Ironia romantyczna – zdefiniuj pojęcie, wskaż przykłady.
Jest to wypracowana w epoce romantyzmu postawa artysty wobec świata, zakładająca jego wyższość nad społeczeństwem oraz prymat poetyckiej fantazji nad rzeczywistością. Praktyczną realizację tych poglądów stanowiły dzieła, których twórcy swobodnie igrali z konwencjami literackimi, a jednocześnie podkreślali swój dystans wobec otoczenia. Bawiąc się słowem łączyli pozornie odległe gatunki literackie, mieszali pierwiastki tragiczne z komicznymi, wzniosłość ze śmiesznością itp. Zasady te są doskonale widoczne w Beniowskim Juliusza Słowackiego. W tym poemacie dygresyjnym autor nie tylko bez oporów wyraża swoje poglądy i uczucia, ale też – czując się kimś „ponad” – ironicznie wyszydza swoich wrogów politycznych i walczy o prymat twórczy z Mickiewiczem (Pieśń V). Pojawiają się tu ironiczne aluzje do Dziadów (w obietnicy, że pieśni będzie 44), kpiny z wallenrodyzmu („zdrady metodyzmu”) i odwracanie wątków z Pana Tadeusza (ksiądz Marek – parodia księdza Robaka). Autor kpi też ze stereotypu miłości romantycznej (Pieśń I).
Nie zapomnij o ironii romantycznej obecnej w wierszach Norwida – w motywie docenionego dopiero po śmierci geniusza (Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie), nierozumianego, przerastającego otoczenie poety (Klaskaniem mając obrzękłe prawice). Norwid pisze też o sztuce skazanej na upokorzenie i poniewierkę – wierzy w jej zwycięstwo, ale droga do niego nie będzie łatwa, dlatego ironia poety zaprawiona jest goryczą i sarkazmem.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c163-romantzym/poemat-dygresyjny-2
https://aleklasa.pl/liceum/c300-lektury/beniowski-slowackiego-2