Oświecenie – Test 2

Sprawdź swoją wiedzę z oświecenia

1. Kto powiedział: „Myślę, więc jestem”?

a. John Locke
b. Kartezjusz
c. Wolter
d. Dawid Hume

2. W oświeceniu głoszone były różne doktryny dotyczące Boga. Przyporządkuj doktryny do ich definicji.

a. fideizm …………………………………………………………………………………………………………………………………..,
b. deizm …………………………………………………………………………………………………………………………………….,
c. ateizm ……………………………………………………………………………………………………………………………………,

1. Świat powstał bez boskiej pomocy, Boga nie ma.
2. Bóg jest panem świata i jego Stwórcą.
3. Bóg stworzył świat, ale dalej się nim nie zajmuje.

3. Kto jest twórcą sentymentalizmu? Czym charakteryzował się ten nurt?

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. Z jakim nurtem w malarstwie skojarzyłbyś zamieszczony poniżej obraz Antoine Watteau Wyjazd na Cyterę? Co wskazuje na przynależność do tego nurtu?

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Przypisz dzieła oświecenia europejskiego ich autorom.

a. Wolter …………………………………………………………………..
b. Daniel Defoe …………………………………………………………..
c. Denis Diderot ………………………………………………………….
d. Jonathan Swift ………………………………………………………..
e. Jan Jakub Rousseau ………………………………………………..
f. L. Sterne ………………………………………………………………..

1) Kandyd
2) Kubuś Fatalista i jego pan
3) Julia, czyli Nowa Heloiza
4) Robinson Crusoe
5) Podróże Guliwera
6) Podróż sentymentalna

6. Kandyd Woltera to powiastka filozoficzna. Gatunek ten charakteryzuje:

a. świat przedstawiony ilustrujący morał lub tezę głoszoną przez autora;
b. wierszowana fabuła, dygresje;
c. łączenie elementów epickich i lirycznych, dramatyczna fabuła.

7. Przyporządkuj poetów do prądów literackich:

a. klasycyzm …………………………………………………………………………………………….
b. sentymentalizm ……………………………………………………………………………………..
c. rokoko ………………………………………………………………………………………………….

1. Franciszek Kajetan Węgierski
2. Ignacy Krasicki
3. Franciszek Karpiński

8. Wymień przynajmniej cztery konieczne reformy postulowane przez stronnictwo postępowe:

a) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
c) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
d) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

9. Kto przed Ignacym Krasickim pisał bajki? A kto był twórcą tego gatunku?

Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10. Jakie znasz poematy heroikomiczne? Czym charakteryzuje się ten gatunek?

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

11. Co to jest palinodia?

12. O jakim gatunku uprawianym w oświeceniu pisze Dmochowski w Sztuce rymotwórczej?

…, w ścisłej z cnotą zostaje przyjaźni,
Błędy ludzkie wytyka, lecz ludzi nie drażni.
Ten prawdziwy duch …, ta pierwsza treść proby:
Szydzić z wad, karcić błędy, oszczędzać osoby.

13. Wymień trzy wydawane w oświeceniu czasopisma i napisz, jakie tematy były poruszane na ich łamach.

14. Kogo i dlaczego nazywano „śpiewakiem Justyny” i „ poetą serca”?

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

15. Wymień przynajmniej trzech publicystów oświeceniowych i ich dzieła.

16. Prezentowany obraz to Panorama Warszawy. Jego autor wsławił się malowaniem właśnie naszej stolicy. Kim był i jakie jeszcze miejsca malował?

17. Do jakiego wiersza oświeceniowego nawiązuje Maria Pawlikowska-Jasnorzewska?

A jawor był szumiący, ponury i siny,
miał dużo, dużo liści jak drzewo na sztychu.
– Koszyk miły pleciony był z cienkiej wikliny,
– Maliny w nim różowe śmiały się po cichu…

18. Uzupełnij fragment wiersza nazwiskiem poety, który bardzo rozpaczał po utracie przez Polskę niepodległości.

W czarnym stroju, kwiatkami dziwacznie przybrany,
Nad wodą, w starym parku, przy pasterskiej chacie,
Snuł się niegdyś w Puławach ……………………………………………..… obłąkany,
Który rozum postradał po Ojczyzny stracie.

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

19. Który z poetów oświeceniowych napisał utwór w formie katechizmu? Czego on dotyczył?

20. Do jakich utworów popularnych w oświeceniu nawiązuje Herbert w swoim utworze?

Mam cię – powiedział wilk i ziewnął. Owieczka obróciła ku niemu załzawione oczy. – Czy musisz mnie zjeść? Czy to naprawdę konieczne? […]
Po śmierci zaopiekują się tobą autorzy pouczających czytanek. Dorobią tło, motywy i morał. Nie miej do mnie żalu. Pojęcia nie masz, jak to głupio być złym wilkiem. Gdyby nie Ezop, usiedlibyśmy na tylnych łapach i oglądalibyśmy zachód słońca. Bardzo to lubię.
Tak, tak kochane dzieci. Zjadł wilk owieczkę, a potem oblizał się. Nie naśladujcie wilka, kochane dzieci. Nie poświęcajcie się dla morału.

Odpowiedzi:

1. b
2.
a. 2,
b. 3,
c. 1.
3.
Twórcą sentymentalizmu jest Jan Jakub Rousseau.
Ośrodkiem nurtu jest uczucie, wrażliwość, serce i natura w opozycji do rozumu i nauki.
Metody poznania świata to empiryzm i sensualizm.
Tematem literatury jest uczucie.
4.
Obraz Antoine Watteau Wyjazd na Cyterę należy do nurtu sentymentalnego. Wskazuje na to temat, czyli tak zwana „scena parkowa” przedstawiające spacerujące pary, fruwające aniołki. Pojawiają się też motywy antyczne.
5.
a. 1
b. 4
c. 2
d. 5
e. 3
f. 6
6. a.
7.
a. 2
b. 3
c. 1
8.
a) znieść liberum veto,
b) zrównać obywateli wobec prawa,
c) znieść dziedziczność tronu,
d) zapewnić bezpieczeństwo miastom i mieszczanom.
9. Za twórcę bajki uważa się Ezopa. Bajki pisali również Biernat z Lublina, La Fontaine.
10.
a) starożytna Batrachomiomachia,
b) Myszeida Ignacego Krasickiego,
c) Monachomachia Ignacego Krasickiego,
d) Antymonachomachia Ignacego Krasickiego.
Cechą poematu heroikomicznego jest połączenie patetycznego, wzniosłego stylu narracji, opiewającego wzniosłe czyny z błahą, komiczną treścią.
11.
Palinodia to utwór w którym pisarz pozornie odwołuje zarzuty z innych utworów.
12. Satyra
13.
a) Monitor – propagowano na jego łamach reformy polityczne,
b) Zabawy przyjemne i pożyteczne – organ prasowy obiadów czwartkowych,
c) Gazeta narodowa i obca – czasopismo popierające stronnictwo reformatorskie.
14. „Śpiewakiem Justyny” i „poetą serca” nazywano Franciszka Karpińskiego, który bohaterki swoich utworów często nazywał Justynami i pisał o miłości.
15.
a) Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski, Uwagi nad życiem Jana Zamojskiego
b) Hugo Kołłątaj – Anonima listów kilka
c) Franciszek Salezy Jazierski – Katechizm o tajemnicach rządu polskiego
16. Canaletto, malował także pejzaże.
17. Laura i Filon Franciszka Karpińskiego
18.
W czarnym stroju, kwiatkami
dziwacznie przybrany,
Nad wodą, w starym parku,
przy pasterskiej chacie,
Snuł się niegdyś w Puławach Kniaźnin obłąkany,
Który rozum postradał po Ojczyzny stracie.
19. Franciszek Salezy Jezierski Katechizm o tajemnicach rządu polskiego
20. Do bajek I. Krasickiego

Zobacz:

Oświecenie – Test 3

TEST z wiedzy o oświeceniu z komentarzem cz. 2

Pojęciownik epok: oświecenie

Oświecenie w skrócie TABELA