Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym.
Fragment 12
Adam Zagajewski
Dzikie czereśnie
Dzikie czereśnie rosły na wiotkich
gałęziach, pestki zawinięte w różową
bibułkę. Tutaj wróble spowiadały się
godzinami przed surowym księdzem
i głośno zdradzały sekrety małych
grzechów, popełnionych nad ranem. (…)
Kiedy odchodziłaś, drzwi stały się
naraz cięższe niż oskarżenie.
Pragnienie nie zostanie zaspokojone.
Za stadionem, na wiotkich gałęziach,
rosły dzikie czereśnie, cierpkie
na jawie, słodkie we śnie.
Zadania:
- Określ sytuację komunikacyjną.
- Co możesz powiedzieć o podmiocie lirycznym?
- Do jakich obrazów odsyła nas wiersz Zagajewskiego?
- Jakie widzisz tu cechy opisu miejsca?
- Co świadczy o tym, że wiersz mówi o wspomnieniach z młodości?
Odpowiedzi:
1. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, z sytuacją wspomnienia. Podmiot zwraca się do kobiety, która kiedyś od niego odeszła.
2. Podmiot liryczny to człowiek wspominający miejsce i zdarzenia związane z jego młodością. Częściowo ukrywa się za opisywanymi przez siebie obrazami, rekonstruuje miejsce. Ujawnia się w zwrocie “kiedy odchodziłaś”, nawiązując bezpośrednio do przeżytej niegdyś sytuacji.
3. Pierwszy obraz związany jest z tytułowym owocem. Podmiot mówi o nim, używając zwrotów delikatnych, poprzez epitety takie jak: wiotkie, różowa bibułka. Drugim obrazem jest scena spowiedzi, której bohaterami są wróble. Trzeci obraz to scena rozstaniaą bezpo, odejścia ukochanej osoby. W ostatnim obrazie znowu widzimy dzikie czereśnie. Tym razem mamy też określenie: są cierpkie na jawie, a słodkie we śnie.
4. Miejsce przedstawione jest poprzez opis drzewa dzikiej czereśni, który w tym wierszu jest centralny. Rośnie “za stadionem”, lecz nie to jest ważne. Sposób pisania o drzewie świadczy o nacechowaniu emocjonalnym podmiotu lirycznego. Wiemy, że drzewo to jest symbolem wspomnienia prowadzącego do lat młodzieńczych.
5. Już w pierwszym zdaniu podmiot używa czasu przeszłego. Pisze, że tam rosło drzewo. Pamięta je, ma przed oczami jego obraz, wokół niego koncentrują się jego wspomnienia. Scena odejścia kobiety też jest sceną zamkniętą. Zdarzyło się to dawno. Końcowy obraz dzikiej wiśni także odsyła do sytuacji wspomnienia, w którym nawet cierpkie zdarzenia wspomina się jako słodkie.
Zobacz: