Oświecenie – Test 3

1. Najważniejsi myśliciele epoki oświecenia to między innymi: Kartezjusz, Francis Bacon, John Locke, Denis Diderot. Podane zostały pojęcia określające ich światopogląd. Które z nich przyporządkowano błędnie?

a) Kartezjusz – empiryzm
b) Francis Bacon – racjonalizm
c) John Locke – sensualizm
d) Denis Diderot – deizm

2. Autorem słynnej maksymy „Cogito, ergo sum” jest:

a) Wolter
b) Kartezjusz
c) Paul Holbach
d) Gottfried Leibniz

3. Który z myślicieli oświecenia wprowadził pojęcie „tabula rasa” („czysta karta”) określające umysł dziecka jako wolny od jakichkolwiek wrodzonych idei i norm i formowany dopiero w trakcie rozwoju przez doświadczenie i wychowanie?

a) Francis Bacon
b) Denis Diderot
c) John Locke
d) Jean Jacques Rousseau

4. Który z filozofów oświecenia postulował powrót do natury?

a) Paul Holbach
b) Jean Jacques Rousseau
c) d’Alembert
d) Kartezjusz

5. Które z dzieł filozoficznych rozpoczyna się słynną maksymą: „Oświeceniem nazywamy wyjście człowieka z niepełnoletności…”

a) Rozprawa o metodzie Kartezjusza
b) Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł pod redakcją Diderota
c) Co to jest oświecenie? Kanta
d) Zasady umowy społecznej Rousseau

6. Spośród wymienionych poniżej przedstawicieli oświecenia wskaż twórców Encyklopedii:

a) Kartezjusz
b) Denis Diderot
c) Wolter
d) Gottfried Leibniz
e) Charles de Montesquieu

7. Autorem sentencji: „Nienawidzę tego, co mówisz, ale oddałabym życie, abyś mógł mówić to, co mówisz” jest:

a) Wolter
b) Denis Diderot
c) John Locke
d) d’Alembert

8. Spośród wymienionych poniżej myślicieli oświecenia wskaż tych, którzy zajmowali się także naukami ścisłymi:

a) Francis Bacon
b) Gottfried Leibniz
c) Charles de Monteaquieu
d) d’Alembert

9. Deizm to pogląd:

a) negujący istnienie Boga i jakichkolwiek sił nadprzyrodzonych
b) zakładający, że źródłem wiedzy są wrażenia zmysłowe będące odbiciem rzeczywistości
c) uznający Boga za przyczynę świata i źródło nakazów moralnych, ale odrzucający jego dalszą interwencję w bieg zdarzeń i życie ludzkie
d) zakładający istnienie boskiej opatrzności, która „czuwa” nad biegiem wypadków historycznych i jednostkowym ludzkim losem

10. Oświeceniowy krytycyzm dotyczył krytyki:

a) mieszczaństwa jako warstwy żądającej praw politycznych
b) władzy monarszej i instytucji kościoła
c) fanatyzmu religijnego
d) koncepcji postulujących powrót do natury

11. Któremu z wymienionych niżej prądów artystycznych epoki oświecenia przypisałbyś obrazy francuskich mistrzów: Jeana Watteau i Francoisa Bouchera?

a) klasycyzmowi
b) sentymentalizmowi
c) rokoko

12. Która z definicji wolterianizmu jest prawdziwa?

a) wolterianizm to postawa zachowująca respekt wobec najwyższych autorytetów: króla, kościoła, religii i filozofii.
b) wolterianizm to krytyczna postawa wobec rzeczywistości, manifestująca wolnomyślicielstwo, tolerancję wobec różnorodności poglądów, racjonalizm.
c) wolterianizm to rodzaj stylu literackiego odznaczającego się inteligentnym, ale kąśliwym dowcipem, tendencją do prowadzenia polemiki, sentencjonalnością.

13. Które z wymienionych cech przypisałbyś oświeceniowemu libertynizmowi?

a) bunt przeciwko tradycyjnemu katolicko-feudalnemu modelowi życia
b) uznanie Boga za źródło wszelkich norm moralnych
c) rozwiązłość obyczajowa
d) przekonanie o roli przypadku w życiu człowieka

14. Które z wymienionych niżej dzieł stanowi polemikę z optymistyczną filozofią Leibniza, zakładającą, że żyjemy na najlepszym ze światów?

a) Kubuś Fatalista i jego pan Diderota
b) Kandyd Woltera
c) Nowa Heloiza Rousseau
d) Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Krasickiego

15. Które z wymienionych cech charakteryzują bajkę jako gatunek literacki?

a) zwięzłość
b) pogłębiona charakterystyka postaci
c) alegoryzacja treści
d) rozbudowane tło zdarzeń

16. W bajce La Fontaine’a Kruk i lis zastosowano zabieg:

a) typizacji postaci
b) miniaturyzacji świata przedstawionego
c) hiperbolizacji
d) personifikacji

17. Która definicja poematu heroikomicznego jest poprawna?

Poemat heroikomiczny to:

a) rozbudowany utwór liryczny, zawierający parodię scen batalistycznych
b) utwór epicki, wierszowany, który podniosłym stylem i kunsztownym językiem opisuje błahe wydarzenia.
c) parodia wielkiego eposu bohaterskiego
d) utwór, którego fabuła rozgrywa się wyłącznie w planie realistycznym

18. Którym bohaterom Monachomachii przypisano złe określenie?

a) Gaudenty – osiłek
b) Hiacynt – piękniś
c) Hilary – śpioch
d) Honorat – intelektualista

19. W którym z wymienionych utworów literatury oświecenia pojawia się motyw miasta jako targowiska próżności?

a) w satyrze Pijaństwo Krasickiego
b) w satyrze Świat zepsuty Krasickiego
c) w powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Krasickiego
d) w sielance Laura i Filon Karpińskiego

20. W którym z podanych niżej utworów literatury oświeceniowej występuje motyw utopii?

a) w Powrocie posła Niemcewicza
b) w sielankach Karpińskiego
c) w Kandydzie Woltera
d) w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach Krasickiego

21. Jaki zabieg artystyczny zastosował Krasicki w satyrze Do króla, by przeprowadzić rozrachunek z konserwatyzmem szlacheckim?

a) pytania retoryczne
b) ironia
c) kontrast
b) parodia

22. Akcja jednego z utworów literatury oświecenia rozgrywa się podczas przerwy w obradach Sejmu Wielkiego. Jaki to utwór?

a) satyra Do króla Krasickiego
b) bajka Wół minister Krasickiego
c) Fircyk w zalotach Zabłockiego
d) Powrót posła Niemcewicza

23. Z wymienionych niżej twórców doby oświecenia wskaż przedstawicieli sentymentalizmu:

a) Wolter
b) Jean Jacques Rousseau
c) Franciszek Karpiński
d) Franciszek Zabłocki
e) Kazimierz Brodziński

24. Który z działaczy politycznych polskiego oświecenia był założycielem Collegium Nobilium?

a) Stanisław Staszic
b) Hugo Kołłątaj
c) Stanisław Konarski
d) Franciszek Salezy Jezierski
e) Stanisław August Poniatowski

25. Które z wymienionych przedsięwzięć zainicjował król Stanisław August Poniatowski?

a) założenie Collegium Nobilium
b) założenie teatru publicznego
c) powołanie Towarzystwa Przyjaciół Nauk
d) założenie Szkoły Rycerskiej zwanej Korpusem Kadetów

26. Przeczytaj podane niżej informacje o postaciach literatury oświeceniowej i wpisz ich imiona (nazwiska) w wykropkowane miejsce:

a) wykładał tajniki metafizyko-teologo-kosmolo-nilogii …………………………………………………………………………………………
b) łowca posagów, fircyk, lekkoduch, bawidamek i dandys …………………………………………………………………………………..
c) konserwatysta, zwolennik liberum veto, nieuk, pieniarz i skąpiec ……………………………………………………………………….
d) szlachetnie urodzona, kochała plebejusza, ale wydano ją za mąż za arystokratę. Umarła z nadzieją, że na tamtym świecie odnajdzie szczęście nieosiągalne na ziemi ……………………………………….
e) Uciekając przed wierzycielami, przypłynął na wyspę, która stanowiła arkadię ubóstwa ……………………………………………………………………………..
f) Nieustannie dokuczał jej ból głowy ………………………………………………………………………………………………………………….
g) Wpadła w furię, gdy nie zastała kochanka w umówionym miejscu ……………………………………………………………………..
h) Biła służącą w trakcie odmawiania modlitwy ……………………………………………………………………………………………………
i) Bankrut, usiłował zdobyć względy młodej wdowy, ale wpadł w sidła własnego uczucia ………………………………………………………………………………..
j) Biedny uczony, wydawca, skarżył się, iż nikt nie chce czytać uczonych ksiąg ……………………………………………………………………………………………..

27. W podanych niżej fragmentach różnych tekstów literatury oświecenia spróbuj odgadnąć kto, do kogo, o czym, o kim, w jakiej sytuacji mówił? Odpowiedź wpisz w wykropkowane miejsce.

a)
Wiem, bom to czytał w uczonym Tostacie,
po ciemnej nocy, jasny dzień wschodzi…