Motyw arkadii w literaturze – omów na wybranym przykładzie.
Skąd wzięła się w literaturze arkadia, której motyw tak chętnie podejmowali poeci?
Z mitologii greckiej. Arkadią była kraina wiecznej szczęśliwości zamieszkiwana przez rolników, pasterzy, rybaków, myśliwych żyjących według prostego kodeksu moralnego – w zgodzie z naturą.
Motyw arkadii podjęty był już w starożytności przez:
- greckiego poetę Teokryta (autora pierwszych sielanek).
- rzymskiego poetę Wergiliusza (autora cyklu sielanek pt. Bukoliki – inaczej zwanych Eklogami. Później Wergiliusz na zamówienie cesarza napisał jeszcze Georgiki – poemat chwalący pracę na roli i życie wiejskie).
Do arkadii nawiązywali w literaturze polskiej:
• Mikołaj Rej w Żywocie człowieka poczciwego,
• Jan Kochanowski w cyklu Pieśń świętojańska o Sobótce,
• Szymon Szymonowic w cyklu Sielanki,
• Szymon Zimorowic w cyklu Roksolanki, to jest ruskie panny…,
• Bartłomiej Zimorowic w cyklu Sielanki nowe ruskie,
• sentymentaliści oświeceniowi (Franciszek Karpiński, Dionizy Kniaźnin, Adam Naruszewicz),
• Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu,
• Eliza Orzeszkowa w Nad Niemnem,
• Czesław Miłosz w powieści Dolina Issy.
Nie zawsze jednak arkadia w literaturze polskiej nie była już tak sielską, cudowną, bezproblemową, rajską krainą, jak ją przedstawiali starożytni.
Przyjrzy się Sielankom Szymona Szymonowica:
- Motywy arkadyjskie
W sielankach Kołacze, Dafnis – pochwała natury i arkadyjskiego życia na wsi.
Nawet w Żeńcach możemy się doszukać motywów arkadyjskich – wyrażają się w pieśniach śpiewanych przez Pietruchę, chwalących przyrodę, słońce, harmonię życia wiejskiego i w wyobrażeniach dziewczyny o założeniu rodziny i szczęśliwym życiu.
- Motywy antysielankowe
W Żeńcach nazywanych antysielanką ukazany jest trud życia na wsi, żniwiarze zmuszani są do ciężkiej pracy przez okrutnego Starostę stosującego nawet cielesne kary za ociąganie się przy pracy (posługuje się „nahajką”). Zamiast arkadii widzimy tu wieś w konflikcie z dworem, zamiast radości z pracy – stres powodowany przez Starostę.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-literatury-xx-wieku-c234-praca-domowa-w-liceum/porownaj-dwa-sposoby-ukazania-toposu-arkadii-na-podstawie-lektury-fragmentu-piesni-swietojanskiej-o-sobotce-jana-kochanowskiego-i-wiersza-na-wsi-ksiedza-jana-twardowskiego