Wymień główne założenia romantyzmu. Czym romantyczna wizja świata różni się od oświeceniowej?
Romantyczna wizja świata powstała jako zaprzeczenie prawd oświeceniowych. Zanegowano oświeceniowe ideały oparte na ładzie, wiedzy i rozumie. Romantycy, wbrew swoim poprzednikom, twierdzili, że świata nie da się przejrzeć i zrozumieć, można go, co najwyżej odczuć. O ile w oświeceniu świat przedstawiał się jako logiczny i uporządkowany, w romantyzmie jawił się jako wszechogarniający i niedający się przeniknąć chaos. Świat widzieli romantycy jako wielki łańcuch bytów, który nigdy nie zostaje w spoczynku, cały czas rozwija się i przetwarza. Porusza nim jakaś ogromna siła, którą romantycy utożsamiali z Bogiem, ale Bóg ten również różnił się od oświeceniowego. Nie był to rzemieślnik, który czuwa nad ładem wytworzonego przez siebie świata. Był to Bóg rozumiany jako siła ożywiająca naturę. Tego rodzaju bóstwo obecne było wszędzie, dlatego romantycy wierzyli, że każdy skrawek świata nosi w sobie ślad sakralności. Taki świat możliwy był do poznania tylko dzięki intuicji, wyobraźni i uczuciu, dlatego sztukę uznali romantycy za najdoskonalszą formę poznania.
Zapamiętaj!
- Wizja oświeceniowa to: ład, porządek, rozum, klasyczne ideały, światło, człowiek uczony (erudyta), dydaktyzm i logika zdarzeń.
- Wizja romantyczna to: wiara, uczucie, intuicja, ludowa wyobraźnia i etyka, niepokój, bunt, wyobraźnia twórcza, zmrok, tajemnica, człowiek targany namiętnościami, indywidualista.
Zobacz:
Jakie pojęcia i hasła uznasz za najbardziej charakterystyczne dla epoki romantyzmu?