oraz pierwsze biblioteki publiczne.
  • Za instytucję wspierającą dzieło reform można uznać także Teatr Narodowy.

Czasy oświecenia to zatem nie tylko okres teoretycznych rozważań o cechach narodu i postulatów zmian mentalności szlacheckiej, lecz przede wszystkim gorączkowych reform, mających przekształcić Polaków w naród tworzący państwo nowoczesne, silne, mogące stawić czoło wrogom. Jak wiemy, ogromna część tych reform miała szansę zostać wprowadzona w życie na mocy Konstytucji 3 maja. Niestety, do jej uchwalenia doszło za późno, kiedy Polska była już zbyt osłabiona i wydana na łup zaborców.

 

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Dokonaj podsumowania reformatorskich dokonań polskiego oświecenia

Polska za króla Stanisława Augusta Poniatowskiego

Epoka oświecenia w Polsce

Oświecenie w Warszawie

32. Wymień „reduty oświecenia” – najważniejsze instytucje kulturalne, stowarzyszenia i szkoły.

Oświecenie w skrócie TABELA

Oświecenie – Test 3

Oświecenie – Test 4