Charakterystyka Rastignaca.
Jan Joachim Goriot, Vautrin, pani Vauquer, córki Goriota, wicehrabina de Beauséant – charakterystyka każdej z tych postaci mogłaby się okazać ciekawym wyzwaniem. Komentarze wszechwiedzącego narratora są prawdziwą kopalnią cytatów. Ojciec Goriot to wprost wymarzona powieść do ćwiczenia charakterystyki!
Na początek – prezentacja postaci.
Na przykład tak:
Eugeniusz de Rastignac był ubogim studentem, który zetknąwszy się ze światem luksusu postanowił spróbować szczęścia w wyścigu do sławy, pieniędzy i zaszczytów. Szybko zorientował się, że nauka i ciężka praca nie wystarczą, aby osiągnąć cel. Stopniowa, dokonująca się małymi kroczkami demoralizacja naszego bohatera to jeden z najważniejszych tematów „Ojca Goriot”. Na przykładzie Rastignaca Balzak pokazuje różne odcienie początkowo małych, potem coraz większych kompromisów z własnym sumieniem.
Teraz przejdź do właściwej charakterystyki, skup się na szczegółach.
Nie zapomnij, że jednym z bardzo ważnych elementów charakterystyki Balzakowskich bohaterów jest ich pozycja majątkowa i stosunek do pieniądza.
• Sytuacja rodzinna i finansowa:
Eugeniusz de Rastignac to dobrze urodzony, lecz ubogi młodzieniec, który z prowincji przybył do Paryża, aby studiować prawo. Ma kochającą, oddaną rodzinę: matkę, ojca, ciotkę i dwie młodsze siostry. Wszyscy oni gotowi są na wiele poświęceń, żeby umożliwić Eugeniuszowi zrobienie kariery, bowiem oprócz tego, że go szczerze kochają, pokładają w nim wielkie nadzieje na poprawienie własnego losu.
• Wygląd zewnętrzny:
Oto, jak opisuje wygląd zewnętrzny naszego bohatera narrator w początkowej części powieści:
Eugeniusz de Rastignac miał typową twarz południowca, białą cerę, czarne włosy, niebieskie oczy. Postać jego, obejście, formy zdradzały pańskie dziecko, które z domu wyniosło niezawodne tradycje dobrego smaku. Oszczędny w stroju, donaszał na co dzień zeszłoroczne suknie; mimo to wychodził nieraz na miasto odziany tak, jak ubierają się panicze. Zwykle nosił stary surdut, lichą kamizelkę, tani czarny krawat, zniszczony, źle zawiązany, spodnie odpowiadające całości i zelowane buty.
Następnie zajmij się najważniejszymi cechami charakteru bohatera i interpretacją jego działań:
• Cechy pozytywne:
Ten wychowany na prowincji chłopiec z początku nic nie wie o prawach wielkiego świata. Jest prostolinijny i uczciwy, choć bardzo ambitny. Chciałby zdobyć pozycję i majątek nie tylko dla siebie, lecz także dla swoich zubożałych rodziców i rodzeństwa. Chciałby im pomóc, ulżyć ich doli i nie zawieść pokładanych w nim nadziei. A oto dowody jego dobroci i wrażliwości:
– Szczerze martwiła go świadomość, że wykorzystuje ofiarność matki i sióstr, płakał nad listem matki, która doniosła, że „pozbyła się klejnotów”, by przysłać Eugeniuszowi potrzebną sumę pieniędzy. Dobroć rodziny sprawiła, że poczuł sympatię do ojca Goriot, który wynosił na sprzedaż resztki swego dobytku, aby wykupić weksel córki. Kiedy tylko stało się to możliwe, Eugeniusz zwrócił rodzinie pożyczone pieniądze.
– Wycofał się z projektowanego małżeństwa z Wiktoryną Taillefer, której majątek został zdobyty za cenę uknutego przez Vautrina zabójstwa brata panny. Rastignac odrzucił możliwość dysponowania splamionymi krwią milionami Wiktoryny.
– Rastignac wreszcie ze wzruszającym poświęceniem pielęgnował śmiertelnie chorego biedaka, ojca Goriot. Wraz ze swoim znajomym, studentem medycyny Horacym Bianchonem, był przy jego agonii, jedynie w towarzystwie posługacza Krzysztofa szedł za trumną na cmentarz Pčre-Lachaise. Na opłacenie pobytu ojca Goriot w pensjonacie podczas jego ostatnich chwil i na pochówek biedaka Rastignac wydał resztki swoich pieniędzy.
Jednym z najważniejszych tematów Ojca Goriot jest proces stopniowej demoralizacji młodego studenta. Przypomnij sobie koleje tego procesu, może uda Ci się wyodrębnić jakieś główne punkty, powody, dla których bohater wyrzeka się ideałów?
• Demoralizacja:
Niestety, już pierwszy kontakt z paryskim światem spowodował, że w Eugeniuszu obudziła się żądza zdobycia wielkiej sumy pieniędzy, takiej, która mogłaby umożliwić nie tylko spokojne, ale i wytworne życie. Nasz bohater wszedł na śliską drogę. Eugeniusz szybko zdał sobie sprawę, że aby się wybić i „zdobyć miejsce na ziemi”, musi przepychać się łokciami i walczyć o pozycję z wielkim uporem i siłą woli. Wszystkie metody walki są stosowane przez tych, którzy zabiegają o kontakty ze światem arystokracji albo pragną iść w ślady nowych bogaczy i zdobyć majątek w dżungli finansistów, bankierów i łowców posagów. W salonie pani de Beauséant nasz bohater otrzymał lekcję taktyki, jaką powinien stosować, jeśli chce wypłynąć:
Im zimniej będziesz obliczał, tym dalej zajdziesz. Uderzaj bez litości, będą się ciebie bali. Bierz mężczyzn i kobiety jedynie za konie pocztowe, choćby miały paść na stacji; dojdziesz w ten sposób do celu. Pojmujesz, nie będziesz niczym w świecie, jeśli nie znajdziesz kobiety, która by się tobą zajęła. Musi być młoda, bogata, wytworna. Ale jeżeli masz prawdziwe uczucie, ukryj je jak skarb; nie pozwól się nigdy domyślić, byłbyś zgubiony. Nie byłbyś już katem, stałbyś się ofiarą.
Jakie są dowody zepsucia Eugeniusza? Wystarczy jeden: Rastignac z wyrachowaniem rozkochał w sobie bogatą baronową Delfinę de Nucingen, a następnie zgodził się być jej utrzymankiem.
Co w zakończeniu?
Dobrym rozwiązaniem będzie garść własnych refleksji albo zwięźle sformułowana ocena postępków bohatera.
Zobacz:
Julian Sorel a Eugeniusz de Rastignac, bohater Ojca Goriot Balzaka – podobieństwa i różnice.