Część I
Przeczytaj uważnie poniższy fragment:
Choinka
Daleko w lesie rosła śliczna mała choinka, wybrała sobie piękne miejsce, słońce miało do niej dostęp (…) i dookoła rosło wielu jej starszych towarzyszy: sosny i świerki; ale mała choinka chciała tylko rosnąć. – Ach, gdybym była już taka duża jak inne drzewa! – wzdychała choinka.
Kiedy nadeszło Boże Narodzenie, ścięto dwa młode drzewka, może mniejsze, a może w tym samym wieku co choinka, ale ona nie miała chwili spokoju, tylko ciągle chciała w świat. – Dokąd je zabierają? – pytała choinka. Dlaczego zostawiono im wszystkie gałęzie? – Wiemy, wiemy! – ćwierkały wróble. – Zaglądałyśmy do okien! Wiemy, dokąd one jadą! Zaglądałyśmy do okien i widziałyśmy, że zasadzono je pośrodku ciepłego pokoju i ozdobiono najpiękniejszymi przedmiotami, złoconymi jabłkami, piernikami, zabawkami i tysiącem świeczek! Ale to było cudowne!
Choinka rosła i rosła. A na Boże Narodzenie ścięto ją pierwszą. Siekiera przecięła ją głęboko aż do szpiku, choinka upadła z jękiem na ziemię, czuła ból, omdlenie i nie mogła wcale myśleć o swoim szczęściu. Wstawiono ją w skrzynię od śmieci napełnioną piaskiem. Dla niepoznaki przykryto skrzynkę dookoła zielonym suknem i postawiono na dużym barwnym dywanie. Ach, jakże drzewko drżało! Co się teraz stanie? Przyszli lokaje i pokojówki i zaczęto przystrajać choinkę. Powiesili na jej gałązkach małe siateczki, wycięte z kolorowego papieru, każda napełniona była cukierkami; złocone jabłka i orzechy zwieszały się jak przyrośnięte, a do gałązek przymocowano przeszło sto czerwonych, niebieskich i białych świeczek. Lalki, które wyglądały jak żywi ludzie, kołysały się wśród zieleni, a na szczycie drzewa umocowano wielką, złotą gwiazdę – to było wspaniałe, niewypowiedzianie wspaniałe!
„Ach – myślała choinka. – Żeby to już był wieczór! Czy przyjdą drzewa z lasu, żeby mnie oglądać? Czy wrosnę tu na zawsze i będę stała zimą i latem, wystrojona? Tak czekała z upragnieniem, ale bolała ją bardzo kora z niecierpliwości, a bóle kory są tak przykre dla choinki jak bóle głowy dla nas. Wreszcie zapalono świeczki. Jaki blask! Otworzyły się szeroko drzwi i do pokoju wtargnęła gromada dzieci, tańczyły dookoła drzewka i zrywały jeden podarunek po drugim. Rzuciły się na nią tak, że aż zatrzeszczały wszystkie gałązki! Dzieci tańczyły ze swoimi pięknymi zabawkami, nikt nie patrzył już na biedną choinkę z wyjątkiem starej niani, która podeszła i zaglądała między gałązki, ale tylko po to, żeby zobaczyć, czy nie zapomniano jeszcze jakiej figi lub jabłka. Rano wyciągnięto ją z pokoju na strych, gdzie nie zaglądał ani jeden promyk słońca…
Hans Christian Andersen
1. Gdybyś miał zmienić tytuł opowiadania (zgodnie z jego treścią), zdecydowałbyś się na: (1 pkt)
A. „Czar wigilijnych wspomnień”
B. „Wigilijny wieczór”
C. „Moje Boże Narodzenie”
D. „Historia z życia wigilijnego drzewka”
2. Kto ubierał wigilijne drzewko? (1 pkt)
A. dzieci
B. lokaje i pokojówki
C. rodzice
D. Andersen
3. Mały Książę powiedział, że świat dzieci jest zupełnie inny od świata dorosłych. Podkreśl te cechy małej choinki, które świadczą o jej przynależności do pierwszego świata: (5 pkt)
A. ciekawość świata
B. dążenie do osiągania sukcesów materialnych
C. praktyczne myślenie
D. pragnienie bycia dorosłym
E. nierealne marzenia, idealizm
F. kierowanie się w życiu przeważnie zdrowym rozsądkiem
G. duża wrażliwość na otaczający świat
H. brak życiowego doświadczenia
4. Autor w opisie choinki zastosował: (1 pkt)
A. symbol
B. personifikację
C. ironię
D. animizację
5. Kiedy dzieci zerwały z drzewka wszystkie prezenty? (1 pkt)
A. w pierwszy dzień Bożego Narodzenia
B. w dzień Wielkanocy
C. w wigilię Bożego Narodzenia
D. w Święto Trzech Króli
6. Wymień znane Ci zwyczaje związane z tradycją Bożego Narodzenia: (6 pkt)
Wzór:
A. zwyczaj kupowania i przystrajania świątecznego drzewka
B. …………………………………………….
C. …………………………………………….
D. …………………………………………….
E. …………………………………………….
F. …………………………………………….
G. …………………………………………….
7. Którego z przedmiotów zabrakło na choince? Spróbuj przystroić świąteczne drzewko, wykorzystując poniższe rekwizyty. Wybierz tylko te, które pojawiły się w opowiadaniu. Wpisz ich nazwy w wolne miejsca na rysunku. (7 pkt)
Zestaw:
siateczki z cukierkami, jabłka, gwiazda, orzechy, lampki, bombki, łańcuchy, lalki, świeczki, figi, włos anielski.
8. Do każdego czasownika dobierz odpowiadający mu rzeczownik (wybrany z polecenia 8) i wpisz go w odpowiedniej formie gramatycznej. (9 pkt)
A. wiszą …………………………………………….
B. zwisają …………………………………………
C. wije się …………………………………………
D. palą się ………………………………………..
E. leżą ………………………………………………
F. kołyszą się ……………………………………
G. zwracają (uwagę dzieci) …………….
H. pachną ………………………………………….
I. świeci ……………………………………………
9. Po lewej stronie znajdują się popularne związki z wyrazem „Bóg”. Po prawej – ich określenia. Połączcie związki z odpowiadającymi im określeniami. (7 pkt)
A. jak Bozię kocham! a) czuć powołanie
B. nie wiedzieć b) czekać na los szczęścia
o bożym świecie
C. sługa boży c) niech się dzieje, co chce
D. skaranie boskie d) utalentowany, z powołaniem
E. poeta z bożej łaski e) słowo daję! klnę się na wszystkie świętości!
F. niech się dzieje
f) nie wiedzieć, co się dzieje
wola boża
G. czekać zmiłowania g) głos oburzenia, wykrzyk- bożego nienie znamionujące złość
H. czuć wolę bożą h) ksiądz, zakonnik
10. Uzupełnij okolicznościowe przysłowia. (2 pkt)
A. Święta Barbara po lodzie ……………………
B. Na Nowy Rok ………………………………………
11.
A. Pomyśl, że zbierasz materiał do opisu przeżyć wewnętrznych choinki podczas wigilijnego wieczoru. Wpisz do tabeli rzeczowniki nazywające uczucia (4 pkt)
negatywne pozytywne
B. Ułóż plan opisu przeżyć wewnętrznych choinki podczas wigilijnego wieczoru (w postaci pięciu równoważników zdań). (5 pkt)
Uwaga! Pamiętaj, że powinieneś uwzględnić zmiany nastroju, które przeżywa drzewko.
12. Jak reagowała choinka, kiedy ją ścinano? (1 pkt)
A. wreszcie poczuła się wolna i szczęśliwa
B. poczuła ból i zemdlała, więc nie mogła myśleć o swoim szczęściu
C. poczuła się zaszczycona takim wyróżnieniem
D. zasmuciła się ogromnie, że musi opuścić las
13. Do zdania:
Siekiera przecięła ją głęboko aż do szpiku, choinka upadła z jękiem na ziemię, czuła ból, omdlenie i nie mogła wcale myśleć o swoim szczęściu.
– pasuje wykres: (1 pkt)
A.
——— 1——————>. . .>————2—————. . . . .—————3————
B.
———1—————. . . . .—————2————. . . . .—————3———. . . . .———4———
C.
—————1—————<. . .>————2————->. . . .>———3———. . . . .———4—
D.
——————1————. . . . .———————2—————->. . .<————3——————
14. Jak nazywał się główny bohater „Opowieści wigilijnej?” Charlesa Dickensa? (1 pkt)
A. James Fowles
B. Ebenezer Scrooge
C. Anthony Bernaby
D. Jakub Marley
Część II
15. Z każdego szeregu wyrazów wybierz tylko te, które utworzą poniższe podziały. (3 pkt)
A. Części zdania: podmiot, przydawka, rym, rzeczownik, dopełnienie, postać, epika, piśmiennictwo, okolicznik, onomatopeja, orzeczenie, synekdocha
B. Części mowy: powieść, rzeczownik, partykuła, przydawka, czasownik, okolicznik miejsca, przymiotnik, orzeczenie, przydawka rzeczowna, wykrzyknik, przysłówek, liczba, liryka, liczebnik, zaimek, strofa, przyimek, literatura, spójnik
C. Rodzaje literackie: epika, opowiadanie, ballada, liryka, książka, powieść, dramat, wiersz.
16. Wykreśl te punkty, których treści nie można odnieść do Jacka Soplicy, bohatera „Pana Tadeusza”: (4 pkt)
A. szczęśliwy w miłości
B. tragiczny
C. tajemniczy
D. samotny
E. dobry mąż i ojciec
F. czarny charakter
G. emisariusz
H. patriota
I. ulega przemianie charakteru
J. brak mu wrażliwości moralnej i emocjonalnej
17. Uzupełnij tabelkę: (10 pkt)
bohater tytuł utworu autor
Biruta ……………………………………………………. ……………………………………………………..
Kirkor ……………………………………………………. ……………………………………………………..
Papkin ……………………………………………………. ……………………………………………………..
Rudy ……………………………………………………. ……………………………………………………..
Horeszko ……………………………………………………. ……………………………………………………..
18. W języku polskim jest: (1 pkt)
A. osiem samogłosek – sześć ustnych i dwie nosowe
B. osiem samogłosek – wszystkie ustne
C. dziesięć samogłosek – osiem nosowych i dwie ustne
D. pięć samogłosek – wszystkie ustne
19. Z rozsypanki wyrazowej wybierz tylko te słowa, w których akcent pada na trzecią sylabę (licząc od końca). (5 pkt)
Ameryka, pogoda, teoretycy, wróciliśmy, przeliczyć, arcymistrz, zrobiłbym, siedemset, komputer, oddalibyście.
20. Apostrofa to środek stylistyczny: (1 pkt)
A. fonetyczny
B. składniowy
C. słowotwórczy
21. Jeżeli podmiot liryczny występuje w pierwszej osobie i wyraża swoje przeżycia, to mamy do czynienia z: (1 pkt)
A. liryką bezpośrednią
B. liryką zwrotu do adresata
C. liryką pośrednią
D. sytuacyjną liryką dialogu
22. Zaznacz czasowniki, od których można utworzyć stronę bierną: (3 pkt)
A. spać
B. jeść
C. czytać
D. ukrywać
23. Znajdź wspólną cechę charakterystyczną dla następujących szeregów wyrazów: (4 pkt)
A. droga, przydrożny, drogowy, dróżnik, drogowskaz
B. kiwi, jury, Tokio, salami, kakadu
C. lingwistyczny, licencjonowany, profesjonalny, internować
D. rozkład, harmonogram, porządek, spis, terminarz
24. Wstaw w wolne miejsca podane wyrazy (w odpowiednich formach): (3 pkt)
A. Skarbonka, (stać – imiesłów przymiotnikowy czynny) na półce, nagle spadła na podłogę.
B. Tomek, (myśleć – imiesłów przysłówkowy współczesny) o szkole, pakował zeszyty do teczki.
C. Obraz, (namalować – imiesłów przymiotnikowy bierny) przez Agnieszkę, był bardzo piękny.
25. Z poniższego tekstu wybierz najważniejszą informację i przekaż ją w formie telegramu. (1 pkt)
Mamo, nasz powrót z kolonii znacznie się opóźni, ponieważ Ula zgubiła bilety na pociąg do Gdyni. Kupimy je dopiero jutro, a więc dziesiątego lipca rano i postaramy się wyjechać jeszcze tego samego dnia o godzinie 15.00. W domu powinniśmy być już o godzinie 20.00. Ula i Paweł Jastrzębscy
Odpowiedzi
1. D. „Historia z życia wigilijnego drzewka”
Przy nadawaniu tytułu bierzemy pod uwagę treść opowiadania, a dotyczy ona w tym przypadku losów wigilijnego drzewka. Pytanie sprawdza orientację i umiejętności redakcyjne.
Przyszłym redaktorom (kto wie?) proponuję zabawę. Spróbujcie pozmieniać tytuły artykułów w jakimś piśmie. Pamiętajcie, że tytuł powinien czytelnika zaciekawić, zaintrygować, a z pewnością – zachęcić do przeczytania całości.
2. B. lokaje i pokojówki
Poprawną odpowiedź podkreślił ten, kto uważnie przeczytał nasz fragment o choince. Polecenie wymaga spostrzegawczości i umiejętności czytania ze zrozumieniem.
3. A, D, E, G, H
Doskonale! Pewnie zapamiętałeś opinię Małego Księcia na temat dorosłych, którzy mają w głowie cyfry i pieniądze, kierują się tylko rozsądkiem, myślą praktycznie i w ogóle są nie do wytrzymania. Czyżby wynikało z tego, że nie warto być dorosłym? Nieprawda, znam dorosłych, którzy przez całe życie pozostają wrażliwymi i pełnymi wyobraźni dziećmi – no, ale to już zupełnie inna bajka.
4. B. personifikację
Przypomnijmy, że personifikacja, to inaczej uosobienie, a więc przypisywanie przedmiotom, roślinom, zwierzętom cech ludzkich. Nasza choinka potrafi myśleć, wzdychać smętnie, mówić, cieszyć się, bać. Co oznaczają pozostałe określenia?
Symbol – to znak, mający umowne, przenośne znaczenie.
Ironia – to zabieg literacki, polegający na opisywaniu rzeczywistości w sposób pogardliwy (np. ośmieszanie kogoś w sposób, który tę osobę rani).
5. C. w wigilię Bożego Narodzenia
Autor wyraźnie wskazuje na wigilijny wieczór (trzeba uważnie czytać!), kiedy rodzina zasiada za stołem, a dzieci szukają pod choinką prezentów. Warto pamiętać, że nie wszędzie prezenty otwiera się w wigilijny wieczór. W kulturze amerykańskiej obowiązuje otwieranie prezentów dopiero rano w Boże Narodzenie.
6. B. wieczerza wigilijna
C. pozostawianie przy stole pustego miejsca dla
nieoczekiwanego gościa,
D. obdarowywanie bliskich prezentami,
E. śpiewanie kolęd,
F. dzielenie się opłatkiem,
G. składanie świątecznych życzeń.
Zwyczajów związanych ze świąteczną tradycją jest wiele. Ich znajomość świadczy o tym, że wiesz, co się dzieje „na własnym podwórku” i jesteś bystrym obserwatorem. Różnorodne, nieraz oryginalne zwyczaje dają nam też okazję do wspaniałej zabawy.
7. gwiazda, siateczki z cukierkami, złocone jabłka, orzechy, świeczki, lalki, figi
Każdy zapewne wie, czym przystrajamy bożonarodzeniową choinkę. Trudność mogło sprawić jedynie dokonanie wyboru rekwizytów, spośród tych, które pojawiły się w opowiadaniu Andersena. A w tekście zabrakło: lampek i bombek, łańcuchów, anielskich włosów. Pomylił się ten, kto np. nie dostrzegł, że w ostatnim akapicie stara niania szuka na choince fig, które z kolei zostały we wcześniejszych akapitach pominięte.
8. A. wiszą bombki, palą się świeczki, zwisają łańcuchy, pachną jabłka, wije się włos anielski, zwracają (uwagę dzieci) siateczki z cukierkami, leżą orzechy, kołyszą się lalki, świeci gwiazda.
B. związek zgody
Świeci – jedna gwiazda, ale palą się świeczki (liczba mnoga). W tym zadaniu trzeba po prostu wyobrazić sobie ubraną choinkę, sprawdzić co leży, co zwisa, a co się kołysze.
9.
A – c jak Bozię kocham! – słowo daję! klnę się na wszystkie świętości!
B – f nie wiedzieć – nie wiedzieć, co się o bożym świecie dzieje
C – h sługa boży – ksiądz, zakonnik
D – g skaranie boskie – głos oburzenia, wy- krzyknienie znamionu- jące złość
E – d poeta z bożej łaski – utalentowany, z powo- łaniem
F – c niech się dzieje – niech się dzieje, co chce
wola boża
G – b czekać zmiłowania – czekać na los szczęścia
bożego
H – a czuć wolę bożą – czuć powołanie
Kto ma słownik frazeologiczny, poradził sobie z naszą zgadywanką doskonale. Obecnie chyba rzadziej posługujemy się związkami z wyrazem: „Bóg”, zastępują je inne wyrazy, rodem raczej „z piekła”, które słyszymy często na ulicach. A szkoda!
10. A. Święta Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie.
B. Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok.
Dla odmiany – staropolskie przysłowia, o których warto przypominać sobie od czasu do czasu, choćby dla przepowiadania pogody (sprawdza się!).
11.
A. negatywne: strach, rozczarowanie, niepewność, smutek; pozytywne: nadzieja, szczęście, radość, duma
B. 1. Strach drzewka po przywiezieniu go do domu. 2. Niepewne oczekiwanie na dalszy ciąg wieczoru. 3. Poczucie dumy, towarzyszące przystrajaniu choinki. 4. Krótkotrwała radość na widok wchodzących dzieci. 5. Rozczarowanie i smutek po wyniesieniu drzewka na strych.
Polecenie stylistyczne i redakcyjne sprawdza umiejętność tworzenia szczegółowego planu opisu przeżyć wewnętrznych, co jest bardzo przydatne przy pisaniu dłuższych wypracowań typu: charakterystyka, opis przeżyć, opis sytuacji. Zachęcam, gdy tylko czas na to pozwala (a na egzaminie trzeba umiejętnie ów czas rozplanować), do sporządzania konspektów, planów ramowych, notatek. Jak bardzo mogą one pomóc – wiedzą ci, którzy przyjęli tę metodę i dobrze sobie radzą na wszelkiego rodzaju klasówkach.
12. B. poczuła ból i zemdlała, więc nie mogła myśleć o swoim szczęściu.
I znów prawidłowa odpowiedź wymaga dokładnej analizy tekstu wstępnego. Ścięcie choinki było dla niej samej dużym przeżyciem i towarzyszył temu ból, dlatego nie mogła tak od razu poczuć się wolna i szczęśliwa.
13. B.
Składnia, a ściślej – budowa zdań wielokrotnie złożonych. Jeśli masz wątpliwości, wykonuj krok po kroku następującą instrukcję:
1. Podziel zdanie złożone na zdania składowe (wyodrębniając w nim orzeczenia).
2. Zadaj odpowiednie pytania do zdań podrzędnych (tam, gdzie postawić ich nie można załóż, że masz do czynienia ze zdaniami współrzędnymi).
3. Pomyśl, czy treść zdań współrzędnych wyklucza się wzajemnie, łączy, przeciwstawia sobie, czy wynika (jedno zdanie z drugiego).
4. A teraz ponumeruj zdania i… rysuj wykres. Uwaga! Rysuj zawsze kolejno, zdanie po zdaniu (1 – 2, 2 – 3, …).
14. B.
Ebenezer Scrooge był człowiekiem nieprzystępnym, chciwym i skąpym, poza tym nie lubił innych ludzi. Dopiero trzy duchy pewnej wigilijnej nocy przyczyniły się do odnalezienia sensu życia. Nowy Ebenezer stał się przyjacielem ludzi, pomagał biednym i potrzebującym. Zawsze nurtuje mnie tylko pytanie, czy na długo starczyło mu zapału?
„Opowieść wigilijną” filmowano wiele razy, również przerabiając. Pojawił się też film przenoszący akcję w czasy współczesne, a rolę dziewiętnastowiecznego handlowca przejął biznesmen. I z tego też filmu („Duch nocy wigilijnej”) pochodzi zdjęcie towarzyszące pytaniu.
15. A. podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik
B. rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, spójnik, partykuła, wykrzyknik, przyimek, zaimek, liczebnik
C. liryka, epika, dramat
Tym razem – zachęcamy do porządkowania wiedzy! Istnieją różne możliwości dokonywania podziałów i dobrze byłoby ćwiczyć, np. podział na gatunki literackie, kategorie słowotwórcze, środki stylistyczne. Zapominalskim radzę przeznaczyć na to oddzielną kartkę papieru, np. z grubej tektury, którą będzie można później włożyć na stałe do zeszytu.
16. A, E, F, J
Jacka Soplicę znamy z dwóch stron: gorszej (zawadiaka, warchoł szlachecki, a nawet zabójca) i lepszej (sługa boży, bojownik o wolność ojczyzny). To postać szalenie skomplikowana, nieprzeciętna indywidualność, do której pasuje określenie: bohater romantyczny. W przypadku Jacka mówimy o przemianie charakteru, ponieważ po dokonaniu zbrodni (dodajmy, że nie planował jej wcześniej, a potem miał od razu wyrzuty sumienia) dawny hulaka przeobraża się w pokornego i ofiarnego księdza, zaangażowanego w sprawy ojczyzny.
17.
Biruta „Syzyfowe prace” Stefan Żeromski
Kirkor „Balladyna” Juliusz Słowacki
Papkin „Zemsta” Aleksander Fredro
Rudy „Kamienie na szaniec” Aleksander Kamiński
Horeszko „Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz
Przypominamy autorów, bohaterów, tytuły dzieł, bowiem przyszły licealista powinien mieć w pamięci (szczególnie przed egzaminem) te najbardziej znane (i wymagane przez nauczycieli!) lektury, a także znać dokładnie ich treść.
18. A.
Zadanie bada wiedzę z dziedziny fonetyki. Łatwo policzyć samogłoski (wymawiamy je jako jeden dźwięk), których bez żadnych wątpliwości jest 8. Policzmy: a, e, u, i, o, y, ę, ą. Większość samogłosek jest ustna (podczas ich wymawiania powietrze, wydobywające się z płuc, przechodzi tylko przez jamę ustną, bo wejście do jamy nosowej zamyka podniesiony języczek, który przywiera do tylnej części gardła). Samogłoski ę i ą są nosowe (podczas ich wymawiania powietrze przepływa swobodnie przez gardło i nos, a języczek jest opuszczony).
19. Ameryka, teoretycy, wróciliśmy, zrobiłbym, siedemset
Zapamiętaj, że na trzeciej sylabie od końca akcentujemy: formy 1. i 2. os. lm. czasu przeszłego,np. czytaliśmy; 1. i 2. os. lp. i 3. os. lm. trybu przypuszczającego, np. zrobiłbym, a także rzeczowniki przejęte z łaciny, np. fizyka, encyklika, turystyka. Ciekawe, że niekiedy dopuszcza się zmiany i podwójne formy akcentowania, np. okolica lub okolica, w szczegółach lub w szczegółach, epoka lub epoka (wspominają o tym, m. in. autorzy podręcznika: „Nauka o języku polskim dla polonistów”).
Poprawność akcentowania związana jest z przyjęciem dwóch norm polskiej wymowy: potocznej i wzorcowej (starannej), a ocenia ją (o tym warto wiedzieć) Komisja Kultury Języka, która mieści się w Polskiej Akademii Nauk (w skrócie: PAN).
20. B. składniowy
Apostrofa to bezpośredni i uroczysty zwrot do bóstwa, osoby lub zjawiska (jak miłość, kraj ojczysty itp.), utrzymany w tonacji wykrzyknikowej. Zazwyczaj występowała na początku starożytnego eposu.
Przypomnijmy, że fonetyczne środki stylistyczne służą do uwydatniania zjawisk dźwiękowych (np. onomatopeja – naśladowanie dźwięków za pomocą wyrazów do nich zbliżonych), a słowotwórcze to np. zdrobnienia, zgrubienia, neologizmy.
21. A. liryką bezpośrednią
Nasza zagadka z teorii literatury mobilizuje do powtórzenia wiadomości o odmianach liryki. Przypomnijmy więc, że podstawowa różnica między liryką pośrednią a bezpośrednią polega na posługiwaniu się przez poetę maską, na udawaniu. Jak to rozumieć? Otóż w liryce pośredniej autor przypomina aktora, grającego kogoś innego, np. mężczyzna gra kobietę, a młody poeta udaje starca. A oto pozostałe podziały:
22.
C. czytać, np. książka jest czytana;
B. jeść, np. śniadanie jest jedzone;
D. ukrywać, np. ona była ukrywana
Polecenie dotyczące fleksji bada umiejętność odróżniania czasowników przechodnich (tych, które można zamienić na stronę bierną) od nieprzechodnich (nie „przechodzą” na stronę bierną). Ta umiejętność jest niezwykle przydatna do tworzenia zdań z czasownikami w stronie biernej, do rozpoznawania rodzajów dopełnień (bliższe czy dalsze). Słowem – prawie do wszystkiego! I przyszły licealista, jeżeli bardzo pragnie być… licealistą – powinien wiedzę na ten temat mieć w pamięci.
23. A. szereg wyrazów pokrewnych;
B. szereg rzeczowników nieodmiennych;
C. szereg wyrazów zapożyczonych;
D. szereg synonimów.
Sprawne myślenie, szybkie kojarzenia faktów i ogólna wiedza dotycząca pojęć gramatycznych – oto, co jest Ci potrzebne do rozwiązania naszego zadania. Pamiętaj jednocześnie, że mózg to nie tylko biblioteczny katalog z szufladami i posegregowaną wiedzą, ale też wybitnie wrażliwy twór „myślący”, który w każdej chwili przyswaja i łączy miliony informacji. Powinniśmy więc „odkurzać” go, wymiatać z szuflad pajęczyny i poddawać umysł logicznej gimnastyce.
24.
A. Skarbonka, stojąca na półce, nagle spadła na podłogę.
B. Tomek, myśląc o szkole, pakował zeszyty do teczki.
C. Obraz, namalowany przez Agnieszkę, był bardzo piękny.
Łatwe, jeśli znamy rodzaje imiesłowów i potrafimy prawidłowo posługiwać się nimi. Dla ułatwienia przy każdym czasowniku podaliśmy małą ściągawkę. Jeśli nie musiałeś z niej korzystać – masz powód do dumy! Pozostałym przypominamy: od czasowników niedokonanych (iść, myśleć) tworzymy imiesłowy – przymiotnikowy czynny i przysłówkowy współczesny, a od dokonanych (namalować) – imiesłowy – przymiotnikowy bierny i przysłówkowy uprzedni.
25. Wracamy 10 lipca o 20.00. Ula i Paweł Jastrzębscy
Telegram jest jedną z najkrótszych form wypowiedzi. Jego treść zapisujemy na specjalnym pocztowym druku (możemy też przekazać ją telefonicznie). Kiedy wysyłamy depeszę? Gdy zależy nam na szybkim przekazaniu informacji (np. gratulacji, kondolencji czy zwykłych życzeń imieninowych). Płacimy za każde słowo, dlatego trzeba pisać krótko i przekazywać tylko najważniejsze informacje.
Zobacz: