Na początek – proponujemy podróż do świata archeologii z książką C. W. Cerama, pt. „Bogowie, groby i uczeni”. Poniższy fragment pochodzi z tajemniczej „Księgi Piramid”. Polecenia w części pierwszej odnoszą się bezpośrednio do jego treści, więc czytaj uważnie.
„Właściwy sens budowy piramid wytłumaczyć można jedynie osobliwym charakterem wierzeń religijnych Egipcjan. Nie wiarą w bogów, bo było ich niezliczone mnóstwo, nie uczonością kapłanów. Wierzono, że droga człowieka po jego śmierci cielesnej trwa nieprzerwanie dalej i prowadzi do wieczności, że „tamten świat” leży naprzeciw nieba i ziemi, i że zamieszkują go zmarli, jeżeli – i to jest najistotniejsze – dano im na drogę pośmiertną środki potrzebne do dalszej egzystencji. Do tych środków należał mocno zbudowany dom, żywność, aby nieboszczyk mógł zaspokajać głód i pragnienie, służba, niewolnicy i urzędnicy, przedmioty codziennego użytku. Najważniejsze było jednak zachowanie ciała, niezawodne zabezpieczenie go od wszelkich wpływów zewnętrznych, które by mogły spowodować jego rozkład. To wyobrażenie znalazło dwojaki wyraz: w mumifikacji zwłok i w budowie grobów na modłę fortec. Każda bowiem piramida była twierdzą, której jedynym przeznaczeniem było chronić ukrytą w niej mumię przed jakimkolwiek wrogiem, przed profanacją. Tysiące żywych ludzi padało ofiarą najcięższej niewolniczej pracy, aby jednemu zmarłemu zapewnić wieczne bezpieczeństwo i wieczne życie. Dzieło faraonów – i tylko ich, gdyż mniej od nich możni dostojnicy państwowi zadowalali się skromniejszymi grobowcami, tzw. „mastabami”, a przeciętni mieszkańcy zwykłym grobem wykopanym w piasku pustyni – jest owocem ich wybujałego egocentryzmu. Piramidy budowała siła ludzkich mięśni. W wywiercone uprzednio otwory skalne wprowadzano drzewo i tak długo oblewano je wodą, aż zaczynało pęcznieć. W ten sposób odpadały od skał kamienie ciosowe, które na walcach i wozach ciągnięto później na plac budowy. Jedna na drugiej układały się coraz wyżej kamienne warstwy piramid. Do dziś dnia jest w archeologii kwestią otwartą, czy istniał tylko jeden plan budowy, czy też było ich więcej. Ci ludzie sprzed czterech tysięcy siedmiuset lat pracowali z wielką dokładnością. Dokonano tu mistrzowskiej roboty, gdyż między spojenia płyt nie można wsunąć igły ani włosa. Miliony kamiennych płyt miały chronić martwe ciała królów. Zamurowane chodniki, wymyślne pułapki architektoniczne miały zatrzymać każdego, kto próbowałby świętokradczą ręką sięgnąć po złożone tu bogactwa. I tu właśnie pycha władców poniosła zasłużoną, tragiczną karę. Granitowy sarkofag Cheopsa jest od dawna okaleczony i pusty. Rabusie przystąpili do dzieła od najdawniejszych czasów i kontynuują je do dziś”.
Część I
1. Egipcjanie wierzyli, że: (1 pkt)
A. światem opiekuje się wielu bogów
B. światem opiekuje się jeden bóg
C. żadna z tych możliwości
2. Piramidy stworzono, przede wszystkim, by: (1 pkt)
A. wyróżnić miejsce spoczynku faraona
B. urządzić zmarłemu władcy wspaniały pogrzeb
C. zapewnić zmarłemu wieczne bezpieczeństwo i życie po śmierci
D. żadna z tych możliwości
3. Kto, według mitologii greckiej, był władcą krainy zmarłych? (1 pkt)
A. Cerber
B. Hades
C. Charon
D. Tartar
4. Charon przewoził dusze zmarłych przez Styks. Ale pobierał za to stałą opłatę. Jaką? (1 pkt)
A. 1 talar
B. 1 obol
C. 1 dorodna jałówka
D. 1 owoc granatu
5. Wyraz „profanować” oznacza: (1 pkt)
A. występować przeciwko ustawom, uchwałom państwowym
B. wykonywać właściwie swoją profesję
C. przepowiadać przyszłość, być prorokiem
D. bezcześcić, hańbić coś, co jest uznane za święte
6. Ile planów budowy piramidy mieli starożytni mistrzowie? (1 pkt)
A. jeden
B. dwa
C. trzy
D. dokładnie nie wiadomo
7. Utwórz dwa związki frazeologiczne z wyrazem: „piramidalny” (możesz zmienić formę gramatyczną wyrazu): (2 pkt)
8. Która z informacji jest prawdziwa? (1 pkt)
A. wszyscy mieszkańcy Egiptu budowali sobie piramidy
B. piramidę budowano tylko dla władcy
C. piramidy budowano dla władcy i wysokich dostojników
D. piramida była zbiorowym cmentarzem Egipcjan
9. Podaj właściwe znaczenie słowa „mumia”. (1 pkt)
A. w starożytnym Egipcie monumentalny grobowiec władcy, czasami osób prywatnych
B. zwłoki, które w sposób naturalny lub w wyniku zabiegów konserwacyjnych nie uległy rozkładowi.
C. trumna, zwykle w kształcie skrzyni, głównie z kamienia, drewna lub gliny, często bogato zdobiona.
10. Najważniejszym środkiem, który zapewniał faraonowi życie po śmierci był: (1 pkt)
A. grobowiec, czyli piramida dająca ochronę przed światem zewnętrznym
B. jedzenie, ubranie, naczynia, z których mógł korzystać faraon
C. służba, niewolnicy, bez których faraon nie mógłby istnieć w krainie zmarłych
D. mumifikowanie zwłok i umieszczanie ich w kamiennych twierdzach
11. Według autora klęska faraonów polega na tym, że: (1 pkt)
A. piramidy rozpadają się w bardzo szybkim tempie
B. ciekawscy turyści niszczą cenniejsze zabytki Egiptu
C. złodzieje naruszyli spokój władców, niszcząc groby
D. żadna z powyższych możliwości
Część II
12. Dopisz peryfrazy: (4 pkt)
A. Ignacy Krasicki
B. Henryk Sienkiewicz
C. pies
D. matka
13. W zdaniu: „Dziś przybyło wody w Wiśle” nie ma: (1 pkt)
A. podmiotu
B. okolicznika
C. orzeczenia
D. przydawki
14. Utwórz przymiotniki od podanych nazw miejscowości: (4 pkt)
Wzór: Bronowice – bronowicki
A. Mielno
B. Opoczno
C. Nowy Targ
D. Grabno
15. W wyrazie „radca” zachodzi: (1 pkt)
A. upodobnienie pod względem dźwięczności – udźwięcznienie
B. upodobnienie pod względem dźwięczności – ubezdźwięcznienie
C. uproszczenie grupy spółgłoskowej
D. ubezdźwięcznienie w wygłosie
16. W zdaniu: „Zachmurzyło się”: (1 pkt)
A. występuje podmiot domyślny
B. występuje podmiot gramatyczny
C. brak podmiotu
D. występuje podmiot logiczny
17. Podana grupa wyrazów: nie ładniejszy (w znaczeniu: równie ładny), niecierpliwszy (w znaczeniu: bardziej niecierpliwy), niecierpliwiej, nie sprytniejszy została napisana: (4 pkt)
A. niepoprawnie, ponieważ wyraz: „nie ładniejszy” powinien być pisany łącznie
B. niepoprawnie, ponieważ wyraz „niecierpliwszy” powinno się pisać oddzielnie
C. niepoprawnie, ponieważ wyraz: „niecierpliwiej” piszemy oddzielnie
D. poprawnie
18. Podkreśl wyrazy napisane poprawnie: (3 pkt)
A. upakarzać
B. wyłanczać
C. ogołacać
D. udoskanalać
E. zaogniać
F. wyswobadzać
19. Z każdej pary zdań wykreśl zdanie napisane niepoprawnie i podaj formy poprawne: (4 pkt)
A. To dowodzi o ich głupocie.
To dowodzi ich głupoty.
B. Co pan rozumie przez te słowa?
Co pan rozumie pod tymi słowami?
C. Przy takim założeniu przewidują inne wyniki.
Dla takiego założenia przewidują inne wyniki.
D. Dostałem pracę z końcem września.
Dostałem pracę w końcu września.
20. Zapisz słowami liczebnik ze zdania: „1789 żołnierzy ruszyło do ataku”. (1 pkt)
21. Przed Tobą jeden z najsłynniejszych obrazów polskiego malarza Jana Matejki. Podaj tytuł tego dzieła. (2 pkt)
A. „Hołd pruski”
B. „Batory pod Pskowem”
C. „Kazanie Piotra Skargi”
Część III
Najpierw uważnie przeczytaj poniższy tekst, bowiem do niego odnoszą się niektóre polecenia.
„Słońce już gasło, wieczór był ciepły i cichy,
Okrąg niebios gdzieniegdzie chmurkami zasłany,
U góry błękitnawy, na zachód różany;
Chmurki wróżą pogodę, lekkie i świecące,
Tam jako trzody owiec na murawie śpiące,
Ówdzie nieco drobniejsze, jak stada cyranek,
Na zachód obłok na kształt rąbkowych firanek,
Przejrzysty, sfałdowany, po wierzchu perłowy,
Po brzegach pozłacany, w głębi purpurowy,
Jeszcze blaskiem zachodu tlił się i rozżarzał,
Aż powoli pożółkniał, zbladnął i poszarzał;
Słońce spuściło głowę, obłok zasunęło,
I raz ciepłym powiewem westchnąwszy – usnęło.”
22. Autorem powyższego fragmentu jest: (1 pkt)
A. Juliusz Słowacki
B. Adam Mickiewicz
C. Ignacy Krasicki
D. Wisława Szymborska
23. Utwór jest napisany: (1 pkt)
A. jedenastozgłoskowcem
B. dziesięciozgłoskowcem
C. trzynastozgłoskowcem
D. czternastozgłoskowcem
24. W podanym fragmencie występuje najwięcej: (1 pkt)
A. porównań
B. metafor
C. epitetów
D. uosobień
25. Znajdź w tekście co najmniej 9 epitetów i dwa inne środki stylistyczne. Nazwij je. (11 pkt)
26. Która informacja dotycząca fragmentu epopei jest prawdziwa? (1 pkt)
A. rymy parzyste, męskie, dokładne
B. rymy krzyżowe, męskie, niedokładne
C. rymy okalające, żeńskie, niedokładne
D. rymy parzyste, żeńskie, dokładne
27. Które z zestawień łączących autora, tytuł i gatunek literacki jest właściwe? (1 pkt)
A. Juliusz Słowacki, „Balladyna”, komedia
B. Jan Kochanowski, „Wilczki”, bajka
C. Maria Konopnicka, „Marcin Kozera”, opowiadanie
D. Bolesław Leśmian, „Dusiołek”, ballada
28. Który z utworów J. Słowackiego kojarzy się z obrazem zachodzącego słońca? (1 pkt)
A. „Testament mój”
B. „Hymn”
C. „Do matki”
29. Który z bohaterów nie występuje w powieści H. Sienkiewicza „Ogniem i mieczem”? (1 pkt)
A. Jan Skrzetuski
B. Helena
C. Bohun
D. Andrzej Kmicic
E. Horpyna
30. Słowa: Przyrzekam na kobiety stałość niewzruszoną / Nienawidzić ród męski, nigdy nie być żoną wypowiada: (1 pkt)
A. Klara w „Ślubach panieńskich”
B. Julia w dramacie „Romeo i Julia”
C. Klara w „Zemście”
D. Klara i Aniela (razem) w „Ślubach panieńskich”
Odpowiedzi
1. A.
Wraz z autorem książki „Bogowie, groby i uczeni” zachęcam do przeczytania przynajmniej jednego rozdziału Księgi Piramid, z którego dowiesz się o przygodach archeologów podczas odkrywania grobowców wielkich władców. Frapujące! Mieszkańcy Egiptu wierzyli w wielu bogów, a nazywamy to inaczej – politeizmem (monoteizm – to wiara w jednego boga). Pamiętajmy, że w tej części należy skupić się na uważnym czytaniu i wysnuwaniu wniosków.
2. C.
Wierzono, że zmarły powinien na tę ostatnią drogę zostać jak najlepiej wyposażony. Stąd przestronny grobowiec, naczynia, złoto i srebro. Największe wrażenie na odkrywcach zrobił podobno grób Tutenchamona. A oto, co pisze Ceram: „W skrzyżowanych rękach młody król trzymał egipskie insygnia władzy: pastorał i kropielnicę, twarz była z litego złota, oczy z aragonitu i obsydianu, brwi i rzęsy z lapis lazuli”. Jaka szkoda, że do naszych czasów zachowało się tak niewiele!
3. B.
Tę wiedzę czerpiemy z mitologii (niekiedy pytania mogą nieco odbiegać od głównego tematu!).
- Cerber – według wierzeń Greków był psem piekielnym (o trzech głowach), czujnym strażnikiem Hadesu. Niegroźny dla wchodzących, ale straszny dla tych, którzy chcieli opuścić podziemia.
- Charon – to przewoźnik dusz zmarłych przez rzekę Styks.
- Przypomnijmy jeszcze, że „Tartar” – to czeluście Hadesu, miejsce kaźni dla zbrodniarzy, gdzie skazańców pilnują trzy okrutne siostry Erynie.
4. B.
W tym celu zmarłym Grekom wkładano do ust 1 obola, aby mogli bez problemów trafić przed oblicze Hadesa. Przebiegły Syzyf namówił swą żonę, by nie włożyła mu monety i przekonał władcę podziemii o niewdzięczności małżonki. Hades pozwolił mu wrócić na górę w celu ukarania żony. Oczywiście Syzyf miał inne plany. Niestety nie opłaciły mu się oszustwa (przypomnij sobie syzyfowe prace).
5. D.
Taką wersję podaje nam „Współczesny Słownik Języka Polskiego”, a dodać doń możemy jeszcze: „znieważać”. Profesja to zawód, a wyraz nie ma nic wspólnego z profanacją, podobnie jak słowo „profetyzm” – oznaczające przepowiadanie przyszłości.
6. D.
Tekst podaje nam, że to sprawa otwarta, więc do końca nie możemy być pewni owej ilości. Trzeba dokładnie rozpatrywać odnoszący się do pytania fragment i… pomyśleć. Pamiętaj też, by nie rzucać pochopnie odpowiedzi. Zasada „strzelania” bywa dobra, ale tylko wtedy, gdy w ogóle nie znamy odpowiedzi. Jeśli coś wiesz, a nie jesteś pewien, przeczytaj tekst jeszcze raz, wróć do niego po jakimś czasie, spokojnie przemyśl sprawę. Może się okazać, że Twoja poprzednia odpowiedź (którą już zdążyłeś zamazać) jest właściwa.
7.
- piramidalne głupstwo – wielkie głupstwo
- piramidalny osioł – wielki głupiec
- to piramidalne – to rzecz nadzwyczajna
Tobie jak sądzę, nie zdarzy się popełnić piramidalnego głupstwa na egzaminach, a więc np. zapomnieć o znaczeniu jakiegoś frazeologizmu. Jeśli masz jakieś wątpliwości – zajrzyj do „Słownika Frazeologicznego”.
8. B.
Możni Egiptu mogli po śmierci spocząć w mastabach (odsyłam do tekstu!), a najbiedniejszym pozostawał jedynie wykopany w piasku dołek. Wyzyskiwanych biedaków pewnie pocieszyłby dziś fakt, że mumie ich władców – pozbawione całego dostojeństwa, okradzione i potłuczone – nie mają spokoju na ziemi. Czy taki los mogli przewidzieć faraonowie?
9. B.
Mumia to oczywiście zwłoki, które nie uległy rozkładowi. Pierwsza definicja dotyczyła piramidy, a trzecia – sarkofagu. Dziś nie ma już ani piramid, ani sarkofagów, nikt też nie mumifikuje zwłok. A jednak warto wiedzieć, jaki był świat kilka tysięcy lat temu.
10. D.
Dla tych, którzy wybrali inną odpowiedź, jedna rada: czytajcie uważnie tekst! Pytanie wymaga dokonania wyboru rzeczy najważniejszej. Dla faraona najważniejsza była ochrona ciała przed rozkładem, a to za pomocą mumifikacji oraz zbudowania odpowiedniej piramidy.
11. C.
Złoto, klejnoty, kosztowne naczynia stały się łupem rabusiów, a i z mumiami obchodzono się ponoć bardzo źle. Zrywano z nich bandaże, tłuczono o kamienie, poszukując w środku złota. Ocalałe szczątki są dziś przechowywane w największych muzeach świata.
12.
B. wybitny pisarz powieści historycznych, laureat Nagrody Nobla, twórca „Quo vadis”,
A. największy bajkopisarz Oświecenia, autor znanych bajek, satyr,
C. najlepszy przyjaciel człowieka,
D. pierwsza osoba dla dziecka, rodzicielka, kobieta, dająca życie.
Odpowiedź była łatwa dla tych, którzy zrozumieli treść polecenia, bowiem peryfraza to inaczej omówienie. Pamiętaj, by odróżniać ją od parafrazy – przeróbki utworu literackiego np. wzniosłego hymnu na śmieszny skecz, co jest możliwe w przypadku parodii – ośmieszania, obniżania wzniosłego tonu wypowiedzi.
13. D.
Podmiot – będzie w tym przypadku logiczny (kogo? czego?) – wody. Występuje wtedy, gdy czegoś przybywa, ubywa, np. wody, chleba albo też kogoś nie ma, np. gospodarza, mamy, pieniędzy. Orzeczenie – przybyło, okoliczniki – kiedy? dziś, gdzie? w Wiśle. Zabrakło przydawki.
14.
A. Mielno – mieleński,
B. Opoczno – opoczyński,
C. Nowy Targ – nowotarski,
D. Grabno – grabnowski.
Od podanych nazw miejscowości należy utworzyć przymiotniki (piszemy małymi literami!), co bywa niekiedy trudne. Radzę niektórych nazw nauczyć się przed egzaminem na pamięć, a dziś – sięgnij jeszcze do „Słownika Poprawnej Polszczyzny” i poszukaj przymiotników utworzonych od nazw miejscowości: Wilno, Kutno, Mińsk Mazowiecki, Zamość, Lidzbark Warmiński, Chełmno. Powodzenia!
15. B.
Wyraz „radca” jest typowym przykładem upodobnienia pod względem dźwięczności – ubezdźwięcznienia, bowiem wymawiamy go jak „ratca”. Pod wpływem bezdźwięcznej spółgłoski „c” wiązadła głosowe rozsuwają się ciut za wcześnie. Dźwięczne „d” jest wymawiane jako „t”.
Dobra rada – jeśli przygotowujesz się do egzaminu, nie pomijaj fonetyki! Dlaczego? Wiadomo, że niektórzy nauczyciele zostawiają tę dziedzinę na ostatnie tygodnie nauki. Jednak znajduje się w programie, a wiele szkół podchodzi do tematu bardzo solidnie. Ostatnio oglądałam kilka takich „dyrektorskich” sprawdzianów z fonetyki, które aż „pękają w szwach” od zadań wymagających wiedzy na temat procesów fonetycznych. A żeby solidnie się przygotować, trzeba przeznaczyć na fonetykę więcej czasu.
16. C.
Zdania typu: „Dniało”, „Paliło się”, „Siąpiło” są nierozwinięte i w dodatku bezpodmiotowe. Pamiętaj, że w zdaniu najważniejsze jest orzeczenie. Jeśli go zabraknie, mamy do czynienia z wypowiedzeniem, a nie zdaniem.
17. D.
Uff! Trudne, gdy nie wiemy, że od reguły (przeważnie – „nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym – oddzielnie, np. nie łatwiejszy, nie śmielszy, a „nie” z przysłówkami – razem) są wyjątki, a przymiotniki w stopniu wyższym mogą mieć dwojakie znaczenie, np. nie ładniejszy – równie ładny lub równie brzydki, niecierpliwszy – bardziej niecierpliwy. W zależności od sensu – piszemy więc razem bądź oddzielnie.
18. C, E, F.
Polecenie niełatwe, ale trzeba wiedzieć, że możemy: udowadniać (nie: udawadniać), ogołocić, ogołacać lub ogałacać, wyswobadzać (nie: wyswabadzać), wyłączać (nie: „wyłanczać), udoskonalać (nie: udoskanalać), uspokajać (nie: uspakajać).
19.
A. To dowodzi ich głupoty.
B. Co pan rozumie przez te słowa?
C. Przy takim założeniu przewidują inne wyniki.
D. Dostałem pracę w końcu września.
Błędy w poprawnym stosowaniu przyimków popełniamy często. Trzeba zaglądać do „Słownika poprawnej polszczyzny”. Pamiętaj więc, że pytamy:
- o (o kim? o czym?) – mówię o zeszycie;
- (o kogo? co?) – opierać się o ścianę;
- przez, przeze (przez kogo? co?) – skoczył przez płot, pracował przez miesiąc;
- dla (dla kogo? czego?) – robię to dla niej, przedział dla palących;
- w (w kogo? co?) – uderzyć w głowę,
- (w kim? w czym?) – w szufladzie, w zeszłym roku.
20. Tysiąc siedemset (lub siedmiuset) osiemdziesięciu dziewięciu żołnierzy ruszyło do ataku.
Wiadomo, że w liczebnikach wielowyrazowych głównych odmieniamy albo wszystkie człony, albo jedynie dziesiątki i jednostki. Przy okazji pamiętaj o powtórzeniu rodzajów liczebników (zbiorowe, mnożne, wielorakie, nieokreślone itd.).
21. A.
Czy Ci się to podoba, czy nie, klasykę malarstwa znać trzeba, zwłaszcza najwybitniejsze nazwiska i dzieła polskie. A twórcę tej klasy co Jan Matejko – w szczególności.
22. B.
Oczywiście! Mam nadzieję, że nikt nie pomylił fragmentu „Pana Tadeusza” z żadnym innym utworem. Pamiętajmy, że dzieło jest epopeją (warto sobie przypomnieć cechy gatunku!). A teraz, kiedy Andrzej Wajda zdecydował się sfilmować je, na egzaminie może przydarzyć się wyjątkowo dużo pytań, dotyczących tego arcydzieła. Dlatego trzeba się przygotować na różne ewentualności.
23. C.
Czy wiesz, co to znaczy? Doskonale! W każdym wersie musi być równo po trzynaście sylab, czyli zgłosek.
To pytanie z teorii literatury, która też pojawia się często w pytaniach egzaminacyjnych. Jeśli mówimy o budowie wierszy, to pamiętajmy też o wierszach wolnych, które się nie rymują i mają różną liczbę sylab w wersach.
24. C.
Pytanie odwołuje się do Twojej znajomości środków stylistycznych, czyli teorii literatury. Przed odpowiedzią powinieneś dokonać prostych obliczeń i sprawdzić, które wersy rymują się ze sobą (np. aabb), ile sylab rymuje się (rymy męskie i żeńskie), a także, czy rymy są dokładne, czy nie.
25.
Epitety:
• ciepły (wieczór)
• cichy (wieczór)
• błękitnawy (okrąg niebios)
• różany (okrąg niebios)
• lekkie (chmurki)
• świecące (chmurki)
• drobniejsze (chmurki)
• przejrzysty (obłok)
• sfałdowany (obłok)
• perłowy (obłok)
• pozłacany (obłok)
• purpurowy (obłok)
• ciepłym (powiewem)
Porównanie:
• chmurki… jako trzody owiec
• chmurki… jak stada cyranek
• obłok… na kształt rąbkowych firanek
Personifikacja:
• słońce westchnąwszy usnęło
Animizacja:
• słońce spuściło głowę
Epitetów bez liku! Są określeniami rzeczowników, więc warto podawać w nawiasach wyrazy, które są przez nie określane. A porównania? Porównujemy dwie rzeczywistości ze sobą i pamiętajmy o słówku: „jak”, które najczęściej od razu wskazuje nam porównanie. Personifikacja polega na nadaniu przedmiotom, rzeczom cech ludzkich, z kolei animizacja jedynie ożywia rzeczy.
26. D.
Rodzaje rymów znać trzeba, a tych, którzy mają problemy, odsyłam do podręcznika. Ambitnym polecam (na przyszłość!) dwa dziełka: „Poetykę stosowaną” Bożeny Chrząstowskiej i Seweryny Wysłouch oraz „Zarys poetyki” E. Mioduńskiej–Brookes, A. Kulawik i M. Tatary. Jest tu wiele informacji również na temat rodzajów i gatunków literackich.
26. D.
„Balladyna” nie jest komedią, a Jan Kochanowski nie tworzył bajek (tylko Ignacy Krasicki). Maria Dąbrowska (nie Konopnicka) jest autorką „Marcina Kozery”. Pasuje nam tylko Leśmian, którego ballada o groźnej zmorze męczącej śpiących odwołuje się do ludowych wierzeń. Typowa jest sceneria ballady – towarzyszące Bajdale zwierzęta (szkapa i wół), nawet imię chłopa spotykamy w pieśniach ludu.
28. B.
Łatwo wyobrazić sobie smutek Słowackiego na obczyźnie, daleko od najbliższych. W 1845 r. rząd carski ułaskawił byłych powstańców, ale poeta – emigrant nie wrócił do kraju.
Wiersz „Hymn” pisał pewnie w świetle zachodzącego słońca, bowiem wspomina:
Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą.
29. D. Andrzej Kmicic
Pamiętasz filmową wersję „Ogniem i mieczem”? To świetnie, ponieważ pytania dotyczące powieści mogą (choć nie muszą) znaleźć się na egzaminach.
Warto przypomnieć sobie głównych bohaterów „Trylogii” i ważniejsze wątki. Kmicica (Babinicza) trzeba kojarzyć z „Potopem”, tak jak Skrzetuskiego z „Ogniem i mieczem”, a Małego Rycerza z „Panem Wołodyjowskim”.
30. D.
Klara z Anielą składają przysięgę, że nigdy nie poślubią żadnego mężczyzny. Nie zamierzają jednak jej dotrzymać. Komedia ma szczęśliwy finał, bowiem pojawiają się pary zakochanych: Albin – Klara, Gustaw – Aniela (a jednak!). Tych, którzy fragmenty z podręcznika przeczytali, zachęcam do poznania całej komedii, która i dziś potrafi rozbawić największych ponuraków.
A teraz obliczamy:
53 – 50 pkt – celująca
49 – 44 pkt – bardzo dobra
43 – 37 pkt – dobra
36 – 31 pkt – dostateczna
30 – 25 pkt – dopuszczająca
24 – 0 pkt – niedostateczna
Zobacz: