Sposoby kreowania arkadii w literaturze – omów na wybranych przykładach.
Strategia wstępu
Definicja arkadii na podstawie Słownika terminów literackich – pokrewieństwa z terminem utopia.
Strategie rozwinięcia
Różne sposoby myślenia o arkadii:
- sielskie bytowanie w harmonii ze światem i ludźmi, szczęście codzienności, zachwyt nad pięknem przyrody np:
- Mikołaj Rej – Żywot człowieka poczciwego,
- Jan Kochanowski – Pieśń świętojańska o Sobótce, Na dom w Czarnolesie,
- Stanisław Trembecki – Sofiówka);
- miłość – utopia utożsamiana z obecnością ukochanej osoby np:
- Adam Mickiewicz – Na Alpach w Splügen,
- Juliusz Słowacki – fragmenty poematu W Szwajcarii – „tam był mój raj, boś Ty tam była…”,
- Konstanty Ildefons Gałczyński – Prośba o wyspy szczęśliwe;
- arkadyjska kraina wspomnień z młodości i dzieciństwa np:
- Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz,
- Czesław Miłosz – Dolina Issy,
- Krzysztof Kamil Baczyński – Sny dziecinne pachniały wanilią…
- Czynniki powodujące rozpad arkadii:
- śmierć (Jan Kochanowski, Treny);
- brak wzajemności lub porzucenie przez ukochaną osobę (Adam Mickiewicz, Dziady część IV);
- utrata ojczyzny, wojna (Adam Mickiewicz, Sonety krymskie – motyw bezdomnego wędrowca, Krzysztof Kamil Baczyński, Niebo złote ci otworzę…).
Strategie zakończenia
Literatura pełna jest pięknych i różnorodnych wizji arkadii.
- Te wizje nie wytrzymują konfrontacji z życiem, jeżeli nawet zaistnieją, rzadko kiedy wytrzymują próbę czasu.
- Mimo to arkadia jest człowiekowi potrzebna, samo marzenie wzbogaca go duchowo, uwrażliwia i inspiruje do starania się o lepszą przyszłość.
Bibliografia
- Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego
- Jan Kochanowski, Pieśń świętojańska o Sobótce, Na dom w Czarnolesie
- Adam Mickiewicz, Na Alpach w Splügen, IV cz. Dziadów, Sonety krymskie, Pan Tadeusz
- Konstanty Ildefons Gałczyński, Prośba o wyspy szczęśliwe
- Czesław Miłosz, Dolina Issy
- Krzysztof Kamil Baczyński, Niebo złote ci otworzę…, Sny dziecinne pachniały wanilią…
- Stanisław Trembecki, Sofiówka
Zobacz:
Obrazy arkadyjskie w twórczości polskiego renesansu
Skąd wziął się tak trwały w kulturze ludzkiej mit Arkadii? Kto go propagował?