Mimesis w literaturze
Mimesis to mniej więcej tyle, co naśladowanie; odnosi się do przedstawiania określonej rzeczywistości w literaturze.
Dzieło możemy nazwać mimetycznym, gdy:
- to, co ono przedstawia, istniało niezależnie od aktu literackiego.
- relacja jest w miarę wierna i prawdziwa.
Termin mimesis jest pochodzenia greckiego. Posłużył się nim Arystoteles w Poetyce.
- Arystoteles byt materialistą i realistą, tak więc nie widział w naśladowaniu nic zeego (przeciwnie – chwalił je i cenił),
- natomiast idealista Platon widział w naśladowaniu zjawisko negatywne.
Mimesis może się odnosić do zjawisk przeszłych i współczesnych odbiorcy, a nawet do przyszłych – ale pod warunkiem, że zachowana jest zasada prawdopodobieństwa; tak więc dziełem mimetycznym na pewno nie będzie Rok 1984 George’a Orwella.
Pojęcie naśladowania stało się pojęciem wieloznacznym, kontrowersyjnym, a w czasach postmodernizmu – niemodnym. Istniało wiele kierunków zwalczających naśladowanie, jak choćby romantyzm. Renesans mimetyzmu to II poł. XIX w. – nobilitowały to pojęcie powieść realistyczna i naturalistyczna. W XX w. sytuacja bardzo się komplikowała, powstały takie terminy i tendencje w literaturze jak realizm magiczny i groteskowy. Pojęcie realizm groteskowy wprowadził Michaił Bachtin; użył go w dziele Twórczość Franciszka Rahelais’go... Oznacza mniej więcej tyle, że prawdę odkrywamy często w zdeformowaniu otaczającego nas świata.
Mimesis ma dwa bieguny. Może być „transparentna”, „przezroczysta” w stosunku do tekstu (np. bywa tak często u Mirona Białoszewskiego) albo bogactwo poetyckich dekoracji zastania opisywany przedmiot; zdanie staje się celem samym w sobie – jak u Wacława Berenta.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/antyk/c410-antyk-5/wyjasnij-pojecia-mimesis-i-katharsis-z-poetyki-antycznej-przywolujac-konkretne-przyklady-literackie-2